Morgunblaðið - 11.08.2008, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. ÁGÚST 2008 13
ERLENT
HERSVEITIR Rússa sóttu í gærkvöldi með landher
fram í áttina að borginni Gori í Georgíu. Einnig var haldið
áfram árásum úr lofti á herbækistöðvar Georgíumanna
og sökkt fallbyssubáti á Svartahafi. Fullyrt er að alls
10.000 rússneskir hermenn, studdir skriðdrekum, fall-
byssum og herflugvélum, hafi verið sendir til bæði Suður-
Ossetíu og annars uppreisnarhéraðs í Georgíu, Abkhazíu.
Héraðið er mun stærra og talsvert fjölmennara en Suð-
ur-Ossetía, með um 200 þúsund íbúa.
Þjóðverjum tókst í gær að koma á fundi með utanrík-
isráðherrum Rússlands og Georgíu en ekki er ljóst hver
árangur varð af honum. Georgíumenn ítrekuðu í gær til-
boð sitt um vopnahlé og sögðust vera að draga her sinn
frá Suður-Ossetíu en Rússar sögðu þær fullyrðingar vera
blekkingu. Þess má geta að sums staðar er umdeilt hvar
söguleg mörk séu á milli S-Ossetíu og Georgíu. Georgía
ræður yfir litlum, afmörkuðum svæðum í báðum hér-
uðunum, S-Ossetíu og Abkhazíu, og hafa þar aðsetur hér-
aðsstjórnir, hollar henni. En leiðtogi uppreisnarstjórn-
arinnar í Abkhazíu segir að herliði uppreisnarmanna sé
nú beitt til að hrekja Georgíuherliðið á brott frá svæðinu.
Einnig hafa margir Abkhazíumenn farið yfir til Suður-
Ossetíu til að aðstoða Osseta þar, auk þess sem hundruð
manna frá Norður-Ossetíu hafa einnig fengið vopn í
hendur. Ætla þeir að berjast með þjóðbræðrum sínum.
N-Ossetía er hérað í Rússlandi og margir S-Ossetar vilja
sameinast héraðinu sem er nær tíu sinnum fjölmennara.
Óljóst um mannfallið
Óljóst er um mannfall í átökunum en talið víst að það
hafi verið mikið í umsátri Georgíumanna um höfuðstað
S-Ossetíu, Tskhinvali, jafnvel hundruð manna. Rússar,
sem segja yfir 2000 hafa fallið, aðallega óbreytta borgara,
fullyrða að Georgíumenn hafi reynt að fremja þjóðar-
morð á S-Ossetum. Vladímír Pútín, forsætisráðherra
Rússlands, sagði í gær að hann teldi „í reynd útilokað“ að
S-Ossetía yrði framvegis hluti af Georgíu.
Rússar sækja að Gori
 Pútín sakar Georgíumenn um að reyna að fremja þjóðarmorð á Suður-Ossetum
 Forsætisráðherrann telur nær útilokað að héraðið verði áfram hluti Georgíu
Í HNOTSKURN
»Georgíumenn hafa variðmiklu fé til að efla varnir
sínar síðustu árin. En Rússar
verja um 50 sinnum meira fé
til varnarmála.
»Vopn sín hafa Georgíu-menn einkum keypt frá
Úkraínu. Saka Rússar nú
Úkraínumenn um að hafa kynt
undir átökum með vopnasöl-
unni.
»Georgía sendi 2000 mannalið til Íraks en hefur nú
kallað það heim.
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
SUÐUR-Ossetar bíða af sér sprengjustorminn í
skýli sem innréttað hefur verið í skólakjallara í
Tskhinvali. Um 75.000 manns búa í héraðinu,
Ossetar og Georgíumenn, og flestir lifa af frum-
stæðum landbúnaði. Þeir hafa líka haft tekjur af
tolli á umferð í jarðgöngum milli Rússlands og
Georgíu sem liggja um svæðið. En Rússar borga
þó megnið af héraðsútgjöldum og hafa veitt
þorra Ossetanna rússneskan borgararétt.
Skjól fyrir sprengjuregninu
Reuters
ÞJÓÐARATKVÆÐAGREIÐSLA fór í gær fram í Bólivíu
um það hvort Evo Morales, forseti landsins, og átta hér-
aðsstjórar skyldu láta af embætti. Kannanir hafa bent til
þess að forsetinn muni halda velli en tveir eða þrír af hér-
aðsstjórunum gætu tapað. Boðað var til atkvæðagreiðsl-
unnar til að styrkja stöðu héraðsleiðtoganna en hart hefur
verið deilt um tilraunir forsetans til að breyta stjórnarskrá
landsins. Hefur jafnvel komið til átaka milli fylkinganna og
sumir óttast stríð og klofning ríkisins.
Ríkir Bólívíumenn eru margir lítt hrifnir af hug-
myndum forsetans sem vill m.a. styrkja stöðu kvenna og
fátækra og auka miðstýringu. Þá vill hann skipta upp stór-
jörðum og berjast landeigendur hatrammlega gegn því.
Margir hafa mótmælt hugmyndum Morales sem á hinn
bóginn nýtur mikilla vinsælda meðal indíána. Varð forset-
inn nýlega að aflýsa tveimur flugferðum er flugvöllum var
lokað með mótmælum.
Vinstrisinninn Morales er fyrsti forsetinn í sögu lands-
ins sem kemur úr röðum innfæddra indíána en þeir eru
meirihluti þjóðarinnar. Eru þeir að jafnaði mun fátækari
en þeir sem rekja ættir sínar til Evrópu. Forsetinn hefur
gagnrýnt forréttindahópa í landinu er berjist gegn breyt-
ingum sem geti grafið undan yfirburðastöðu þeirra.
Bólivía liggur hvergi að sjó og er eitt fátækasta land
Suður-Ameríku en þar eru miklar olíu- og gaslindir og hef-
ur hækkandi heimsmarkaðsverð á afurðunum bætt efna-
hag landsins. Lindirnar eru aðallega í austurhéruðunum
þar sem auðugasti hluti þjóðarinnar býr og myndi það því
verða reiðarslag ef austurhéruðin slitu sig laus.
kjon@mbl.is
Þjóðaratkvæði sem í
reynd snýst um Morales
Reuters
Vinsæll Morales heilsar stuðningsmönnum eftir að hafa
greitt atkvæði í heimaborg sinni í Chapare-héraði.
ÞJÓÐIR og þjóðarbrot í Kákasus
virðast vera nær óteljandi, svæðið
minnir á klútateppi – en undir kraum-
ar víða gömul tortryggni og hatur.
Margir hafa ráðlagt Georgíu að sætta
sig einfaldlega við að Suður-Ossetía
og Abkhazía verði annaðhvort sjálf-
stæð eða hluti Rússlands. Í eyrum
Georgíumanna hljómar þetta eins og
að segja að rétt sé að leyfa krókódíln-
um, Rússlandi, að éta nokkra útlimi.
Ekki sé víst að skepnan láti það
nægja.
Nær þriðjungur íbúa S-Ossetíu er
Georgíumenn, hinir flestir Ossetar.
Oft eru engin skýr skil á milli þjóð-
arbrota, þannig bjó mikið af Georgíu-
mönnum í höfuðstaðnum Tskhinvali.
Abkhazar, sem eru margir múslímar
og tala nokkur tungumál, rifu sig
lausa um svipað leyti og S-Ossetar,
upp úr 1990. Þá flúðu um 200 þúsund
Georgíumenn frá Abkhazíu, þeir
krefjast þess að fá að snúa heim.
Hver á hvað?
Georgíumenn segja, ef til vill með
nokkrum rétti, þótt deila megi enda-
laust um sögulegu röksemdirnar, að
þeir hafi byggt allt svæðið, ekki bara
sjálfa Georgíu heldur líka Abkazíu og
Suður-Ossetíu, frá alda öðli, hinir hafi
komið seinna. En Abkazar voru með-
al fórnarlamba Stalíns sem flutti
stundum smáþjóðir milli svæða eins
og peð í skák og breytti landamærum
milli héraða eins og honum þóknaðist
hverju sinni.
Georgíumenn notuðu tækifærið í
byltingu bolsévika 1917 og stofnuðu
lýðveldi, urðu loks sjálfstæðir eftir
nær tveggja alda rússnesk yfirráð.
En sovétstjórnin rauf friðarsamninga
eftir nokkur ár og innlimaði landið.
Ossetar, sem hröktust fyrir mörgum
öldum til svæða sinna undan mong-
ólum, njóta sérstakrar sögulegrar
velvildar Rússa. Þeir hafa reynst
Rússum trúir og studdu bolsévíka
gegn Georgíu. kjon@mbl.is
Púður-
tunna á
klútateppi
Þjóðir í Kákasus eru
margar og víða hatur
AP
Fundur Liðsmenn uppreisnarsveita
S-Osseta í borginni Dzhava í gær.
HAMID Shahram Shamimy, afganskur leiðbeinandi í hjólabrettanotkun,
kennir ungri stúlku á brettið í Kabúl. Tugir áhugasamra unglinga hafa þeg-
ar skráð sig á námskeiðið Skateistan sem er kostað af erlendum aðilum.
AP
Kynslóðabil í Kabúl