Skinfaxi - 01.02.2004, Blaðsíða 30

Síðasta orðið
Með
hausinn á kafi í sandinum
- Bircjir Guimlauij.s.sori stjómarmaður í UMFÍ skrifar
„íþróttastarf utan skóla skal
starfrækt með frjálsu framtaki"
segir í 5.gr. íþróttalaga. Þessi
lagagrein hefur verið nánast
óbreytt frá 1944 eða þegar
íþróttalögin voru fyrst sett á al-
þingi. Á þeim tíma voru vel flest
íþrótta- og ungmennafélög
samtök foreldra og áhuga-
samra þar sem lítill sem enginn
fjárhagslegur rekstur átti sér
stað og æfingagjöld voru
óþekkt og laun fyrir þjálfun var
ánægjan ein. Ekki voru greidd
laun til keppenda nema síður
væri enda fyrst og fremst eftir-
sóttur heiður að fá að keppa í
nafni félags. Þjóðerniskenndin
barði mönnum byr í brjóst og
heilu samfélögin stýrðust af
hugsjónunum „íslandi allt“ og
„Ræktun lýðs og lands“. Þetta
var góður tími en hann er liðinn.
Grunnbúnaður (skrifstofubún-
aður) sem þarf til að halda ut-
anum rekstur íþróttafélags í
dag hleypur á milljónum. Áður
fyrr var bókhald oftast haldið á
eldhúsborði kjörins gjaldkera
og þótti mikið ef fylgiskjöl náðu
að fylla í eina möppu yfir árið. í
dag þarf heilu skjalageymslurn-
ar til að hýsa möppur með fylgi-
skjölum, flókin tölvubókhalds-
forrit til utanumhalds og þekk-
ingu til að nýta þau. Kröfur um
reikningsskil eru flóknari og það
eitt að gera upp laun starfs-
manna krefst sérstakra launa-
forrita með tilheyrandi búnaði.
Innheimta æfingagjalda og
skráning iðkenda er grunnfor-
senda rekstursins og krefst
þess yfirleitt að 1-2 stjórnar-
menn f hverri deild(íþróttagrein)
eyði 1-2 kvöldum í viku við að
hringja í hina foreldrana eftir
greiðslum og upplýsingum.
Sum félög hafa tölvuvæðst
hvað þetta varðar með tilheyr-
andi kostnaði og þá yfirleitt með
sér starfsmanni. Einhver þarf
svo að stýra hópnum með til-
heyrandi ábyrgð á fjármálum og
rekstri. Skráning árangurs og
sögu félaganna heimtar stóra
sneið af vinnuframlagi og móta-
hald og keppni krefst yfirleitt
starfsmanns í fullu starfi hjá
keppni lokinni þarf að þrífa
keppnisbúninga, rita og skila
keppnisskýrslum. Og þá er fátt
eitt upptalið I
Sveitarfélögin mynda
misvægi
Æfingagjöld skila yfirleitt nægu
til að greiða fyrir laun þjálfara.
Sveitarfélög greiða yfirleitt fyrir
rekstur aðstöðu (húsaleigu-
styrkir) en allur annar kostnaður
er háður fjáröflunum félags-
manna. í flestum tilfellum nem-
ur sá hluti 50% eða meira.
Samkeppni og fjárhagur heimil-
ana hamlar því að hægt sé að
hækka æfingagjöld þannig að
þau standi undir kostnaði.
Hærri æfingagjöld þýða líka
yfirleitt minni þátttöku sem er
andstætt eðli félagana. Sveitar-
félögin mynda sjálf ákveðið
misvægi í samkeppninni með
því að bjóða ýmsa sambæri-
lega þjónustu frítt eða með
mjög lágum þátttökukostnaði
t.d. í félagsmiðstöðvum. Þá
greiða þau fyrir þjálfun(laun
kennara) tónlistar þó svo að
varla þekkist hærri „æfinga-
gjöld“ en hjá tónlistarskólum.
Tilkoma Lottósins gjörbreytti
rekstrargrundvelli félagana á
sínum tíma og gerði þeim kleift
anlegur til að taka þátt í stjórn-
arstörfum sem er skiljanleg því
hver vill hafa áhyggjur af öðrum
skuldum en eigin? Enda snúast
stjórnarstörf íþróttafélaga í dag
fyrst og fremst um betl, betl og
aftur betl.
Stjórnvöld heyra ekki hvert
stefnir
Þrátt fyrir að helmingur allra
barna og unglinga á íslandi
sæki skipulegt (þróttastarf og
að þekkt vímuefnanotkun innan
þess hóps sé hátt í helmingi
minni en í öllum öðrum afþrey-
ingargreinum þá virðast stjórn-
völd ekki heyra hvert stefnir.
Það er of dýrt að hlusta. Sjálf-
skipaðir íþróttafrömuðir innan
sumra sveitarfélaga ganga
fram fyrir skjöldu og segja þetta
vandamál heimatilbúið vegna
reksturs meistaraflokka. Kraf-
an er að sveitarfélög greiði fyrir
grunnrekstur íþróttafélaga. Að-
ferð strútsins við að fela sig hef-
ur aldrei þótt skynsamleg en
hún lítur ágætlega út frá sjón-
arhóli strútsins.
Laun þessa erfiðis er heilbrigð-
ari æska og þar með bjartari
framtíð. Þeir sem enn starfa
með frjálsu framtaki í iþrótta og
ÞjóðemisketuuCin barði möntutm 6yr í brjóst og íieiCu samf éíögin
stýrðust af ftugsjónunum „ísíandi afít(< og „Rcektun Cýðs og Cands(i.
Þetta var góður tími en íiaun cr Ciðinn
Fjölgreina fyrirtæki
íþrótta og ungmennafélög eru í
dag fjölgreina fyrirtæki með
margslunginn rekstur. Félögin
annast byggingu íþróttamann-
virkja og rekstur þeirra, þjálfun
og keppni tugi þúsunda iðk-
enda, mótahald, ferðlög og svo
má lengi telja. Þessu fylgir um-
fangsmikið starfsmannahald,
innheimta æfingagjalda, fjár-
aflanir, skrifræði, stefnumótun
og ábyrgð sem oft á tíðum
varða lífsviðurværi tugi starfs-
manna.
meðalstóru félagi. Nútíminn
krefst þess líka að upplýsinga-
veita sé ávallt til staðar sem
þýðir að svarað sé í síma á
skrifstofutíma, útgerð heima-
síðna og viðhald. Þá þarf
starfsmenn til að annast mann-
virkin þar sem starfssemin fer
fram, í mótttöku, viðhald og
ræstingu. Síðan þarf að halda
við útisvæðum með tilheyrandi
túnslætti, sléttun malarsvæða,
viðhald búnaðar, ruslahreins-
um, uppsetningu og frágangs
vegna keppni o.sv.frv. Að
að reka sig að nokkru leyti en
því miður dugar það ekki.
Rekstrarskuldir félaganna hlað-
ast upp, veðskuldir sliga
íþróttamannvirkin og vaxta og
greiðslubyrði skulda er smátt
og smátt að draga allan mátt úr
rekstrinum.
Peningar eru ekki allt myndi
einhver segja og það er alveg
satt. Staða þessarra mála og
þróun hafa líka nánast gert útaf
við sjálfboðaliðastarf félagana.
Almenningur er nánast ófá-
ungmennafélögum eru hetjur
samtímans. Hjá þeim halda
gildi sínu hugsjónirnar um
Ræktun lýðs og lands og
íslandi allt. Hjá þeim er tími
æskunnar ekki liðinn. Þessu
fólki þarf að fjölga á kostnað
strútanna.
Birgir Gunnlaugsson,
Stjórnarmaður UMFÍ