Morgunblaðið - 19.07.2008, Qupperneq 32

32 LAUGARDAGUR 19. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Egill Jónsson,
elsku afi okkar, er lát-
inn.
Orð geta vart lýst
sorginni og söknuðinum sem tók
sér bólfestu í huga okkar þegar afi
lagði upp í ferðalag það sem bíður
okkar allra.
Baráttugleði, væntumþykja,
vinnusemi og metnaður einkenndi
afa okkar hvívetna, enda var hann
einstakur maður bæði gáfum gædd-
ur og góðhjartaður.
Heimili afa og ömmu var afar
hlýlegt og alltaf tók afi á móti öllum
opnum örmum. Við systur vorum
ávallt velkomnar í heimsókn, jafn-
vel þótt gestagangur væri mikill. Þá
var nærvera okkar honum kærkom-
in og alltaf hafði afi lag á að kæta
okkur með söng, sögum, góðum
ráðum eða léttu gríni.
Góðu minningarnar eru ótal
margar og vart hægt að taka eina
fram yfir aðra, nema þá þessa:
Ég sat í fanginu á afa, við héld-
umst í hendur og vögguðum fram
og aftur, líkt og við værum stödd í
litlum árabát og sungum saman:
Ró, ró á selabát,
fyrst við erum fjórir.
Það eru bæði þú og ég,
stýrimaður og stjóri.
Þó að fimm ára aldursmunur sé á
okkur systrum er þetta sameigin-
lega fyrsta minningin, sú ljúfsá-
rasta um hann afa okkar Egil sem
nú er búin að kveðja þessa veröld-
ina. Hans verður sárt saknað og
mun hann alltaf eiga sitt pláss í
hjörtum okkar systra.
Elsku amma, hugur okkar dvelur
hjá þér á þessum erfiðu tímum. Guð
geymi þig og gefi þér allan þann
styrk sem þú þarfnast.
Blessuð sé minning afa.
Fjóla Dögg Hjaltadóttir
og Halldóra Hjaltadóttir.
Látinn er eftir erfið og ströng
veikindi og góður vinur, Egill á
Seljavöllum. Leiðir okkar lágu fyrst
saman fyrir um 35 árum þegar við
Anna vorum að draga okkur saman.
Egill spurði auðvitað strax „Hvar
er hann í pólitík?“ og sýndi enginn
merkjanleg svipbrigði við „röngu“
svari en hefur sennilega lagt strax á
ráðin hvernig snúa mætti piltinum
frá villu síns vegar.
Á Seljavöllum fékk ég einhverjar
þær bestu móttökur sem ég hef
upplifað og fólkið hreint yndislegt.
Þá strax myndaðist mikill vinskap-
ur við fólkið á Seljavöllum sem hef-
ur haldið æ síðan. Ég hef alltaf litið
á Egil sem einn af mínum bestu
vinum. Það breyttist ekkert þrátt
fyrir sambúðarslit okkar Önnur.
Egill var mikill mannvinur. Ráða-
og bóngóður og alltaf reiðubúinn til
hjálpar ef þörf var á. Þannig var
Egill. Fjölskyldan var alltaf í önd-
vegi hjá Agli. Hann fylgdist vel
með, spurði mikið um hagi og heilsu
fjölskyldunnar svo og alls sam-
ferðafólks. Þá var uppgræðsla
landsins og sandanna honum mikið
kappsmál. Þar var hann einn af
framsýnustu og ötulustu mönnum
landsins. Otaði sínum tota, dreif
menn áfram og kom sínu fram hægt
og bítandi. Það ber að þakka.
Pólitíkin var honum í blóð borin
en ég trúi því að aðrir muni gera
henni skil. Aldrei var lagt á mig
með orðum að betri væri ein stefna
í pólitík en önnur, það skýrðist bara
sjálfkrafa. Þannig var Egill. Það
vantaði aldrei neitt upp á vinskap
okkar Egils. Ætíð trúr og sannur.
Jafnvel í sínum erfiðu veikindum
sló hann á þráðinn. Hvernig ég
hefði það í mínum veikindum.
Egill Jónsson
✝ Egill Jónssonfæddist í Hof-
felli í Nesjum hinn
14. desember 1930.
Hann lést á Heil-
brigðisstofnun Suð-
austurlands hinn
12. júlí síðastliðinn
og var jarðsunginn
frá Bjarnaneskirkju
18. júlí.
Hvort heilsan væri að
batna og hvernig lífið
gengi. Svona var Eg-
ill.
Á kveðjustundu vil
ég þakka fyrrverandi
tengdaföður mínum
samfylgdina, vinátt-
una og góðmennsk-
una í gegnum árin. Þá
bið ég góðan Guð að
styrkja Dóru og fjöl-
skyldu hennar á erf-
iðri stund.
Blessuð sé minning
Egils á Seljavöllum.
Vignir Hjaltason.
Þegar minnst er Egils Jónssonar,
fyrrverandi alþingismanns frá
Seljavöllum, er það krafturinn og
athafnasemin sem fyrst kemur upp
í hugann. Ég var á unglingsárum
þegar ég kynntist Agli fyrst. Þá var
það ekki pólitíski áhuginn sem dró
mig til hans heldur þekking hans og
reynsla af hornfirskum hestum,
sérstaklega Árnaneskyninu. Það
var ógleymanlegt að fara með Agli í
Árnanes, hitta þá Palla og Dúa, og
kaupa þar af þeim veturgamlan fola
af hinu margfræga kyni. Það sér
reyndar ekki fyrir endann á áhrif-
um þeirrar ferðar á mína hesta-
mennku því enn á ég reiðhesta og
hryssu út af þeim hesti.
Það var hinsvegar á vettvangi
stjórnmálanna sem við Egill áttum
mest samstarf. Eitt af mínum
fyrstu verkefnum sem alþingismað-
ur var að taka sæti í landbúnaðar-
nefnd Alþingis undir formennsku
Egils. Þar markaði Egill djúp spor,
bæði með breyttu vinnulagi nefnd-
arinnar en einnig vegna þeirra mik-
ilvægu málefna sem unnið var að
undir stjórn hans. Þar bara einna
hæst bæði löggjöf í tengslum við
EES-samninginn og GATT-samn-
inga. Í báðu tilfellum þurfti að gæta
vel að hagsmunum Íslands og ís-
lensks landbúnaðar.
Þó að Agli væri að sjálfsögðu
ekkert óviðkomandi á Alþingi voru
það málefni landbúnaðarins og
landsbyggðarinnar sem hann lagði
mesta áherslu á. Þar naut Egill
bæði menntunar sinnar og reynslu
sem bóndi og ráðunautur en einnig
þekkingar sinnar af málefnum kjör-
dæmis síns og landsbyggðarinnar
allrar. Góð tækifæri gáfust til þess
að láta til sín taka bæði sem for-
maður landbúnaðarnefndar, fjár-
laganefndarmaður og formaður
stjórnar Byggðastofnunar og voru
þau tækifæri vel nýtt.
Kosningarnar 1979 voru um
margt merkilegar en ég minnist
þess að hafa fagnað sérstaklega
kjöri Egils til Alþingis. Það var
naumt þá og einnig síðar. Haft var
á orði að alltaf kæmist Egill inn,
sama hvað á gengi. Það var ekki að
ástæðulausu, hann átti víða hauka í
horni langt út fyrir flokksraðir og
kjósendur kunnu að meta störf
hans.
Þegar menn eins Egill hverfa af
sjónarsviðinu veltir maður því fyrir
sér hvað það var sem gerði þá að
því sem þeir voru. Í tilfelli Egils er
ljóst að sterkir stofnar stóðu að
honum og hann óx upp í umhverfi
sem hafði mikil áhrif á hann. Skrið-
jöklarnir, vatnsföllin og sandurinn,
allt skildi þetta eftir sig spor. Það
leiddi einnig til þess að Egill vildi
hafa áhrif á hvernig umhverfi hans
þróaðist, bæði hið náttúrlega og hið
samfélagslega. Þar skildi svo Egill
eftir sig sín spor.
Það er ekki hægt að fjalla um
Egil án þess að minnast á Dóru,
Halldóru Hjaltadóttur, eiginkonu
hans. Saman byggðu þau upp sitt
stórbú á Seljavöllum, ólu þar upp
fjögur börn. Dóra og börnin hafa
alltaf staðið við bakið á Agli í öllu
því sem hann hefur staðið fyrir í
gegnum árin. Ávallt hefur verið
gott að koma að Seljavöllum og
Dóra staðið þar fyrir veislu og hlýj-
um móttökum í hvert skipti. Það
hlýtur líka að hafa verið þeim báð-
um ánægjuefni að sjá að mynd-
arbúskap er þar framhaldið um
ókomna tíð af afkomendum þeirra.
Ég vil fyrir hönd fjölskyldunnar
votta Dóru og fjölskyldu þeirra
okkar dýpstu samúð og fyrir hönd
okkar sjálfstæðismanna í suður-
kjördæmi þakka Agli ómetanleg
störf í okkar þágu.
Árni M. Mathiesen.
Mikill höfðingi og baráttumaður
er fallinn fyrir manninum með ljá-
inn. Eftir erfiða sjúkdómslegu
kvaddi hann í faðmi sinnar sam-
heldnu fjölskyldu. Egill er minn-
isstæður fyrir margra hluta sakir.
Störf hans að stjórnmálum bæði á
sviði sveitarstjórnarmála og lands-
mála mörkuðu djúp spor, en einnig
að málefnum landbúnaðarins sem
ráðunautur og búnaðarþingsfulltrúi.
Eftir að Egill hætti beinum afskipt-
um af stjórnmálum sinnti hann
áfram hugðarefnum, s.s. rannsókn-
um á Vatnajökli og mannlífi í návígi
hans.
Egill var höfðingi í sinni sveit en
hann var einnig höfðingi í lund og
skaphöfn. Hann var laginn við leysa
mál, en hafði sterkar skoðanir á
flestum málum. Egill var þekkur
fyrir áhuga og vinnu að hagsmuna-
málum landbúnaðarins. Þegar hann
settist á Alþingi lá beint við að hann
settist í landbúnaðarnefnd og var
hann um tíma formaður hennar.
Byggðamál voru honum hugleikin
og seta hans í stjórn og formennska
í Byggðastofnun var farsæl þó að
stundum gustaði um hann þar eins
og víðar. Einn af bestu kostum Eg-
ils var að hann var óragur við að
kalla til ráðgjafar við sig allra bestu
vísinda- og fræðimenn. Það var
honum kappsmál að byggja skoð-
anir og ákvarðanir á bestu fáanlegu
þekkingu í hverjum málaflokki.
Hann beitti sér af mikilli einurð í
samgöngumálum. Við fluttum m.a.
saman þingmál sem við vorum bæði
stolt af og gleði okkar var einlæg
þegar við fögnuðum því að Fá-
skrúðsfjarðargöng voru orðin að
veruleika.
Egill var mikill fjölskyldumaður.
Frá fyrstu tíð var hann alltaf hugs-
unarsamur um börn sín og sjaldan
hefur maður orðið vitni að eins
samheldinni fjölskyldu og á Selja-
völlum. Hans elskulega kona Hall-
dóra Hjaltadóttir eða „Dóra mín“
eins og Egill sagði alltaf, var stoð
hans og stytta. Engan stað var
betra heim að sækja en í Seljavelli.
Heilu hóparnir hafa í gegnum tíðina
verið boðnir heim í mat og kaffi.
Þingflokkur sjálfstæðismanna var á
ferð fyrir ári í Hornafirði og var
ekki að sökum að spyrja að boð
kom frá Seljavöllum. Veitingar að
venju glæsilegar og gestir leiddir
um til að skoða búskapinn sem nú
er orðinn stórfyrirtæki í mjólkur-
og kartöfluframleiðslu.
Ég kynntist Agli þegar ég fór að
sinna sveitarstjórnarmálum á Seyð-
isfirði 1986 og síðar störfuðum við
saman sem alþingismenn Austur-
landskjördæmis í eitt kjörtímabil.
Það var lærdómsríkur tími fyrir
mig, sem kom ný inn á þennan vett-
vang. Minnisstæð eru ferðalög um
kjördæmið og nákvæmar frásagnir
Egils af mönnum og málefnum. Það
var helst að efasemdir vöknuðu um
bjartsýni hans í atkvæðatalningu
þegar ekið var um sveitir Austur-
lands og litið heim til bæja. Þegar
Egill hætti þingstörfum tók hann
fullan þátt í kosningabaráttunni.
Það verður að teljast óvenjulegt að
stjórnmálamenn sem eru að hverfa
af vettvangi leggi svo mikið til bar-
áttunar, en það gerði Egill af ein-
lægni.
Að leiðarlokum þakka ég Agli all-
an hans stuðning, umhyggju og
óeigingjarnt starf fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn. Halldóru, fjölskyldunni á
Seljavöllum og öðrum aðstandend-
um færum við hjónin okkar sam-
úðarkveðjur.
Arnbjörg Sveinsdóttir.
Fallinn er öflugur foringi úr sveit
þeirra sem vilja hlut íslensks land-
búnaðar og bænda sem mestan.
Agli voru einnig einkar hugstæð
málefni gróðurverndar og gróður-
bóta.
Vegna starfa minna í landbún-
aðarráðuneytinu með sín margvís-
legu viðfangsefni áður en því var
sundrað átti ég langt samstarf og
samskipti af margvíslegum toga við
Egil. Hann var mikill málafylgju-
maður, en þrátt fyrir að hann mætti
stundum andstæðum sjónarmiðum
náðist jafnan friður um lokaniður-
stöður.
Eftir þjóðarvakningu 1974 um
stóraðgerðir til gróðurverndar og
gróðurbóta skv. fyrstu land-
græðsluáætluninni féll það í minn
hlut að koma saman tveimur næstu
5 ára landgræðsluáætlunum með
einvalaliði alþingismanna. Þeir voru
Árni Gunnarsson, Egill Jónsson,
Geir Gunnarsson og Þórarinn Sig-
urjónsson. Mikil samstaða ríkti með
nefndarmönnum um verkefnið.
Nefndin ferðaðist til svæða, sem
þurftu hjúkrunar við og átti fundi
með forstöðumönnum stofnana,
sem höfðu með gróðurrannsóknir,
gróðurvernd og gróðurbætur að
gera. Mjög komu þar við sögu öfl-
ugir forstöðumenn sinna stofnana,
þeir Sigurður Blöndal og Sveinn
Runólfsson.
Á fundum okkar kom fram ein-
lægur áhugi Egils á viðfangsefninu
og hans hlutur var stór í að ná sam-
stöðu um tillögur nefndarinnar til
Alþingis. Við meðferð þingsins á til-
lögum nefndarinnar vakti þessi öfl-
uga breiðfylking þingmanna yfir því
að tillögurnar fengju farsæla af-
greiðslu.
Á heimaslóð vann Egill öflugt
starf í þágu gróðurbóta í mörg ár.
Mestur mun þar árangur í upp-
græðslu Skógeyjar, en þaðan komu
miklir sandbyljir í þurrum hvass-
viðrum. Í dag er Skógey yndisauki
nálægra byggða.
Egill var mikill höfðingi heim að
sækja, studdur af sinni mætu konu
Halldóru Hjaltadóttur. Margir
fengu notið gestrisni þeirra og
skipti þá ekki máli þó stórir hópar
væru á ferð.
Ég kveð Egil með virðingu og
þakklæti fyrir gott samstarf.
Sveinbjörn Dagfinnsson.
Látinn er skólabróðir minn,
flokksbróðir og vinur, Egill Jónsson
á Seljavöllum. Ég nefni hann sömu
orðum og hann notaði þegar hann
kynnti mig fyrir bændunum í um-
dæmi sínu í Hornafirði og öllum
sveitunum vestur að Skaftafelli,
þegar hann fór þar um með mig í
fyrsta skipti. En kynni okkar voru
miklu eldri. Vinátta okkar hófst á
Hvanneyri um miðbik síðustu aldar
þegar Egill var að ljúka kandídats-
prófi í búfræði og ég var í Bænda-
deild að ljúka búfræðingsprófi. Við
áttum saman mörg áhugamál sem
bundust ekki öll bara búfræði og
pólitík, heldur sömdum við saman
leikrit og settum á svið og fjölmargt
annað.
Þegar ég sneri heim eftir ára-
langa dvöl erlendis var það mér
mikill styrkur að kynnast Agli aftur
og finna eldmóðinn í honum og óbil-
andi trú á mikilvægi og framtíð
landbúnaðarins og bændasam-
félagsins. Lykilhlutverk landbúnað-
arins og matvælaframleiðslu hefur
aldrei verið augljósara en einmitt
nú þegar eftirspurn eftir matvælum
er að fara fram úr framleiðsluget-
unni um víða veröld. Kunnátta í bú-
vísindum sem Egill miðlaði sveit-
ungum sínum og nýttist honum í
stjórnmálastörfum hans verður enn
brýnni í framtíðinni til að tryggja
ört vaxandi mannkyni næg matvæli.
Það á að sjálfsögðu jafnt við um
framtíðarvelgengni okkar Íslend-
inga. Það sem mér fannst einkenna
lífsstarf Egils í þágu landbúnaðar-
ins var áhugi hans og umhyggja
fyrir verndun náttúrunnar og auð-
æva hennar.
Framlag Egils til landverndar-
starfa gegn sandfoki, uppblæstri og
ágangi fallvatna er ómetanlegt –
bæði störf hans á þessu sviði og
ekki síður sú hvatning og styrkur
sem hann veitti okkur hinum sem
störfuðum á þessu sviði. Fyrir
nokkrum dögum vorum við Anna á
ferðinni eystra með viðkomu á
Seljavöllum. Þá var sveitahöfðing-
inn nýlagstur í sína hinstu legu, en
sendi okkur kveðjur sínar. Í Horna-
firðinum minnti allt umhverfið á
Egil og ótrúleg er sú breyting sem
orðið hefur á því landi sem jök-
ulsáin áður beljaði um, Skógeyjunni
bjargað, og svo öll ræktunin: kart-
öflugarðarnir risastóru sem gefa
ávexti sem smakkast jafnvel í sept-
ember sem í maí. Þar er að baki
kunnátta í búvísindum, áræðni og
elja.
Það var alltaf gaman og upplífg-
andi að hitta Egil og lán að hafa átt
hann að vini. Hugur okkar Önnu er
hjá Dóru og fjölskyldu Egils.
Björn Sigurbjörnsson.
Kær vinur, félagi og samstarfs-
maður er látinn.
Margs er að minnast þegar litið
er yfir farinn veg samskipta okkar
Oddnýjar við þau sómahjón Dóru
og Egil á Seljavöllum. Við minn-
umst þeirra samverustunda með
virðingu og gleði. Þau hjónin voru
einstaklega gestrisin og höfðingjar
heim að sækja. Heimilishættir
þeirra hjóna voru rómaðir eins og
mætur maður skrifaði: „Allir, sem
sóttu þau hjón heim, hafa góðar
minningar frá heimili þeirra.“ Að
leiðarlokum er okkur efst í huga
söknuður og þakklæti fyrir ára-
langa vináttu og heilladrjúgt sam-
starf og samskipti.
Egill var gæddur miklum mann-
kostum, góðum gáfum og vinafast-
ur, sannur Íslendingur. Hann kom
til dyranna nákvæmlega eins og
hann var klæddur og tjáði skoðanir
sínar umbúðalaust. Kjarkur og orka
geislaði af honum, hvar sem hann
fór og hann var höfðingi í sínu hér-
aði. Líf og starf Egils tengdist með
afgerandi hætti, stjórnmálum, land-
búnaði og ekki síður landgræðslu,
sem var eitt af hans aðaláhuga-
málum í hálfa öld. Árið 2000 var
þeim hjónum verðskuldað veitt
landgræðsluverðlaun fyrir fjölþætt
störf í þágu landgræðslu og land-
bóta. Sem héraðsráðunautur í Aust-
ur-Skaftafellssýslu barðist hann öt-
ullega við að bæta gróðurástand
heimalanda bænda. Hann hafði for-
göngu um túnræktun á Jökulárs-
löndunum en þær framkvæmdir
leiddu til byltingar á gróðurástandi
og búfjárrækt í sýslunni. Sem þing-
maður beitti hann sér fyrir marg-
víslegum framfaramálum á sviði
landgræðslu og sat í landgræðslu-
nefndum vegna landgræðsluáætl-
ana. Til dæmis beitti hann sér fyrir
fjárveitingu til kaupa á fyrstu
gervitunglamyndunum af Íslandi,
sem voru afar verðmæt gögn. Þá
átti hann stærstan þátt í tilurð
landgræðsluátaks á Skógeyjar-
svæðinu í Hornafirði sem var stórt
sandsvæði en er nú eitt glæsileg-
asta landgræðslusvæði landsins.
Fyrir atbeina Egils, á einn eða ann-
an hátt, hafa sennilega orðið meiri
gróðurframfarir í Austur-Skafta-
fellsýslu en annars staðar á landinu.
Egill var fyrsti og eini formaður
fagráðs Landgræðslu ríkisins, auk
þess gegndi hann fjölda trúnaðar-
starfa á öðrum vettvangi. Hann
sagði skoðanir sínar umbúðalaust
og var samur við háa sem lága. Eg-
ill var hafsjór af fróðleik um sögu
héraðsins, ógnarvald jöklanna og
baráttuna við sandinn, hinn lands-
ins forna fjanda.
Egill er einn minnisstæðasti per-
sónuleiki sem ég hef kynnst og það
var mér heiður að fá að starfa með
honum og eiga við hann samskipti.
Öll voru þau á einn veg, hann var
traustur félagi, hreinn og beinn og
vildi hvers manns vanda leysa.
Minnisstætt er samstarf okkar og
Helga Björnssonar við bókarskrif
Jöklaveraldar. Það voru forréttindi
að kynnast honum og minningin um
góðan dreng lifir.
Dóra, fjölskyldur, ættingjar og
vinir kveðja nú mikilhæfan mann
með söknuði og þakklæti fyrir að
hafa fengið að njóta samvistanna
við hann. Ég bið þeim Guðs bless-
unar og votta þeim mína dýpstu
samúð. Megi almættið, sem leiðir
okkur og alla þá er hjarta þitt sló
fyrir, leiða þig í sólina, kæri vinur.
Sveinn í Gunnarsholti.
 Fleiri minningargreinar um Egil
Jónsson bíða birtingar og munu birt-
ast í blaðinu næstu daga.