Morgunblaðið - 11.08.2008, Page 8

8 MÁNUDAGUR 11. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
VAFALÍTIÐ eru merkilegustu ummerki
jarðskjálftanna í maí í norðurhluta Hvera-
gerðis þar sem nýtt hverasvæði hefur mynd-
aðist í kjölfar skjálftans. Hverirnir hafa feng-
ið hljómmikil nöfn, s.s. Leirgerður, Skjálfti,
Hrifla og fleiri. Angi af svæðinu hefur teygt
sig inn í nálægan garð hjá hjónunum Sabine
Sandholdt og Úlfi Óskarssyni, sem búa á Fíf-
ilbrekku í starfsmannabústað Garðyrkjuskóla
ríkisins. Þótt Sabine sé mátulega hrifin af
nálægð hveranna, upp á öryggi sonarins
Sindra að gera, tók hún sig samt til og fór að
baka hverabrauð. Sabine tók fyrst eftir
breytingum skömmu eftir skjálftann þegar
hún sá hvar gufa var farin að þrýstast upp
úr göngustíg rétt hjá húsinu. „Síðan færðist
gufusvæðið sífellt nær húsinu,“ segir hún og
nú er svo komið að hverasvæðið er í um 20
skrefa fjarlægð frá húsinu. „Við Sindri
reyndum fyrst að sjóða egg í hvernum og í
framhaldinu kviknaði hugmynd um að baka
brauð. Maðurinn minn tók sér skóflu í hönd
og gróf holu í heitan jarðveginn og ég aflaði
mér upplýsinga um hverabakstur og hóf
baksturinn.“
Það tekur um 12 tíma að baka eitt brauð
og er það skorið niður í búta og sett á sölu-
borð skammt frá hvernum þar sem ferða-
menn geta keypt nýbakað hverabrauðið og
skilið pening eftir í bauk. „Fyrst tók það átta
tíma að baka hvert brauð en mér sýnist nú að
holan sé að kólna þannig að bökunartíminn
hefur lengst upp í 12 tíma.“
Eins og að framan gat finnst Sabine hver-
irnir of nálægt íbúðarhúsinu og ekki síst er
hún uggandi yfir því hvort þeir taki upp á að
færa sig enn nær. „Fyrir um tveim vikum
kom eftirskjálfti upp á rúmlega þrjá á Rich-
ter og þá fórum við strax út til að athuga
hvort hverirnir hefðu jafnvel færst enn nær
húsinu,“ segir hún. Þeir héldu sig á mottunni
í það skiptið.
Leirgerður og Hrifla ný í bænum
Morgunblaðið/Frikki
Hver í bakgarði Sabine Sandholdt vaknaði einn morguninn með nýjan hver nánast í bakgarðinum. Hann hefur komið að góðum notum.
Í HINUM fimm ára gamla matsölustað
Kjöt&kúnst, sem rekið er af hjónunum Ólafi
Inga Reynissyni og Önnu Maríu Eyjólfs-
dóttur, fór allt á hvolf í skjálftanum, en starfs-
fólkið einhenti sér í að koma öllu í samt lag.
Þetta kostaði mikla vinnu en gekk mjög hratt
fyrir sig. „Þrýstingurinn á að opna fyrirtækið
daginn eftir var svo mikill að það var útilokað
að láta það bíða,“ segir Ólafur. „Starfsfólkið
bretti upp ermarnar og vann fram á nótt og
við fengum líka hjálp frá vinum og ætt-
ingjum.“
Þörfin fyrir þjónustuna var mikil, á annað
hundrað manns kom í mat strax daginn eftir
skjálftann, fjöldinn allur af björgunarsveit-
armönnum og heimafólki sem gat ekki eldað
heima hjá sér vegna skemmda. „Það var því
mjög mikilvægt að hafa einhverja þjónustu í
boði. Og það fóru allir í gírinn þegar þeir sáu
að fyrirtækin í bænum voru harðákveðin í að
koma sér í gang svo fljótt sem auðið varð,“
segir hann.
„Maður hafði ekki mikinn tíma til að upplifa
áfallið vegna skjálftans þar sem allur tíminn
fór í að hreinsa til og koma húsinu í stand. Síð-
an þegar maður kom heim til sín og sá íbúðar-
húsið í jafnvel verra ástandi en vinnustaðinn
fékk maður annað áfall. Þar var allt í rúst svo
manni var ekki annað fært en að fara á skón-
um upp í hjónarúmið. Við ákváðum að geyma
tiltektirnar því við höfðum fengið alveg meira
en nóg þann daginn og fórum beint að sofa.“
Löggan á leið í mat
Þeim hjónum var þó ekki ætlað að gefa sér
tíma fyrir endurreisn heimilisins því strax
morguninn eftir hringdi lögreglan á Selfossi í
leit að mat fyrir 30 manns. Þörfin fyrir þjón-
ustu var með öðrum orðum svo aðkallandi að
ekki þýddi annað en að setja hana í forgang og
bíða með persónuleg mál. Og það var ekki fyrr
en viku síðar að sjálft áfallið vegna skjálftans
fór að gera vart við sig, segir Ólafur. Fyrstu
vikuna var hann einfaldlega of önnum kafinn
til að hafa svigrúm til að upplifa hið andlega
áfall. Hann segir einkenni þess hafa komið
fram í því að nótt eina var hann andvaka og á
hann leituðu alls kyns hugsanir um hvernig
hann hefði brugðist við ef starfsfólkið hans
hefði slasast eða jafnvel farist í skjálftanum.
Segist hann hafa fundið fyrir hinum dæmi-
gerðu áfallaeinkennum á borð við þreytu og
slen auk þess sem kveikiþráðurinn í honum
var fremur stuttur á þessu tímabili.
En burtséð frá þessu er sumarið 2008 búið
að vera albesta sumar fyrir viðskiptin á
Kjöt&kúnst og svo mun vera um flesta ef ekki
alla rekstraraðila í Hveragerði. „Ég veit ekki
hvort ég eigi að þakka það skjálftanum en
kannski höfðu þessir atburðir þau áhrif að fólk
var meira á ferðinni hér en áður, bendir hann
á. „Mér heyrist vera jákvætt hljóðið í þeim
sem eru með rekstur hér og þeir eru til-
tölulega sáttir við útkomu sumarsins.“ Í Lyfju
í Hveragerði segist starfsfólkið merkja meiri
umferð fólks í bænum og í versluninni hefur
verið mjög mikið að gera í sumar. Þau slá því
ekki föstu en nefna það sem hugsanlega
ástæðu að ummerki skjálftans hafi dregið fólk
að.
„Starfsfólkið bretti upp ermarnar“
Í samt horf Ólafur Ingi Reynisson veitingamaður fann fyrir áfallaeinkennum eftir skjálftann.
Í BÆJARRÁÐI Hveragerðisbæjar voru á
fimmtudag samþykktar leiðbeiningar fyrir
starfsmenn bæjarins um viðbrögð við nátt-
úruhamförum. Aldís Hafsteinsdóttir bæj-
arstjóri segir að í kjölfar skjálftans hafi
þessi vinna verið sett af stað til að starfs-
menn sveitarfélagsins hefðu nákvæma gát-
lista til að fylgja í kjölfar náttúruhamfara og
annarra áfalla.
Skipulags- og byggingarfulltrúi hefur nú
skoðað um 80 hús í sveitarfélaginu en eitt
hús þarf að rífa auk þess sem um 10 eru þó-
nokkuð skemmd og þurfa nánari skoðun.
„Það má segja að hús hér hafi staðið vel af
sér skjálftann og það eitt og sér er gæða-
stimpill á þau,“ segir Aldís. „En það eru tals-
verðar skemmdir á nokkrum húsum og tvær
fjölskyldur eru nú búsettar annars staðar
vegna þess að þær geta ekki verið í húsum
sínum.“
Starfshópur frá Viðlagatryggingu vinnur
að úttekt á húsum en verkið er tímafrekt að
sögn Aldísar og segist hún merkja óþreyju
meðal fólks. „Nú þegar fer að líða að hausti
vill fólk fara að sjá hlutina ganga hraðar en
við hvetjum alla til að sýna þolinmæði.“
Aldís segir að í heildina hafi Hver-
gerðingar verið mjög fljótir að ná áttum eft-
ir skjálftann. „Ég var afar stolt af bæjar-
búum fyrir yfirvegun þeirra og dugnað. Það
hófst gríðarlegt átak strax eftir skjálftann
svo að veitingastaðirnir og fyrirtækin voru
opnuð mjög fljótt, mörg hver strax daginn
eftir skjálftann,“ segir hún.
„Við ákváðum að sækja fram og láta eng-
an bilbug á okkur finna. Það hefur verið ráð-
ist í mikil umhverfisverkefni og öllum
ber saman um að bærinn sé mjög fallegur.
Komur ferðamanna hafa aukist umtalsvert í
sumar og við hikum ekki við að segja að
Hveragerði sé besti bærinn á landinu.“
Gæðastimpill
á húsin
Bæjarstjóri Aldís Hafsteinsdóttir er stolt af
bæjarbúum fyrir yfirvegun og dugnað.
Bæjarlífið í Hveragerði er að komast í samt horf eftir jarðskjálftana sem skóku Suðurland 29.
maí sl. Skjálftarnir eru þó öllum í fersku minni. Enn hafa nokkrar fjölskyldur ekki getað flutt
inn í hús sem skemmdust og aðrar óttast að hverasvæðið teygi sig nær byggðinni. Örlygur
Steinn Sigurjónsson og Friðrik Tryggvason heimsóttu Hveragerði – tíu vikum eftir skjálfta.
Hveragerði tíu vikum eftir jarðskjálftana
AÐSÓKN að Heilsustofnun NLFÍ í Hvera-
gerði hefur minnkað um 20% vegna ótta sem
skapaðist í kjölfar stóra jarðskjálftans í maí.
Hefur fólk sem átti pantað pláss á HNLFÍ
veigrað sér við að mæta og afpantað af þeim
sökum. Ólafur Sigurðsson framkvæmda-
stjóri HNLFÍ segist nokkuð undrandi á
þessu því í raun sé ástæðulaust með öllu að
óttast jarðskjálfta lengur. Hveragerði sé að
hans mati þvert á móti einn öruggasti stað-
urinn á stóru svæði sunnanlands. „Það er
mjög ólíklegt að það komi jarðskjálfti hér
næstu áratugina, þannig að fólk ætti ekki að
hafa áhyggjur,“ segir hann. „Við erum
nokkuð undrandi á því að Íslendingar, eins
kjarkaðir og þeir eru og vanir jarð-
skjálftum, skuli hræðast að koma hingað.“
Enn eru þó biðlistar eftir dvöl á HNLFÍ og
starfsemin hefur aldrei verið í meiri blóma
en nú að sögn Ólafs. Nú dvelja um 100
manns innan veggja HNLFÍ en Ólafur segir
að vanalega sé fjöldinn 120.
„Við erum síður en svo að kvarta,“ tekur
hann fram. Fælingarmáttur jarðskjálftanna
virðist eigi að síður staðreynd – nokkuð sem
Ólafur bjóst alls ekki við. „En það er alveg
ástæðulaust að óttast. Hveragerði er ekkert
hættusvæði og það er aðalatriðið.“
„Fólk ætti ekki
að hafa áhyggjur“
Heilsustofnun Ólafur Sigurðsson undrast
samdrátt í aðsókn eftir skjálftana.