Morgunblaðið - 19.08.2008, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. ÁGÚST 2008 19
Aftur á skólabekk Jón Baldvin Hannibalsson, fyrrverandi ráðherra, og Styrmir Gunnarsson, fyrrverandi ritstjóri, sátu saman í barnaskóla í bekk hjá
Skeggja Ásbjarnarsyni. Í gær sátu þeir aftur saman á skólabekk þegar þeir hlýddu á fyrirlestur dr. Jóns Steinssonar um efnahagsmál í Háskóla Íslands.
Ómar Blog.is
Ólína Þorvarðardóttir | 18. ágúst
„Bloggarar eru
ábyrgðarlaust fólk“ ...
... sagði Þorbjörn Brodd-
son fjölmiðlafræðingur í
útvarpsviðtali á RÚV í
morgun. Í viðtalinu var
Þorbjörn að útskýra það
hvers vegna fjölmiðla-
umræðan hefur verið svo
óvægin og nærgöngul gagnvart Ólafi F.
Magnússyni sem raun ber vitni. Hann var
spurður um ástæður þess að fjölmiðlar
hafa að undanförnu farið með dylgjur
um einkalíf fráfarandi borgarstjóra og
taldi hann helst að um væri að kenna
æsingi og samkeppni við bloggheiminn.
Ég fór að rifja upp hvar ég hefði fyrst
heyrt eða séð dylgjur um einkalíf fráfar-
andi borgarstjóra. Það var í Kastljóss
viðtali við Hönnu Birnu Kristjánsdóttur
fyrir nokkrum dögum. Um svipað leyti
rakst ég á klausu í einhverju dagblað-
anna. Ég hef ekki séð orð um þetta á
blogginu.
Meira: olinathorv.blog.is
Stefán Friðrik Stefánsson | 18. ágúst
Er lífið með lottóvinn-
ingi eintóm himnasæla?
Sterkar taugar þarf til að
þola heppnina eins og
óheppnina. Væntanlega
breytir það lífi hvers ein-
staklings mjög að auðg-
ast á einni nóttu, eins og
t.d. lottómilljónamær-
ingar. Sumir ná að höndla pressuna sem
því fylgir en öðrum verður á og misstíga
sig jafnvel svo mikið að þeir sólunda
peningunum á skömmum tíma. Hef
heyrt sögur af báðum tilfellum og það
mjög svæsna sögu um hið síðarnefnda
þar sem stór lottóvinningur fór úr hönd-
unum á vinningshafa á skömmum tíma.
Auðvitað er ánægjulegt að fólk sé heppið
og fái tækifæri til auðfengins gróða með
því að spila upp á heppnina.
Meira: stebbifr.blog.is
Jón Bjarnason | 18. ágúst
Heim að Hólum –
Hólahátíð
Hin árlega „Hólahátíð“
fór fram um síðustu
helgi við mikinn hátíðleik
að viðstöddu fjölmenni í
blíðskaparveðri. Há-
punktur hátíðarinnar var
vígsla á nýrri, forkunnarfagurri kant-
arakápu sem er nákvæm eftirgerð af
einni kápu Jóns Arasonar biskups.
Kápan er gjöf vígslubiskupshjónanna,
herra Jóns Aðalsteins Baldvinssonar og
Margrétar Sigtryggsdóttur, til Hóladóm-
kirkju. Vel fer á að þessi höfðinglega
gjöf er til minningar um hugljúfa dóttur
þeirra biskupshjóna, Sigrúnu, skóla-
stjóra Tónlistarskólans í Stykkishólmi.
Fráfall Sigrúnar var þeim sem þekktu
til mannkosta hennar mikil harmafregn.
Meira: jonbjarnason.blog.is
LÍFIÐ er margskonar og það er
ekki alltaf auðvelt að vera sam-
kvæmur sjálfum sér, þetta á jafn-
mikið við einstaklinga sem þjóð.
Náttúra landsins er þéttofin sjálfs-
mynd okkar og þjóðernisvitund, en
samt eru ekki nema rétt rúm tíu ár
síðan markaðsdeild Iðnarráðuneytis
og Landsvirkjunar gáfu út bækling á
ensku, Lowest energy price (Lægsta
orkuverðið), til að lokka stóriðjur til
landsins. Hér væri nefnilega, stóð
þar meðal annars, lægst launaða
vinnuaflið í Evrópu og starfsleyfi fyrir stóriðju iðu-
lega samþykkt með lágmarkskröfum til umhverf-
ismála. Þarna var talað grímulaust, og líklega um
of, því bæklingurinn hvarf fljótlega og er nú sjald-
séður.
Ísland er auðugt af ósnortinni náttúru, en slík
svæði verða sífellt sjaldgæfari í veröldinni, og þar
með dýrmætari. Samt erum við ennþá reiðubúin að
samþykkja starfsleyfi til stóriðju með litlum kröf-
um til umhverfismála, þau virðast ævinlega í auka-
hlutverki; umhverfismat eins og ósvífin boðflenna
og veisluspillir. Og nú vinna sumir ötullega að því
að koma á fót olíuhreinsunarstöð á Vestfjörðum, í
Arnarfirði, stóriðju upp á 500 störf með umtals-
verðri mengun og losun gróðurhúsalofttegunda.
Það verður gul mengunarslikja yfir Arnarfirði
næstu áratugi – og blekið varla þornað á þeirri yf-
irlýsingu vestfirskra sveitarstjórnarmanna, að
Vestfirðir skuli vera stóriðjulausir.
En lítum á nokkrar staðreyndir.
Sveitarstjóri Vesturbyggðar sagði nýlega að það
væru 99,9% líkur á að olíuhreinsunarstöðin risi í
Arnarfirði. Rússneska fyrirtækið sem stendur á
bak við þessar áætlanir, og nefnist Katamak-Nafta,
segist meðal annars hafa valið Ísland vegna þess að
ákvörðunarferlið gangi hér hratt fyrir sig. Með öðr-
um orðum, hér eru litlar fyrirstöður. Réttara sagt:
hér eru gerðar litlar kröfur. Eins og kom fram í
bæklingnum Lægsta orkuverðið.
Þessi olíuhreinsunarstöð yrði engin smásmíði,
losun gróðurhúslofttegunda 50 prósentum meiri en
samanlögð losun frá vegasamgöngum og um 100
risaskip sigla inn Arnarfjörðinn á ári; 100 skips-
farmar af hráolíu og kringum 80 þúsund tonn í
hverju skipi. Síðan þarf að flytja olíuna út aftur, lík-
lega í fleiri og smærri skipum. Það er mikil umferð.
Fulltrúar Íslensks hátækniiðnar, en svo nefnist ís-
lenski afleggjari rússneska fyrirtækisins, benda á
siglingaleiðin sé að opnast norður um vegna bráðn-
unar heimskautaíssins, hér sé því lag.
Gott vel.
„Á þessari stundu,“ skrifar Sölvi
Sólbergsson varabæjarfulltrúi í Bol-
ungarvík „er mikilvægt að málið sé
unnið áfram án fordóma þannig að
hægt sé að taka ákvörðun sem byggi á
faglegum forsendum.“
Næsta skref er umhverfismat, seg-
ir Ólafur Egilsson, stjórnarformaður
Íslensks hátækniiðnaðar.
Það er 99,9 prósent öruggt að stöð-
in rísi, segir sveitarstjóri Vest-
urbyggðar, og er augljóslega búinn að
taka ákvörðun, umhverfismatið skipt-
ir engu máli.
Eru það faglegar forsendur?
Olíuhreinsunarstöðin yrði með stærstu og dýrustu
framkvæmdum Íslandssögunar – maður skyldi nú
ætla að þá þyrfti að vanda sig. Maður skyldi ætla að
frumskilyrði væri að vita hvaða fyrirtæki stæði á bak
við stöðina. Fyrirtækið heitir Katamak-Nafta, segja
forstöðumenn Íslensks hátækniiðnar. En Katamak-
Nafta virðist bara hvergi vera til; á heimasíðu þess eru
nákvæmlega engar upplýsingar um það. Þegar gengið
er á forstöðumenn Íslensks hátækniiðnaðar segja þeir
að um viðskiptaleyndarmál sé að ræða. Ein mesta
framkvæmd Íslandssögunar og hefði því mikil áhrif á
efnahagslíf landsins, myndi umbylta Vestfjörðum, en
við höfum ekki hugmynd um hverjir standa á bak við
hana; og er það bara allt í þessu fína? Skiptir engu
máli hverjir koma á fót risafyrirtæki hér á landi, hund-
ingjar eða heilagt fólk, svo lengi sem við græðum á því
– helgar tilgangurinn meðalið?
Forstöðumenn Íslensks hátækniiðnaðar gera lít-
ið úr mengun, gróðurhúsáhrifum, og hættu á meng-
unarslysum. Það er talað um sérstyrkt skip, full-
komna tækni; og samt eru varla nema tvö ár síðan
rekís fór utan í 50 þúsund tonna olíuskip fyrir vest-
an, það leitaði inn á Þingeyri þar sem það var lag-
fært, sigldi svo laskað áfram til Bandaríkjanna. Of-
urmagn náttúrunnar er mikið þarna á hafinu,
ölduhæðin getur verið 25 metrar, brotsjóir ban-
vænir, engin tækni breytir því, og þó heimskautaís-
inn hopi brotna miklir borgarísjakar af Grænlands-
jökli. Hvernig færi ef 80 þúsund tonna skip með
fullfermi af hráolíu fengi borgarísjaka á sig í slíku
veðri? Ekki miklar líkur, nei: en samt líkur. Og hrá-
olía eyðist ekki, hvorki í sjó eða á landi; það þarf að
moka henni upp með handafli. Það eru ekki mörg
ár síðan olíuskip fórst við strendur Alaska, 49 þús-
und lítrar af hráolíu fóru í sjóinn, um 11 þúsund
manns unnu við hreinsun, landhelgisgæsla Banda-
ríkjanna stjórnaði aðgerðum, en fjárhagslegt tjón
var ofboðslegt, um 400 milljarðar íslenska króna,
tjón á lífríki ómetanlegt og ferðamannaþjónusta
hrundi. Eitt svona slys myndi ekki bara eyðileggja
Vestfirði, öll Íslandsbyggð myndi kikna.
Olíuhreinsunarstöð mengar mikið, sama hversu
nútímaleg hún verður, framleiðslan er blátt áfram
þess eðlis. Hilmar Foss, talsmaður Íslensks há-
tækniiðnaðar hefur þó ekki áhyggjur af því, og alls
engar áhyggjur af losunarkvóta Kyoto. Bókunin,
segir hann, fellur úr gildi árið 2012 – áður en stöðin
tekur til starfa. Menn sem tala svona gera sjálfsagt
ráð fyrir því að hundalógík gangi allstaðar upp; þeir
vita það sem kæra sig um að vita að eftir 2012 verða
losunarkvótarnir talsvert minni.
Það búa rúmlega sjö þúsund manns á Vest-
fjörðum, og skiljanlegt að 500 störf lokki, það yrði
mikil innspýting í ekki stærra samfélag, mikil um-
svif, og mikil hreyfing. Olíuhreinsunarstöðin á eftir
að breyta, sjálfsagt umbylta samfélaginu á Vest-
fjörðum, og það hratt. Fimmhundruð störf, ætli það
sé ekki uppundir 30 prósent af vinnuafli Vestfjarða;
og hér er ekkert atvinnuleysi, segir bæjarstjóri Ísa-
fjarðar í blöðunum.
Hún er varasöm þessi árátta okkar að setja allt á
eitt spil, eitt tromp. Það vantar fleiri tækifæri á
Vestfjörðum, fleiri möguleika, svo ungt fjöl-
skyldufólk, menntað sem ómenntað, vilji búa áfram
innan um svimandi fjöll og bláa fegurð. En þeir sem
ætla að leysa þann vanda með risavaxinni verk-
smiðju, sem mengar langt umfram það sem við höf-
um samið um á alþjóðavettvangi, leggur algjörlega
undir sig heilan fjörð, býður hættunni heim með
hamfaraslys og óhreinkar stórlega þá hreinu ímynd
sem Vestfirðir hafa á sér, og gera út á – þeir eru á
varasömum slóðum. Olíuhreinsunarstöðin myndi
drepa niður frumkvæði og hugmyndakraft á öðrum
sviðum, vestfirskt samfélag yrði einhæfara, og þar
með síður lokkandi til búsetu.
Það sem hamlar Vestfjörðum eru slæmir vegir,
því erfiðar flutningaleiðir skerða samkeppnishæfni.
Það sem hamlar Vestfjörðum er mjög ótryggt net-
samband, ótryggt raforkukerfi sem verður til þess
að iðn- og tæknifyrirtæki hika við að koma upp
starfsemi þarna. Þetta þarf einfaldlega að laga.
Þjóð sem vill kalla sig sjálfstæða getur ekki leyft
sér að hafa heilan landshluta afskiptan í þessum at-
riðum, það er ófyrirgefanlegt, og býður hættunni
heim. Það býður þeirri hættu heim að alls óþekktir
aðilar, dularfull peningaöfl, setji niður risavaxna ol-
íuhreinsunarstöð, án þess að 99,9 prósent þjóð-
arinnar hafi nokkuð um það að segja.
Eftir Jón Kalman Stefánsson » Olíuhreinsunarstöð mengar
mikið, sama hversu nútíma-
leg hún verður, framleiðslan er
blátt áfram þess eðlis.
Jón Kalman Stefánsson
Höfundur er rithöfundur.
Olíuhreinsunarstöð – og
er það bara allt í þessu fína?
Baldur Kristjánsson | 18. ágúst
Setjum okkur mark-
mið í íþróttum!
Okkur vantar afreksfólk í
hinum ýmsu greinum. Við
eigum engan íþróttamann
á heimsmælikvarða. Við
áttum strák sem var góð-
ur í tugþraut og tvær kon-
ur sem voru framúrskarandi í stang-
arstökki en þau eru öll hætt. Norðmenn,
Danir, Svíar og Finnar eiga öll fólk í
fremstu röð í mörgum greinum kvenna
og karla: spjótkasti, skotfimi, hástökki.
Bretar hirða nú gull, silfur og brons eins
og aldrei fyrr. Voru áður fyrr með fáeinar
medalíur en nú skipta þær tugum. Þeir
hafa líka margfaldað framlög sín til
íþrótta og telja sjálfir að þeir séu að upp-
skera eins og til var sáð. Það er engin
aukning í þessu hjá okkur. Síðan Vil-
hjálmur Einarsson fékk silfurverðlaun sín
hefur þetta legið heldur niður á við.
Bjarni júdómaður og Vala Flosadóttir þó
staðið upp úr meðlalmennskunni og fært
okkur silfur og brons. Við Íslendingar
ættum að setja okkur það markmið að
vinna bæði gull, silfur og brons á Olymp-
íuleikum eftir svona átta til tólf ár.
Meira: baldurkr.blog.is