Morgunblaðið - 16.09.2008, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. SEPTEMBER 2008 31
✝ KristmundurHelgi Jónsson
fæddist á Neðribæ í
Selárdal, Arnar-
firði, 11.2. 1938.
Hann varð bráð-
kvaddur á vinnustað
sínum í lok vinnu-
dags hinn 6. sept-
ember síðastliðinn.
Foreldrar Helga
voru Jón Krist-
mundsson, sjómaður
frá Selárdal, síðar
Bíldudal, f. í Rauðs-
dal á Barðaströnd
29.1. 1911, d. 19.1. 1990, og Guð-
laug Magnúsdóttir, húsfrú, f. á
Neðribæ í Selárdal 29.6. 1914, d.
27.9. 2003.
Jón fluttist ungur í Selárdal og
kynntist Guðlaugu. Þegar Helgi
fæddist fluttist fjölskyldan í ný-
byggða húsið sitt, Brautarholt í
Selárdal, og bjuggu þau sér þar
sitt fyrsta heimili. Til að koma
drengjunum til frekari mennta og
stunda betur sjóinn seldu þau Sam-
úel Jónssyni listamanni hús sitt
Brautarholt árið 1947. Þá fluttist
fjölskyldan í húsið Bjarg á Bíldu-
dal. Systkini Helga eru Sveinn
Þórður, f. 1939, Anna, f. 1947, Mar-
grét Kristín, f. 1957, og fóst-
urbróðir hans er Bjarnþór Gunn-
arsson, f. 1953.
Helgi kvæntist hinn 12.2. 1961
Jytte Marcher, f. 7.8. 1939. Þau
hófu búskap í Hafnarfirði, þaðan
fluttu þau í Bauganes 1, Skerja-
firði. Árin 1969-1977 bjuggu þau í
Vesturbænum þar til þau byggðu
sér hús í Bauganesi 44, Skerjafirði.
Sama ár fluttu foreldrar Helga til
Reykjavíkur og bjuggu í sama húsi
til æviloka. Þar hafa Helgi og Jytte
búið í farsælu hjónabandi þar til
Fyrirtækið óx og dafnaði og flug-
vélar bættust við. Þau ráku flug-
kennslu, útsýnisflug, sjúkraflug og
leiguflug vítt og breitt um Norður-
Atlantshafið, Grænland, Ísland,
Færeyjar, Danmörku og víðar.
1984 var Helga veitt leyfi fyrir
áætlunarflug til austurstrandar
Gænslands, Kulusuk og í fram-
haldi af því óx flugvélaflotinn með
enn öflugri og stærri flugvélum.
Þá var fyrirtækinu skipt í tvennt,
annars vegar varFlugskólinn og
hinsvegar Flugfélagið Odin Air.
Árið 1996 hóf hann með frænd-
fóki sínu að koma upp aðstöðu á
æskuslóðum sínum í Selárdal. Þeir
stofnuðu átthagafélag og endur-
byggðu saman gamla barnaskól-
ann og félagsheimilið. Síðan hófu
þeir frændur uppbyggingu æsku-
heimila sinna í dalnum. Þar sem
búskapur er enn á Neðribæ og
Brautarholt tilheyrir nú listasafni
fékk Helgi og fjölskylda hans Sel-
árdalsbæinn. Átthagafélagið sér
nú um Selárdalskirkjuna og var
Helga mjög umhugað um að hún
liti vel út, utan sem innan. Helgi
flaug þangað óteljandi ferðir.
Hann miðlaði þekkingu og minn-
ingum sínum til fjöskyldu og ætt-
ingja. Honum var það hugðarefni
að efla tengsl nýrra kynslóða við
dalinn sem honum var kær og þar
sem rætur hans voru.
Helgi var sístarfandi í kringum
flugið og flugvélarnar en samt
gafst honum alltaf tími til að hlusta
á og leiðbeina og gladdist þegar
strákunum hans í fluginu vegnaði
vel. Í störfum hans við flugið fylgdi
oft mikil gestagangur, bæði á
heimilinu sem og á vinnustað.
Helgi var frumkvöðull að gerð
flugvalla á Íslandi, eins og eins
besta flugvallar á Vestfjörðum,
Bíldudalsflugvallar. Hann helgaði
líf sitt fluginu, hann var flugkenn-
ari og flugrekandi fram til síðasta
dags.
Helgi verður jarðsunginn frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.
Helgi lést. Börn
þeirra eru: 1) Ester
landfræðingur, f.
21.7. 1961, búsett í
Lúxemborg, starfs-
maður hjá Cargolux,
2) Astrid, ferðamála-
fæðingur, starfs-
maður Íslenska Kons-
ulatsins í Barcelona,
f. 26.8. 1962, gift
Adolfo Castrillo
verkfræðingi, f.
29.12. 1962, búsett á
Spáni. Börn þeirra
eru Eric, f. 3.6. 1992,
Laura, f. 26.5. 1994, og Richard, f.
16.9. 1997, 3) Jón flugstjóri hjá
Cargolux, f. 3.7. 1969, kvæntur
Huldu G. Valsdóttur, f. 2.12. 1968,
búsett í Lúxemborg. Börn þeirra
eru Helgi Andri, f. 30.6. 1989,
Svava Sigurrós, f. 12.3. 1992,
Magnús Örn, f. 14.1. 1994, Sonja
Rós, f. 17.5. 1997, Nóra Lind, f. 5.1.
2006, og Hannes Árni, f. 24.7. 2008.
Eftir skólagöngu á Bíldudal, fór
Helgi í nám í Héraðskólanum í
Reykholti, Borgarfirði, og útskrif-
aðist þaðan með landspróf. Hann
hóf flugnám í Flugskólanum Þyt í
júlí 1957 og lauk þaðan atvinnu- og
flugkennaraprófi.
Í maí 1964 keypti Helgi sína
fyrstu flugvél og stofnaði Flug-
skóla Helga Jónssonar ásamt eig-
inkonu sinni og hóf flugkennslu.
Kennslan og þjónustuflugið fór
fram úr einu herbergi í gamla
flugturninum. Vorið 1969 keyptu
Helgi og Jytte húsnæði flugskólans
Þyts. Þá hóf Jytte sitt flugnám og
lauk því með flugkennaraprófi
1974. Frá þeim degi störfðu þau
saman að flugkennslu og þjónustu-
flugi. Þau Helgi og Jytte stóðu
saman vaktina daga sem nætur.
Ég kom heim til Lúx á laugardags-
morgun úr flugi um Asíu. Við pabbi
töluðum saman í síma hér um bil dag-
lega og stundum oft á dag. Þennan
laugardag töluðum við saman í síma
þrisvar, þú varst svo hress og kátur.
Þú sagðir mér stoltur og hræður frá
því þegar þú sendir Eric afason þinn í
fyrsta sólóið, frá flottu lendingunum
hans. Við ræddum um flugvélina sem
okkur langaði til að kaupa og töluðum
um reksturinn framundan í vetur og
næsta sumar. Það var ekkert kreppu-
tal, hjá okkur var framtíðin björt og
allir vegir færir. Í lok vinnudags biður
þú mömmu að gera klárt til að fara
heim og segir við hana, að þú ætlir að
skreppa út í flugskýli á meðan og
ganga frá. Ég sé þig fyrir mér labba
fyrir hornið á skýlinu í leðurjakkan-
um þínum með stóru lyklakippuna í
hendinni, halla höfði svo þú sjáir yfir
gleraugun.
Sæll og ánægður með lífið og til-
veruna, opnar þú litlu skýlisdyrnar,
lítur yfir flugvélarnar, fullvissar þig
um að þar sé allt sé lagi. Á leiðinni til
baka stoppar hjartað fyrirvaralaust, í
sjálfu flugskýlinu sem margir aðilar
hafa í gegnum tíðina sóst eftir að hafa
af þér. Þú og mamma unnuð allar orr-
ustur í því stríði á þeim vígvelli sem
flestir kalla Reykjavíkurflugvöll.
Þegar ég hugsa til baka, leitandi að
mínum fyrstu minningum af okkur
saman kemur sterkast í hugann hlýja
í hálsakoti, vinalegir skeggbroddar í
lok vinnudags fyrir litlar hendur að
strjúka og klapp á kollinn minn. Ég
þakka þér fyrir að leyfa mér að vera
með ykkur mömmu sem barn þegar
ég vildi vera í flugskóla en ekki leik-
skóla. Ég þakka þér fyrir að hafa
kennt mér að fljúga sem smástrák,
sitjandi á kassa eða lítilli tösku til að
sjá yfir mælaborðið, fá að handleika
stýrin með þér. Þetta flug var leigu-
flugið sem þú varst að fara, stundum
með háttsetta menn jafnvel hálfa rík-
isstjórnina um borð. Þú hafðir yfir
þér þetta rólega yfirbragð og fas sem
tók flughræðslu úr flughræddasta
fólki.
Árin liðu jafnt og þétt, vélarnar
stækkuðu og urðu öflugri. Alltaf fékk
ég að sitja við hlið þér og læra af þér.
Þú passaðir upp á okkur flugmennina
þína og bannaðir okkur að fara í flug
þegar þér leist þannig á. Þér var annt
um flugnemana þína, lagðir metnað
þinn í að þeir yrðu góðir flugmenn,
sem færu vel með flugvélarnar. Þú
hjálpaðir þeim oft með að klára próf-
in í tíma, þótt greiðsla kæmi seinna.
Þú varst þessi sjálfstæði Íslending-
ur sem aldrei gafst upp, sama hvaða
mótlæti og óréttlæti þú þurftir að
ganga í gegnum í þínum rekstri frá
upphafi til dauðadags. Þessi ótrúlegi
eiginleiki að gefast aldrei upp, heldur
að halda velli og byggja upp. Það var
mín ánægja og heiður að koma heim
og hjálpa lærimeistaranum, föður
mínum. Þær eru mér ógleymanlegar
stundirnar sem við áttum í Selárdaln-
um við leik og störf í fjölskyldupara-
dísinni. Góðmennska þín og um-
hyggjusemi mun verða mér að
lífsljósi, ég mun halda áfram með
verkefnin okkar í Selárdalnum,
hjálpa mömmu, reka áfram flugskól-
ann og halda uppi þínu lífsverki og
heiðri.
Ég elska þig.
Þinn sonur,
Jón.
Veistu ef þú vin átt
þann er þú vel trúir
og vilt þú af honum gott geta.
Geði skaltu við þann blanda
og gjöfum skipta,
fara að finna oft.
(Úr Hávamálum.)
Höfðingi er genginn, sár harmur
er kveðinn að fjölskyldu og vinum.
Við minnumst í dag góðs drengs og
vinar sem ætíð var tilbúinn að rétta
hjálparhönd þeim er á þurftu að
halda. Helgi Jónsson var glæsilegur
maður, hár og tignarlegur, hæglátur
og orðvar. Hann hafði góða kímni-
gáfu og gat oft komið samferðar-
mönnum sínum skemmtilega á óvart
með hnyttnum tilsvörum. Hann
kunni þá list manna best að hlusta á
viðmælanda sinn, geta í eyðurnar og
skilja hvað felst í þögninni. Orð sín
valdi hann vel og margir hafa í gegn
um tíðina getað leitað til hans, þegið
góð ráð og aðstoð í ýmsum vanda. Nú
þegar á hugann sækja minningar um
gengnar stundir viljum við gera orð
skáldsins að okkar og minnumst
Helga með þessu ljóði.
Frændi, þegar fiðlan þegir,
fuglinn krýpur lágt að skjóli,
þegar kaldir vetrarvegir
villa sýn á borg og hóli,
sé ég oft í óskahöllum,
ilmanskógum betri landa,
ljúflíng minn sem ofar öllum
íslendíngum kunni að standa,
hann sem eitt sinn undi hjá mér
einsog tónn á fiðlustreingnum,
eilíft honum fylgja frá mér
friðarkveðjur brottu geingnum.
Þó að brotni þorn í sylgju,
þó að hrökkvi fiðlustreingur,
eg hef sæmt hann einni fylgju:
óskum mínum hvar hann geingur.
(Halldór Laxness.)
Við þökkum í auðmýkt vináttu og
samveru liðinna ára, og vottum fjöl-
skyldu og vinum okkar dýpstu samúð.
Far þú í friði, friður Guðs þér fylgi.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Sveinn Árnason, Brynhildur,
Íris og fjölskyldur.
Ég er systursonur þinn og ólst upp
í Danmörku. Mínar fyrstu minningar
af þér, eru þegar þú og Jytte komuð
með flugvél í viðhald til Roskilde. Ég
var forvitinn 7 ára strákur, sem þú
gafst þér tíma til þess að sinna og
ræða við. Þú kynntir mig fyrir fluginu
með þinni rólegu og góðu nærveru.
Mig langaði til að vera eins og þú.
Þegar ég var 12 ára buðuð þið Jytte
mér að koma til Íslands í sumarfríinu
mínu. Ég fékk að vinna í Flugskól-
anum. Þú gerðir heimilið í Bauganesi
að mínu, og tókst mér eins og syni
þínum. Frá árinu 1984 vorum við
saman á hverju sumri. Eftir að ég út-
skrifaðist frá námi bjó ég í mörg ár
hjá þér og Jytte, þú varst mér sem
faðir og þú gafst mér ómæld tæki-
færi.
Þú hjálpaðir mér að verða flugmað-
ur, gafst mér mína fyrstu flugmanns-
vinnu og lagðir grunn að þeirri mann-
eskju sem ég er í dag, fyrir það verð
ég ævinlega þakklátur. Mín síðasta
minning af þér er af okkar góðu
stundum í sumar þegar við fjölskyld-
an heimsóttum þig og Jytte. Þú tókst
alltaf svo vel á móti okkur og við nut-
um þess að vera með þér.
Við flugum saman á ný, á TF-JVD
og áttum yndislegar stundir við leik
og störf í Selárdal. Eins og ávallt áður
var þitt mitt. Þú lagðir ríka áherslu á
að uppbyggingin í Selárdal væri fyrir
fjölskylduna, þín stærsta gleði var að
gleðja aðra, þannig varst þú. Þín fjöl-
skylda, vinir, starfsfélagar og sam-
ferðafólk kom alltaf fyrst hjá þér. Þú
varst einstaklega gjafmildur og góður
maður. Ég endurupplifði þá frábæru
stund í sumar að sjá þig taka frá tíma
og sinna forvitnum syni mínum, rétt
eins og þú gerðir fyrir mig þegar ég
var barn, og sjá hvernig hann leit upp
til þín og dáði þig.
Þú munt ætíð eiga stað í hjarta
mínu og fjölskyldu minnar. Takk fyrir
allt, Helgi minn.
Rúnar.
Síðdegis vetrardag einn 1982 þegar
sjónvarpsmenn höfðu lent á flugvél á
ísfláka neðst á Skeiðarársandi vegna
skipsstrands og ætluðu að fljúga
burtu, tókst ekki að koma hreyflinum
í gang. Í lokin var vélin orðin raf-
magnslítil og árangurslaust að hand-
snúa. Skammt var til sólarlags, asa-
hláka og rok í uppsiglingu og ljóst að
vélin myndi fjúka og eyðileggjast.
Eina ráðið var að losa vélarhlífina og
tengja rafkapal úr jeppa um rifu í raf-
geymi vélarinnar en þá þurfti reynd-
an flugmann til að sitja við stjórnvöl-
inn og ræsa hreyfilinn. Síðasta
hálmstráið var að biðja Helga Jóns-
son sem var á flugi yfir strandstað að
lenda á ísflákanum og koma til hjálp-
ar þótt hann væri á mun viðkvæmari
flugvél og nánast fráleitt að biðja
svona bónar. En Helgi ákvað samt að
reyna þetta. Þessu vinarbragði hans
mun ég aldrei gleyma. Svo tæpt var
að þetta gengi upp að á meðan ég hélt
vélarhlífinni og festi hana síðan eftir
að hreyfillinn fór í gang, fleiðraði
skrúfan húðina af hnúum mínum.
Skoðun eftir þetta atvik leiddi í ljós
að vegna bilunar í kveikju þurfti svo
mikinn vélarsnúning til að hreyfillinn
fengi rafmagn að okkur hafði tekist
hið ómögulega. Þarna sýndi Helgi
bestu eiginleika sína: einstæða
tryggð, vináttu, hjálpsemi og baráttu-
kjark samhliða hljóðlátri og fumlausri
yfirvegun hæglætismanns sem þó var
engin geðlurða.
Helgi var hógvær og lítillátur og
meiri brautryðjandi í íslenskum flug-
málum en virðist við fyrstu sýn. Á leið
minni í gær um Arnarfjörð var ekið
framhjá þremur flugvallarstæðum,
sem voru hugarfóstur ungs Arnfirð-
ings fyrir hálfri öld. Bíldudalsflugvöll-
ur er oft opinn til flugs þegar allir aðr-
ir flugvellir á norðurhelmingi landsins
eru lokaðir. Helgi var lærifaðir okkar
bræðra, Edvards og mín auk fjöl-
margra merkra flugstjóra, svo sem
brautryðjandans Harðar Guðmunds-
sonar. Allir eigum við honum, konu
hans og fjölskyldu þökk að gjalda.
Helgi stóð við flugvélar sínar þegar
hann var kallaður til síns mesta flugs.
Ég þykist vita að rétt eins og honum
tókst hið ómögulega á Skeiðarársandi
forðum að kveikja líf þar sem einskis
lífs átti að vera von, muni hann við
brottför úr jarðvist sinni fljúga sem
aldrei fyrr um óravíddir á vængjum
hins eilífa anda. Blessuð sé minning
Helga Jónssonar.
Ómar Ragnarsson.
Menn setti hljóða þegar barst um
flugheiminn að hinn landskunni flug-
rekandi, flugstjóri og kennari Helgi
Jónsson væri látinn. Hann hafði
snögglega verið burt kallaður af
vinnustað sínum á Reykjavíkurflug-
velli.
Á slíkum stundum á maður engin
orð til að lýsa því sem um hugann fer
en minningar um Helga hrannast upp
í brotum langrar samferðar.
Minningum sem að lokum taka á
sig heildstæða mynd af einstökum
manni með sterkan vilja og þolgæði
fyrir hönd flugnema sinna og af því
starfi sem hann helgaði líf sitt –
rekstri flugfélags og flugskóla sem
ber nafn hans.
Helga Jónsson hitti ég fyrst fyrir
tæpum 45 árum er leiðir okkar lágu
saman, síðar átti ég eftir að njóta til-
sagnar hans, reynslu og þjónustu af
ýmsu tagi um langt skeið.
Til Helga leituðu margir með sín
mál er sneru að flugi og öðru sem
skipti þá máli á hverjum tíma. Helgi
var hjálpsamur og raungóður maður
sem liðsinnti öllum eftir bestu getu
með sinni hægð og yfirvegun. Helgi
var mörgum góðum kostum gæddur,
m.a. hógværð og þolinmæði og menn
hlustuðu ef hann lagði mat á málefni
eða lýsti skoðunum sínum. Hann var
ekki sá er tranar sér fram eða setur
sjálfan sig í fyrsta sæti.
Helga var umhugað um veg og vel-
ferð flugnema sinna, framtíð þeirra
og fyrirheit enda urðu flestir ævar-
andi vinir þeirra hjóna Helga og Jyttu
sem rak með honum fyrirtækin frá
fyrstu tíð.
Flugskóli Helga Jónssonar er nær
hálfrar aldar gömul menningarmið-
stöð sem fóstrað hefur megnið af
starfandi atvinnuflugmönnum þjóð-
arinnar, flugmönnum sem starfa um
allan heim hjá fjölmörgum flugfélög-
um innlendum sem erlendum.
Flugskólinn er menningarmiðstöð
sem aðstoðað hefur mörg ungmenni
að finna hugðarefnum sínum farveg
og öðlast meðeign í fluglistinni, enda
var aðstaðan á flugvellinum ætíð opin
gestum og gangandi sem um garð
fóru, og þeir voru óteljandi.
Flugskóli Helga Jónssonar er
menningarmiðstöð sem lifað hefur
margvíslegar hræringar og stefnu-
breytingar í flugmálum á umliðnum
áratugum. Fjölmörg fyrirtæki hafa
komið og farið af Reykjavíkurflug-
velli í áranna rás, en Flugskóli Helga,
elsta starfandi fyrirtækið á flugvell-
inum, stendur þar klettfast þrátt fyrir
allar stefnur og strauma og ber stofn-
anda sínum fagran vitnisburð um
ævistarf brautryðjandans.
Helgi var rólegur að eðlisfari, prúð-
ur maður og grandvar í allri um-
gengni, mikill vinur vina sinna. Hann
bjó yfir innsýn og eðlisgreind sem
gerðu honum auðvelt með að átta sig
á ólíklegustu aðstæðum í ólgum lífs-
ins. Helgi flaug stundum í mótvindi
og ókyrrð, þótti skemmtilegt að tak-
ast á við áskoranir nýrra verkefna,
náttúruaflanna eða veðurfars. En
áandstreymi sem skapað var honum á
jörðu niðri hafði Helgi lítið dálæti
enda ekki gert af náttúruöflunum
sjálfum.
Í ljúfri lund Helga bjó einnig vel
hamið skap og áræði, lyndiseinkunn
sem náttúrufegurð Vestfjarða, fjöll
þess og firðir hafa skapað sonum sín-
um og dætrum í aldanna rás.
Helga er og verður sárt saknað af
samferðamönnum og félögum. Hann
var sem logandi kyndill og óhaggan-
legt kennileiti vallarins. Hann var
staðfastur talsmaður áframhaldandi
veru flugvallarins í Vatnsmýrinni.
Við hjónin vottum Jytte Marcher,
börnum og aðstandendum þeirra
okkar dýpstu samúð og biðjum Guð
almáttugan skapara himins og jarðar
að blessa ykkur og styrkja í sorginni.
Hörður Guðmundsson,
flugstjóri.
Kristmundur Helgi
Jónsson
SJÁ SÍÐU 32
Okkur brá við andlátsfrétt
bróður okkar, fráfall hans
bar svo brátt að. Og var allt
of snemmt, hann var aðeins
70 ára og við góða heilsu.
Með þessu fallega erindi
kveðjum við hann.
Hver minning dýrmæt perla að
liðnum lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug
þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem
gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að
kynnast þér.
(Ingibjörg Sigurðardóttir.)
Þínar systur
Anna og Margrét.
HINSTA KVEÐJA