Fréttablaðið - 02.05.2009, Qupperneq 18

18 2. maí 2009 LAUGARDAGUR
J
arðvegurinn sem Guðrún
Edda sprettur úr er óvenju-
legur kokkteill lista og
raungreina. Móðir hennar,
Nanna Ólafsdóttir, er einn
af stofnendum íslenska
dansflokksins og á einn
flottasta feril íslensks
listdansari – dansaði meðal ann-
ars í Bretlandi og Rússlandi.
Faðir Guðrúnar Eddu, Þórhann-
es Axelsson, er hinsvegar stærð-
fræðingur og félagsfræðingur og
hefur lengst af unnið í tölvugeiran-
um og rekið eigin fyrirtæki. Þegar
Guðrún Edda fæðist árið 1969 er
faðir hennar er í námi við Oslóar-
háskóla og móðir hennar dansari
fyrir Oslóar-óperuna.„Þau kynn-
ast hér á Íslandi sem unglingar en
hún var snemma farin út í nám við
Royal Ballet School í London, ekki
nema sautján ára gömul. Hún fer
svo í áframhaldandi ballett nám
til Rússlands, í Vaganova Aka-
demiuna í Leningrad og kemur svo
alfarið heim til að stofna íslenska
dansflokkinn árið 1973. Afi minn,
Axel Jónsson alþingismaður, átti
ríka framgöngu í því að Íslenski
dansflokkurinn komst inn á fjár-
lög. Og mamma var mikill braut-
ryðjandi.“
Ólst upp í hverfi félaga sinna
Frá fjögurra ára aldri elst Guðrún
Edda því upp hér heima, í Voga-
hverfinu í Reykjavík, og segir að
henni finnist svolítið skemmtilegt
að það fólk sem mikið komi við
sögu kvikmyndagerðar í dag eigi
einmitt margt rætur að rekja þang-
að, svo sem Ari Alexander, Einar
Kárason, Einar Már, Friðrik Þór
og Laufey Guðjónsdóttir. „Það lá
því beint við að fara í Menntaskól-
ann við Sund eins og vinirnir og
ég byrjaði þar á stærðfræðibraut.
Pabbi vildi að ég yrði stærðfræð-
ingur. Jú, ég var nú kannski alveg
efni í það en áhuginn var ekki
nógu mikill. Það endar því á því að
ég skipti yfir á málabraut í Fjöl-
brautaskólanum í Ármúla og mér
fannst það frábær tími og kennar-
arnir stórkostlegir sem og Sölvi
Sveinsson skólastjóri sem þá var.
Ballerína? Ég ólst auðvitað mikið
upp innan dansheimsins og æfði
ballet sem stelpa en það náði ekk-
ert lengra.“
Komst í gegnum inntökuprófin í
Cambridge
Eftir menntaskóla lá leið Guðrún-
ar Eddu á slóðir sem fáir Íslend-
ingar hafa troðið en hún sótti um
og komst inn í, eftir ströng inn-
tökupróf, sjálfan Trinity College
við Cambridge-háskólann. „Mig
langaði að fá góðan bakgrunn
fyrir lífið og námið var í sjálfu
sér ekki aðalatriðið heldur skól-
inn. Ég hafði alltaf haft áhuga á
því að verða kvikmyndatöku maður
enda alin upp í því sjónræna hjá
móður minni en þarna leitaði hug-
urinn til listasögu en áhrifin af því
voru tvær vinkonur móður minn-
ar sem voru listfræðingar við
Vetrar höllinni í Leníngrad. Lista-
saga er þó ekki kennd sem aðalfag
í Cambridge svo að ég valdi mér
bókmenntir og sögu eða það sem
kallast í raun miðaldabókmenntir.
Ég hugsaði mér þetta sem svona
inngönguleið inn í listasöguna og
hugðist taka hana með en úr varð
að mér líkaði svo vel í því námi
sem ég byrjaði í að ég lauk B.A.
námi og mastersnámi úr því ein-
göngu.“
Ævintýralegur tími í skólanum
Það voru engar smákanónur sem
tóku við Guðrúnu Eddu í Trinity
college en hún fór í inntökuvið-
tal hjá manni að nafni Simon
Darwin Keynes, sem kominn er
af sjálfum Charles Darwin og er
náfrændi hagfræðingsins John
Maynard Keynes. „Þetta var allt
frekar skrítið og skemmtilegt – að
mæta þarna lítil stelpa frá Íslandi
og hitta fyrir rjómann af bresku
akademíunni. Þetta voru frábær ár
en auðvitað mjög erfið. Ég lærði að
standa mig og skila mikilli vinnu,
enda voru ritgerðarskil næstum
upp á hvern dag.“ Cambridge er
goðsögn. Ekki má mynda Trinity
College að innan en hann var stofn-
aður af Hinrik VIII og er eins og
ævintýraheimur sem fáir fá að
njóta. Prófessorarnir búa margir
í skólanum sjálfum og hafa aldrei
gifst. Þeir lifa fyrir fræðin. „Ég er
enn í góðu sambandi við kennarana
mína, sérstakega Simon Keynes
og Andy Orchard. Einn vinna
minna sem ég var í sérstöku sam-
bandi við en er látinn var þekktur
samanburðar málfræðingur, Sid-
ney Allen. Hann tók mig að sér í
upphafi því sjálfur lenti hann í því
að vera sendur hingað til Íslands
í seinni heimsstyrjöld. Hann full-
yrti að Ísland hefði bjargað sér,
því hann var þjálfaður kafbáta-
hermaður og allir hans vinir lét-
ust í stríðinu.“
Á ferð og flakki
Guðrún Edda og eiginmaður
hennar, Davíð Kristján Pitt, eiga
tvö börn en þau hafa einnig búið
úti í tengslum við nám Davíðs í
arkitektúr í gegnum tíðina. Það
var hins vegar árið 1996 sem hún
flutti heim eftir mastersnámið og
við tóku ýmis störf hjá smærri
kvikmyndafyrirtækjum hér í bæ.
Í gegnum eitt slíkt starf, kynntist
hún Friðriki Þór, fyrsta árið eftir
að hún kemur heim. „Þarna fer ég
í fyrsta skipti að vinna fyrir Frið-
rik og er framkvæmdastjóri Kvik-
myndahátíðar í Reykjavík árið
1996. Ári síðar vinn ég sem verk-
efnastjóri fyrir Kvikmyndasjóð
Íslands. Á þessum árum eignast ég
líka fyrsta barn mitt, dóttur mína
Melkorku, eða árið 1997 og þegar
hún er tveggja ára höldum við aftur
út til Bretlands þar sem Davíð fer í
meira nám í arkitektúrnum og ég
fer í nám hjá British Film Institute
í kvikmyndafræðum.“ Guðrún
Edda og Davíð snúa aftur heim til
Íslands árið 2000 og fer Guðrún
Edda þá að aðstoða Friðrik við
kvikmyndahátíðina sem þá var.
Dýrmæt reynsla frá RÚV
„Um þetta leiti fæ ég svo símtal
sem leiddi mig á skemmtilegar
slóðir en Laufey Guðjónsdóttir,
sem þá var yfir erlendri dagskrár-
deild á Ríkissjónvarpinu býður
mér að koma og vinna með sér og
það var frábær og lærdóms ríkur
tími. Þar vann ég við innkaup á
öllu erlendu efni, allt frá sjón-
varpsþáttum og upp í kvikmyndir.
RÚV er hinsvegar gamalgróin
stofnun með takmarkað fjármagn
þannig að maður gat ekki leyft sér
að gera allt sem maður hefði vilj-
að gera. En við komum þó ýmissi
nýbreytni á, eins og að bjóða allt-
af upp á hágæða alþjóðlegar kvik-
myndir á sunnudagskvöldum . Og
við reyndum að kaupa inn svo-
lítið af áhugaverðum heimildar-
myndum.“ Laufey var ráðin til
að vera yfir Kvikmyndamiðstöð
Íslands árið 2003 og þangað fylgdi
Guðrún Edda henni og varð þar
deildarstjóri yfir erlendri kynn-
ingadeild.
Guðrún Edda á því, ólíkt mörg-
um kvikmyndaframleiðendum,
afar breiða reynslu að baki í því
að velja efni og hefur einnig góða
þekkingu frá Kvikmyndamiðstöð í
því að eiga í samskiptum við brans-
ann hinum megin við hafið. „Það
hefur til dæmis vera frábær skóli
að vinna við kvikmyndahátíðir og
mjög menntandi því þar sér maður
nýjar víddir og lærir að öðlast
smekk fyrir öðruvísi kvikmynda-
gerð en þessari dæmigerðu amer-
ísku. Á RÚV lærði ég svo mikið í
því að ná tengslum og eiga í sam-
skiptum og það er það sem er svo
mikilvægt í þessum kvikmynda-
heimi hefur mér fundist – mann-
leg samskiptahæfni.“
Jákvæðni hjálpar
Snýst þá kvikmyndageirinn að
megninu til um mannleg sam-
skipti? „Svolítið mikið, já. Sérstak-
lega ef fólk er í framleiðslu. Þetta
er viss samskiptamáti við fólk í
þessum bransa, þau rista kannski
ekki djúpt en eru mjög fín og það
hjálpar afskaplega mikið að eiga
auðvelt með þau. Friðrik Þór er
búinn að ryðja mikla braut hvað
varðar þessa samskiptalist – á
Norðurlöndum og í Evrópu. Hann
byrjaði mjög snemma til dæmis
að fá með sér meðframleiðendur
og tengja okkur þannig við fólk í
útlöndum. Hann hefur þetta næmi
sem mér finnst aðrir ekki endi-
lega hafa. Það vita fáir hve ótrúleg
sambönd maðurinn hefur og netið
sem er í kringum hann.“ Guðrún
Edda ber sjálf með sér að vera afar
jákvæð og fas hennar einkennist
Snýst um mannleg samskipti
Guðrún Edda Þórhannesdóttir kvikmyndaframleiðandi hefur mörg járn í eldinum en hún og Friðrik Þór Friðriksson starfa
saman undir merkjum framleiðslufyrirtækisins Hughrif ehf. (Spellbound) og eru nú á lokaspretti við gerð kvikmyndarinnar
Mömmu Gógó. Júlía Margrét Alexandersdóttir ræddi við Guðrúnu Eddu um ævintýri í fortíð og annasama framtíð.
KANÓNUR Í CAMBRIDGE „Þetta var allt frekar skrítið og skemmtilegt – að mæta þarna lítil stelpa frá Íslandi og hitta fyrir rjómann af bresku akademíunni. Þetta voru frábær ár en auðvitað mjög erfið. Ég lærði að standa
mig og skila mikilli vinnu, enda voru ritgerðarskil næstum upp á hvern dag,“ segir Guðrún um dvölina í Cambridge. FRÉTTABLAÐIÐ/ STEFÁN
Friðrik Þór er í raun bara frábær manneskja og hefur ein-
stakt lag á að sjá það fallega í fólki og virkja það. Hann hefur
líka minna egó en margur kvikmyndagerðarmaðurinn.