Morgunblaðið - 13.07.2008, Blaðsíða 30

30 SUNNUDAGUR 13. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Eftir Freystein Jóhannsson
freysteinn@mbl.is
J
ón Kristinsson fæddist á Húsa-
vík 1925. Í samtali við Morg-
unblaðið 1996 segir Jón: „Ég
fæddist á Húsavík og ólst þar
upp, kaupmannssonur, og allt
var þetta hefðbundið. Ég fór
síðan í MA og þar kynntist ég
konunni minni, Ragnhildi
Sveinbjarnardóttur og ég veit ekki hvort það er
réttara að segja að ég hafi elt hana hingað suð-
ur eða að hún hafi hreinlega farið með mig hing-
að og við giftum okkur á Breiðabólstað 1950.“
Í Lesbókargrein 1995 um bóndann í Lambey
sem teiknaði tvö þúsund auglýsingar í Raf-
skinnu segir að Jón sé systkinabarn við Atla
Má, auglýsingateiknara og listmálara, og ætla
megi að í móðurætt Jóns hafi verið sú listræna
æð sem hann býr að.
Jón var síteiknandi frá barnsaldri og á náms-
árum á Akureyri teiknaði hann með þeim ár-
angri að hróður hans barst til Reykjavíkur, þar
sem vantaði teiknara til að taka við af Tryggva
Magnússyni að teikna í auglýsingabókina Raf-
skinnu: tvær auglýsingar í hverri viku og það
gerði Jón svo í 15 ár. Reyndar teiknaði hann
margt fleira, m.a. efni til sex landbúnaðarsýn-
inga og iðnsýninga og hann teiknaði á fyrstu
jógúrtdósirnar og framhaldið fékk Þórhildur
dóttir hans í teikniarf. Allt þetta og málverkið
líka vann Jón með þeim önnum, sem búskapn-
um fylgdu. Í Lesbókarsamtalinu segir hann um
listina og landbúnaðinn, að hann sé sannur
skepnumaður. „Ég þekkti svo til allar mínar ær
og hafði yndi af að fara á hestbak. Í rauninni
fannst mér álíka gaman að vinna við búskapinn
og teikningarnar. Ég hvíldi mig ekki á teikning-
unum; öðru nær. Mér fannst sú vinna oft fullt
eins erfið.“ Líka: „Ég hef ekki tamið mér neinn
ákveðinn vinnutíma. Stundum er ég kominn á
fullt snemma á morgnana, þá er gott næði. Og
hugmyndirnar – þær koma þegar maður er að
vinna. Þær koma ekki þegar maður liggur uppi
í rúmi eða horfir á sjónvarpið.“
Og í Sunnudagsblaðinu segir Jóndi: „Mér
finnst skemmtilegt að fást við mörg efni, vatns-
liti, olíu, akryl, túss og „krækiber.“ Ég hef mjög
gaman af nærmyndum, en margir vilja þekkja
landslagið og svo hefur fantasían alltaf heillað
mig. Ég skissa oft úti við, en sumar myndanna
lýk ég alveg við á húddinu á bílnum, hann hefur
reynst mér drjúg málaratrana.“
„Auðvitað kom til greina að setjast að í
Reykjavík og gerast teiknari,“ segir Jón í Les-
bókarsamtalinu. En Ragnhildur vildi gjarnan
búa í sveit og það hafði sín áhrif, skrifar Gísli.
Ungu hjónin fengu hluta úr landi Breiðaból-
staðar; raunar gamla jörð sem hét Lambey og
hafði eyðzt af völdum Markarfljóts á 18du öld.
Þar stofnuðu þau nýbýli 1952 og bjuggu þar all-
an sinn búskap með börnin sín átta: Guðbjörgu,
Þórhildi, Kristjönu, Sveinbjörn, Kristin, Katr-
ínu, Þorstein og Sigrúnu. Elzta barn Jóns er
Gunnar Rafn, sem hann átti á Akureyri með
Ingibjörgu Gunnarsdóttur.
Ragnhildur Sveinbjarnardóttir lézt fyrr á
þessu ári. Jón Kristinsson dvelur í Kirkjuhvoli,
Dvalar- og hjúkrunarheimili aldraðra á Hvols-
velli.
Alltaf svo hvetjandi
Þórhildur segir rangt að eigna föður sínum
einum listræna hæfileika þeirra systkina. Móðir
þeirra; Ragnhildur Sveinbjarnardóttir frá
Breiðabólstað, hafi verið mjög listfeng kona og
slíkra hæfileika gætt víða í ætt hennar; t.d. var
Engilbert Gíslason í Vestmannaeyjum ömmu-
bróðir hennar. Kristjana man eftir móður sinni
að mála og Þórhildur segir hana hafa haldið því
nær eingöngu fyrir sig. Stundum máluðu þau
hjónin saman á seinni árum og til eru myndverk
eftir Ragnhildi og líka móður hennar. Sigrún
segir ömmu sína hafa ekki síður stutt sig í
myndlistinni en foreldrana.
Flest muna börn þeirra ekki eftir sér öðruvísi
en teiknandi. Þórhildur á fyrstu minningar frá
Breiðabólstað, þar sem henni varð tíðförult á
kontórinn hjá afa eftir blýanti og blaði. „Við ól-
umst upp við það að vera alltaf með liti. Ef við
Listagenin frá Lambey
Jóndi í Lambey er kunnur lista-
maður; teiknari og listmálari
sem reisti Listhús í hlaðinu hjá
sér. Nú hefur Jóndi lagt blýant-
inn og pensilinn á hilluna. En
listin lifir áfram í börnum hans,
af níu fást fimm við teikningu og
málverk, og hún stendur hinum
nærri, þótt þau láti – að eigin
sögn – listsköpun eiga sig. Og nú
búast barnabörnin til þess að
taka við keflinu.
Morgunblaðið/Rax
Lambey Með Lambey og Listhús að baki; systkinin Kristinn, Sigrún og Þorsteinn og synir Sigrúnar; Elías Páll og Matthías Jónssynir.
Í grófum dráttum Á borðinu í vinnustofu meistarans ægir saman áhöldum til listsköpunar.
Listhúsið Jón Kristinsson reisti Listhús í hlaðvarpanum í Lambey þar sem verk hans eru til sýnis.
Í HNOTSKURN
»Jón Kristjánsson, bóndi í Lambey,vakti strax á menntaskólaárunum
athygli fyrir teiknihæfileika sína.
»Jón fékk margvísleg verkefni, teikn-aði fjölda auglýsinga og margt
fleira. Hann hefði hæglega getað lagt
teikninguna alfarið fyrir sig, en kaus
búskapinn í Lambey.
»Ragnhildur Sveinbjarnardóttir,kona hans, var einnig listfeng og
málaði.
»Listagenin virðast vera ákaflegasterk í þeim hjónum og lítur út fyrir
að þau ætli að ganga í erfðir kynslóð
fram af kynslóð.