Skinfaxi - 01.06.1970, Blaðsíða 14

Samvizkubit
drykkjumanna var
upphaf að Umf. Geisla
Jóhannes Sigmundsson
Elzta félagið í Ungmennasambandi
Skagafjarðar er Ungmennafélagið Geisli
í Óslandshlíð. Það er orðið 72 ára gam-
alt, — sem sagt stofnað fyrir aldamót.
Hvernig má það vera, þegar Umf. Akur-
eyrar, sem oft hefur verið kallað „fyrsta
ungmennafélagið", var ekki stofnað fyrr
en 1905?
Skýringuna á þessu fékk Skinfaxi hjá
formanni Umf. Geisla, sem er ungur
bóndi þar í sveit, Jóhannes Sigmundsson
í Brekkukoti.
— Félagið var stofnað 1898, en hét
þá öðru nafni og var ekki ungmenna-
félag heldur bindindisfélag. En félags-
svæðið var það sama, svo og verkefni og
skipulag, og umfram allt hefur hugur
fólksins, sem myndaði félagið, alltaf ver-
ið sá sami. Allir í sveitinni hafa ætíð
litið á þetta sem eitt og sama félagið,
þótt nafni og lagaákvæðum hafi verið
breytt.
— Hvað hét félagið þá upphaflega?
—Það hét „Bindindisfélagið Tilreynd-
in“, og var stofnað að frumkvæði drykkju-
manna í sveitinni, sem vildu gera tilraun
með að hætta að drekka, — og þeim
tókst það líka. Félaginu var strax vel tek-
ið af fólkinu í sveitinni, enda varð það
til að stórefla félagslífið og heilbrigðar
skemmtanir. Eftir að ungmennafélögin
risu á legg og eftir að bannlögin gengu
í gildi, komu fram tillögur um að breyta
félaginu í ungmennafélag og jafnframt
vildu sumir breyta nafni þess. Um þetta
urðu heitar umræður í félaginu, en það
var ekki fyrr en 1923 að samþykkt var
einskonar málamiðlun á þá leið að ein-
ungis nafninu var breytt og nefndist
félagið þá „Bindindisfélagið Geisli“. Svo
var það loks árið 1926, að félagið var
gert að ungmennafélagi, að tillögu þá-
verandi formanns, Sigurmons Hart-
mannssonar.
— Ég hef heyrt að oft hafi verið
starfað vel í þessu félagi, þótt það sé
ekki stórt.
— Já, starfið var mjög gott áður fyrr,
og félagið kom mörgu góðu til leiðar.
Fyrir atbeina þess var til dæmis komið
upp bókasafni og stofnað jarðabótafélag
og öll framfaramál sveitarinnar voru því
viðkomandi. Félagið reisti eigið hús,
„Hlíðarhús" þegar árið 1902, og annað
stærra árið 1926 .
— En hvernig er starfið núa?
— Það er því miður miklu minna en
áður var. Á félagssvæðinu eru aðein 11
bæir, og fólki hefur fækkað mikið í sveit-
inni, svo að félagar Geisla eru nú aðeins
14
SKINFAXI