Morgunblaðið - 11.08.2008, Blaðsíða 17
Stýrivextir eru þeir vextir sem
stjórnvöld nota til að reyna að hafa
áhrif á vextina á lánamarkaðinum.
Hér á landi eru stýrivextirnir þeir
vextir sem Seðlabanki Íslands
ákveður af lánum sem bankar geta
fengið til skamms tíma hjá Seðla-
bankanum. Þegar Seðlabankinn
hækkar stýrivexti hækka bankar því
vexti á lánum sínum til fyrirtækja og
almennings. Með þessu er Seðla-
bankinn að reyna að hafa áhrif á of-
þenslu eða verðbólgu í þjóðfélaginu,
því þannig gerir hann peninga dýr-
ari svo fólk og fyrirtæki dragi sem
mest úr lántöku en spari í staðinn.
Viðskiptajöfnuður er mismun-
urinn á útflutningi á vöru og þjón-
ustu og innflutningi. Ef innflutning-
urinn er meiri en útflutningurinn er
talað um viðskiptahalla.
Skuldatryggingarálag mælir hvað
það kostar að kaupa tryggingu gegn
því að útgefandi skuldabréfs (þ.e. sá
sem skuldar) geti ekki staðið við
skuldbindingar sínar. Kostnaðurinn
kemur sem álag ofan á vexti
skuldabréfs og er hann almennt tal-
inn vera einn besti mælikvarðinn á
þau kjör sem bönkum bjóðast á al-
þjóðlegum skuldabréfamörkuðum.
liljath@mbl.is
is þrátt fyrir að húsið væri gler-
laust, hleralaust og opið. Það eina
sem við höfðum áhyggjur af var
rottan sem bjó með okkur en þegar
við spurðumst fyrir um hvernig við
gætum losað okkur við hana feng-
um við þau svör að rottur væru
heilagar og bæru góða anda inn á
heimilið. Við létum okkur því hafa
það að búa með rottu, eðlum og
risaköngulóm en það vandist
fljótt.“
Úr hópferð í einkaþjálfun
Svo heilluð urðu Guðbjörg Ósk
og Daníel af eyjunni að þau skipu-
lögðu hópferð til Balí frá Íslandi.
„Við skipulögðum heilsu- og lúx-
usferð sem samanstóð af sjö daga
heilsudagskrá þar sem farið var yf-
ir mataræði, labbað var á fjöll og
farið í jóga á hverjum degi auk
þess sem við kynntum menningu
og lífsstíl Balíbúa. Síðan var farið í
þrjá daga á lúxushótel og slappað
af,“ segir Daníel. Í upphafi segir
Guðbjörg að 14 manns hafi skráð
sig í ferðina en með versnandi
efnahagsástandi á Íslandi í vor
hefði þátttakendum fækkað jafnt
og þétt. „Að lokum komu ein hjón,“
segir Guðbjörg hlæjandi en segist
þó þakklát að þau skyldu hafa
komið. „Hjónin voru í einkaþjálfun
hjá okkur allan tímann og við feng-
um að rúlla skipulagðri dagskránni
í gegn. Það gekk ljómandi vel og
við höfum nú ákveðið að hafa aðra
ferð næsta vor.“
Guðbjörg Ósk og Daníel ætla
ennfremur að bjóða erlendum
ferðamönnum upp á sambærilegar
ferðir til Íslands. „Ísland er svo
mikil paradís, landið býr yfir svo
mikilli fegurð og orku. Á Balí lærð-
um við hvernig hægt er að setja
upp heilsunámskeið. Við viljum
laða erlenda ferðamenn til Íslands í
heilsuferðir þar sem ferðamenn
myndu læra um næringu, hreyf-
ingu, hugarfar í íslensku umhverfi,“
segir Daníel sem segir að með
ferðunum fælust tækifæri fyrir
orku Íslands að njóta sín án stór-
iðju. „Með því að bjóða Íslend-
ingum til Balí og erlendum ferða-
mönnum til Íslands skapast
skemmtileg hringrás,“ segir Guð-
björg Ósk.
Dans Í bænum Amed voru stúlkur að æfa dans fyrir Ocho ocho-daginn. Friðsælt Daníel við styttu af stórum Garuda-fugli.
Á fílsbaki Guðbjörg Ósk og Daníel fá far hjá elskuleg-
um fíl sem vinkaði myndavélinni góðlátlega.
http://osk.is/
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. ÁGÚST 2008 17
Guðbjörg Ósk og
Daníel segjast
hafa orðið fyrir
miklum áhrifum
frá samvitund og
samhjálp Balíbúa
enda leggja eyj-
arskeggjar mikið
upp úr að hjálpa
þeim sem minna
mega sín.
„Þeir sem
starfa í iðnaði á
borð við hús-
gagnagerð og
skartgripahönnun tengja fyr-
irtæki sín oft við hjálpastarf og
gefa hluta af sínum ágóða til
góðgerðarmála. Við sáum fjöl-
margar tegundir og útfærslur
af þess háttar starfsemi og
hugmyndaflugið virtist enda-
laust. Okkur langaði að gera
eitthvað þessu líkt.“ Þau
ákváðu að láta hanna hálsmen
til að selja hérlendis. „Háls-
menin eru spíral-
laga en spírallinn
er tákn um hring-
rás lífsins, þroska
og eilífðina. Við
fengum fjölmarga
Balíbúa í samstarf
við okkur sem
bjuggu til háls-
menin og pakkn-
ingarnar utan um
þau. Okkur fannst
gaman að geta
veitt Balíbúum
störf en selja háls-
menin á Íslandi og láta ágóð-
ann renna til íslenskra barna
sem þurfa á því að halda.
Þannig náðum við að styrkja
bæði á Balí og á Íslandi,“ segir
Guðbjörg Ósk sem selur háls-
menin gegnum heimasíðu sína
og rennur allur ágóði af þeim
til „Einstakra barna“ stuðn-
ingsfélags barna með sjald-
gæfa sjúkdóma.
Spírallinn tákn um hringrás lífsins
Úti í hinum stóra heimi eruneytendur sífellt að verðameðvitaðri um neysluhætti
sína. Samkvæmt vefriti The New
York Times sleppir fjöldi fólks í
Bandaríkjunum nú svo til alfarið
búðarferðum og kaupir sér í stað
þess hlutabréf í bóndabýlum. Fólkið
fær afurðirnar sendar beint heim
að dyrum og fer jafnvel í heimsókn
á bæina til að hjálpa til við rekst-
urinn.
Steve Trisko var nýlega að reita
arfa og höggva tré á bóndabýlinu
Erehwon, en hann á hlutabréf í býl-
inu. „Ég sá mér hag í því að eiga
hlut í bóndabýli og stuðla að sjálf-
bærri nýtingu þess,“ sagði Trisko.
Um 150 manns eiga hlutabréf í
bóndabýlinu og eru því í raun búnir
að ráða sér sinn persónulega bónda.
Verkefnið er ekki nýtt af nálinni
en tilraunir voru gerðar með það í
Evrópu og Asíu á níunda áratugi
20. aldar. Á síðustu árum hefur
fjöldi bóndabýla sem taka þátt í
verkefninu margfaldast og eru þau
nú um 1.500 talsins.
Hluthafar í Erehwon-býlinu eiga
greiðan aðgang að landinu og hafa
tryggt sér ákveðna prósentu upp-
skerunnar. Fólk fær sent heim bæði
ávexti og grænmeti auk þess sem
afskorin blóm standa þeim til boða.
Hluthafar kjósa margir hverjir að
líta við og svitna svolítið á ökrunum
en það gera þeir af fúsum og frjáls-
um vilja. Steve Trisko segir fjöl-
skyldu sína vita að erfiðara sé fyrir
bóndann að ná endum saman fái
hann enga aðstoð.
Þetta fyrirkomulag á rekstri
bóndabýla verður til þess að af-
koma þeirra er ekki eins háð duttl-
ungum markaðarins og veðurguð-
anna. Erehwon hóf starfsemi sína
með einungis tveimur hluthöfum og
náði markmiði sínu, 140 hluthöfum,
á síðasta ári. Annað bóndabýli ná-
lægt Chicago sendir vörur vikulega
til um 1.400 fjölskyldna. Cattleana-
búgarðurinn í Wisconsin sendir líf-
rænt ræktað kjöt til 55 fjölskyldna
og sjö mánaða kjötáskrift kostar
um 715 dollara.
Þó að hægt sé að taka hænur og
kindur í fóstur á Íslandi mætti
kannski skoða þessa aðferð líka.
Blaðamanni þætti að minnsta kosti
gaman að eiga hlut í Búkollu, gróð-
urhúsaræktun eða kartöflubýli og
fá afurðirnar sendar heim að dyr-
um, svo mikið er víst.
liljath@mbl.is
Hlutur í bóndabýli komi
í stað búðarferðarinnar
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Hlutafé Hvernig væri að eiga hlut í sauðfé á alíslenskum bóndabæ í stað
þess að kaupa kindakjötið nafnlaust úti í næsta stórmarkaði?
Í HNOTSKURN
»Balí er ein af 17.508 eyjumIndónesíu. Á Balí búa rúm-
lega þrjár milljónir manna.
»Endurreisn ferðamanna-iðnaðar Balí er hæg en
stöðug eftir lágdeyðu í kjölfar
hryðjuverkanna 2002 og 2005.
»Um 93% eyjarskeggja að-hyllast hindúisma en talið
er að elsta tegund hindúisma
sé á Balí. Íbúar eru sagðir
hafa einangrast í trúnni þegar
indónesíska þjóðin tók upp
múslimatrú.
» Í balískum hindúisma erlögð mikil áhersla á hug-
leiðslu og jóga auk þess sem
trú á karma er í hávegum
höfð.
»Hinir yfirveguðu og já-kvæðu eyjarskeggjar hafa
heillað jógaunnendur um allan
heim og má því segja að Balí
sé eins konar jógaparadís.