Skinfaxi - 01.05.1992, Blaðsíða 27

M A T A R Æ Ð I B A R N A
síðan úr kjöti og kjötvörum, en græn-
meti veitir okkur einnig mikið af járni.
Líkamanum gengur oft erfiðlega að nýta
sér það járn sem er í matnum og til að
auka nýtingu þess er gott að borða C-
vítamínríka fæðu með, eins og t.d.
appelsínu eða appelsínusafa, kíví, hvít-
kál, rófu eða papriku. I líkamanum
keppa járn og kalk á vissan hátt um að
nýtast sem best - en bæði efnin eru
nauðsynleg og þess vegna er ekki
ástæða til þess að sleppa því að drekka
mjólk með mat.
verði einhæft og þá um leið eru meiri
líkur á að einhver næringarefni skorti.
Ekki fer alltaf saman ódýrt og hollt
og má þar nefna að gosdrykkir eru oft á
tíðum ódýrasta drykkjarvaran sem boðið
er upp á í stórmörkuðum. Islendingar
drekka mun meira af gosdrykkjum en
aðrar þjóðir og er það slæmt vegna þess
að gosdrykkirnir eru sykurríkir, hafa
slæm áhrif á tennurnar og veita orku en
engin önnur næringarefni.
Það er gott að venja sig ungur á gott
mataræði eins og aðra góða siði. Reglu-
við líka að öllu jöfnu meiri orku en
seinni partinn.
Góður morgunmatur barns sem þarf
um 2000 hitaeiningar daglega getur t.d.
verið 1-2 glös af mjólk, tvær smurðar
brauðsneiðar með osti eða öðru góðu
áleggi og appelsína eða epli. Hann getur
líka verið súrmjólk með múslíi eða
cheerios með mjólk og banana eða öðr-
um ávexti. Þegar orkuþörfin er meiri er
bara að bæta við og borða t.d. bæði súr-
mjólkurdiskinn og brauðsneið auk t.d.
appelsínu.
Hvað hefur áhrif á
fæðuval barna?
Að nokkru leyti stjórna
þarfir líkamans því hvað
við látum ofan í okkur.
Þetta gerir líkaminn með
þorsta og svengd, þegar
við höfum þörf fyrir
vatn og orku. Við get-
um þó stjórnað miklu
sjálf og líkaminn lætur
ekki alltaf vita hvað
hæfir honum. Við get-
um hjálpað til við að
veita honum nægilega
mikið af vítamínum og
steinefnum auk trefjaefna
með því að velja fjölbreyttan
mat og muna eftir grófu brauði,
ávöxtum og grænmeti.
Orku- og próteinþörf manna er
misjöfn. Hún ræðst af kyni og aldri og
því hversu mikið einstaklingurinn hreyf-
ir sig. Hlutfallslega þurfa börn meiri
orku en fullorðnir ef miðað er við stærð.
Það stafar bæði af þeirri uppbyggingu
sem líkami þeirra er í og eins er algengt
að börn hreyfi sig meira.
Próteinþörfin er, líkt og orkuþörfin,
hlutfallslega meiri hjá börnum en full-
orðnum .
Venjum börnin ung á
rétt mataræði
Við veljum okkur mat í samræmi
við það sem okkur þykir gott og hvað
stendur til boða í hvert skipti. Einnig
hefur það áhrif hvað aðrir í kringum
okkur borða, fæðuvenjur og lífshættir
innan fjölskyldunnar. Þar sem lítill tími
gefst til matreiðslu er hætta á að fæðið
Hádegis- eða
kvöldmatur
legir matmálstímar stuðla að góðu fæðu-
vali og minnka líkur á óhollri neyslu
milli mála.
Morgunmatur
Morgunmalur er undirstöðumáltíð
dagsins því að morgni erum við best í
stakk búin til þess að takast á við
annríki dagsins en að kvöldi erum við
farin að lýjast. Fyrri hluta dags þurfum
ora
Þó að það sé heppilegt að
borða svokallaða aðalmáltíð
dagsins í hádeginu er al-
gengast að fjölskyldur
borði heitu máltíð dags-
ins á kvöldin vegna
vinnu foreldranna og
kannski einnig vegna
skólatíma barnanna í
fjölskyldunni.
Góð, heit máltíð er
t.d. fiskur eða kjöt með
kartöflum og ríkulegur
skammtur af grænmeti
soðnu eða í hrásalati. Ef
ekki er hægt að borða þessa
máltíð í hádeginu kemur spóna-
matur, t.d. skyr, jógúrt, þykk-
mjólk, grautur eða súpa ásamt brauði
og áleggi í staðinn.
Millibitar, kaffitímar
og skólanesti
Krakkar hafa stundum ekki maga-
rými fyrir stórar máltíðir og þurfa því að
borða oftar en fullorðnir, t.d. fjórum til
sex sinnum á dag. I kaffitímum og
millibitum er æskilegra að borða gróft
brauð fremur en sætabrauð, ósætt kex
og hrökkbrauð frekar en súkkulaðikex
og annað sætt kex, og ávextir eru einnig
þægilegir og hollir millibitar. Það er
einnig betra að nota ávaxtasafa eða
mjólkurdrykki frekar en gosdrykki.
Inga Þórsdóttir, dósent í
nœringatfræði,
Elva Björk Sœvarsdóttir, nemi í
matvœlafræði við HI.
Skinfaxi
27