Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1941, Blaðsíða 24

ef veggir þeirra væru ekki kældir með stöð-
ugum vatns- eða loftstraum.
En hin nýja gastúrbína er á annan veg. í
henni streyma gastegundirnar með nálega
sama hita og þrýstingi og fram kemur við hrað-
brenslu eða sprengingu eldsneytisins, beint á
hreyfiás túrbínunnar. Hitafall gasteg. er því
ekki annað en það, sem orsakast af starí'i
þeirra í vélinni. Þessi vélbúnaður nær því
hæsta notagildi sem náðst heJir hingað til.
Enn er ekki tilreynt um, hve háu riotagildi
eimtúrbínan raunverulega getur náð. Eifið-
leikarnir liggja í því, að þegar komið er yfir
1650° C., sem nú mun hæsti vinnuhiti sem
þekkist, hættir túrbínublöðunum við að þenj-
ast út og snerta útveggi túrbínunnar. Þegar
fundinn er hæfilegur málmur í hina nýju túr-
bínu, er hægt að auka starfs-hitastig heimar
upp í 4427° C. Er það reikningslegt hámark
flestra eldsneytis-tegunda. Hinsvegar er það
ólíklegt í náinni framtíð, að smíðaðar verði
túrbínur, sem standast meira en 3090° C., því
það er meiri hiti en á hvítglóandi járni.
Eitt af því athyglisverðasta við gastúrbín-
una er það, að gangur hennar byggist meira
á þenslu gasteg. sem orsakast af hraðbr.
eldsneytisins, en á háum þrýstingi. í nútíma
olíuhreyfli hrindir hinn mikli sprengiþrýsting-
ur bullunum niður. í gastúrbínunni er hrað-
brenslan eða sprengingin sífeld; þrýstingur-
inn stígur því ekki, með öðrum orðum, hann
er altaf jafn. Þegar hið samanþjappaða loft
brennur með eldsneytisolíunni, veldur það
þenslu á gastegundunum. T.ítstreymi þess gass
snýr túrbínunni.
Þessi riýja vél er mjög fyrirferðarlítil, og
gerð hennar mjög einföld og traust; vélahlut-
Emden (gamla)
Sjóhernaður þessarar styrjaldar er rekinn
með meiri harðneskju og mannúðarleysi en í
styrjöldinni 1914—1918. Nú er engu þyrmt.
Drepa og tortíma sem mestu virðist vera tak-
markið. Sjóhernaðurinn er rekinn með morð-
ingja aðferðum. Hlutlaus farmaður og fiski-
maður er skotinn fyrirvaralaust eins og óvina-
hermaður.
Það, sem daglega er að gerast á höfunum
er talandi vottur þess, hvernig mennirnir eiga
e k k i að breyta hverii- við aðra. Til saman-
burðar og fróðleiks þvi, sem er að gerast á
höfunum nú og í styijöldinni 1914—1918,
þegar beitiskipið „Emdc.n" lék lausum hala og
sökkti fjölda skipa fyiir Bretum. — Yerður
VÍKINGUE
ir fáir og hreyfing hennar einungis snúnings-
hreyfing. Hún þarfnast ekki vatns, hvorki
fyrir eimingu eða kolingu. Hún skilar meiri
orku fyrir hverja hitaeiningu, sem hún notar,
en nokkur önnur vél, sem smíðuð hefir verið
hingað til. Hún knýr nú stórt raforkuver.
Neuchatel túrbínan brennir lélegustu teg-
undum jarðolíu, og það er einnig hægt að
brenna í henni kolasalla; ódýrasta eldsneyti,
sem um er að ræða. Kolasalli hraðbrennur,
og er jafhvel nothæfur í olíuhreyfla með sér-
stökum útbúnaði. En hin föstu efni, sem eftir
verða við brenslu kolanna mundu fljótlega
skemma strokkana, og komast í smurnings-
olíuna.
Engir slíkir erfiðleikar eru fyrir hendi í
gastúrbínunni. Lélegasta kolasalla er hægt að
nýta í brunahólfi hennar. Þannig er hægt að
hagnýta lélegasta eldsneytið í fullkomnustu
vélinni, sem gerð hefir verið.
Þetta er skyndilegur dauðadómur Diesel-
vélarinnar. Ef hinar fyrirhuguðu gastúrbínu-
eimreiðir (Cocomotive) reynast vel á brautum
svissnesku Alpafjallanna, verður vélum
straumlínu-eimreiðanna amerísku fljótlega
breytt úr olíu- í kolasalla-brenslu. Úr Diesel-
vél í túrbínu.
Langvarandi flugvélastríð með aukinni
eyðslu á olíubirgðum, getur haft í för með sér,
að túrbínur þessar verði í nánustu framtíð not-
aðar í skip. Það er og auðsætt, að flugvéla-
gastúrbínan er ekki langt undan.
Lauslega þýtt úr am. tímaritinu ,,Parade“.
Hallgrímur Jónsson.
Hr. stórkaupm. Gísli Johnsen hefir góðfúslega
látið blaðinu í té ofanritaða grein til þýðingar.
Ritstj.
nokkuð sagt frá því og manni þeim er því
stýrði.
,,Emden“ var brynþiljað beitiskip, 7 ára
gamalt (frá 1907), 3650 smálestir að stærð,
hraði 24 sjómílur; skipshöfn 400. Skipið var
í flotadeild Þjóðverja við Tsingtau í Kína, en
skildist við hin skipin, er þau héldu brott
frá Tsingtau um miðjan ágúst og sneri eitt
síns liðs suður á farleiðir Austur-Indlands og
inn í Indlandshaf til þess að gera þar sem
mestan usla brezkum samgöngum. Hinn 10.
sept. mun ,,Emden“ hafa byrjað hernaðarað-
gerðirnar og sökkti þá brezku kaupfari í Ben-
galsflóa og sex brezkum eimskipum fjórum
dögum síðar. v. Mtiller höfuðsmaður hafði
þann hátt á, að hann tók skipshafnirnar á skip
24