Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1949, Blaðsíða 6

Sigurjón Kristjánsson
p
Vélstjórafélag Islands 40 ára
Þann 20. febrúar 1909 var félagið stofnað og
hlaut nafnið „Eimur“, en var síðar breytt og
nefnt „Vélstjórafélag Islands".
Stofnendur þess voru aðeins átta talsins, og
mun það vera fámennasta stéttarfélag, sem
stofnað hefur verið hér á landi, og sérstætt að
því leyti, að ekki var um fleiri menn að ræða
hér á landi, sem stunduðu vélgæzlu, og má því
segja að þátttakan hafi verið góð, þó höfðatal-
an væri ekki há. Þessir menn voru nálega allir
starfandi vélstjórar á skipum og höfðu því mjög
takmarkaðan tíma til félagsstarfsemi, en verk-
efnin voru mörg, sem sett voru á stefnuskrá
félagsins þegar í upphafi. Eins og hjá öðrum
félögum, var aðaltakmarkið að vinna að hags-
munamálum félagsmanna og bættum kjörum á
margan hátt.
Stofnendur félagsins höfðu fengið það hlut-
verk að gæta fyrstu togaravélanna, sem keypt-
ar voru til landsins og fundu því manna bezt
hvar skórinn kreppti viðvíkjandi gæzlu vélanna.
Þeir vissu og fullvel, að þá skorti margt til þess
að standa jafnfætis erlendum stéttarbræðrum
að tekniskri þekkingu og meðferð véla, enda
urðu þeir oftlega fyrir óverðskulduðu aðkasti af
þessum sökum. Mönnum varð það þá þegar
ljóst, að vélskipaútvegurinn, sem þá var að
byrja hér, mætti etja við margskonar erfiðleika,
af þessu framtaki fylgdi ekki aukin þekking,
bæði bókleg og verkleg, og umfram allt aukinn
skilningur manna á gagnsemi vélanna og notk-
un þeirra. Erlendis voru vélsmiðjur til verk-
legs náms og sérskólar til að nema í bóklega
mennt og fátækt sem það þó er, hefur um
fjörutíu ára skeið að verulegu leyti beinzt að
því að vekja athygli ráðandi manna í landinu
á nauðsyn þeirra framkvæmda, sem hér hafa
verið gerðar að umtalsefni. Það sem áunnist
hefur, er ekki meira en vonir stóðu til, en fram-
tíðin krefst þess, að tæknifræðslan aukizt í
landinu og verði sem almennust. Þessi viðleitni
er gott mál og félaginu vel samboðin.
Sigurjón Kristjánsson
fyrsti formaður félagsins.
fræði, ennfremur skip af öllum stærðum til æf-
inga við starfið og margt fleira. En hér var
um fátt að velja, ófullkomin verkstæði og enginn
skóli. Á fyrstu skipunum voru menn því að
mestu leyti sínir eigin kennarar. Til bóklegs
náms var eklíi í annað hús að venda. Það varð
að sækja til annarra landa, og sýnt þótti, að
fáir mundu eiga kost á því, enda varð fjölgun
skipanna svo ör, að menn höfðu bókstaflega
ekki tíma til þess. Eðlilegast hefði verið, að
þeir, sem hættu fé sínu í þennan nýja útveg,
hefðu í upphafi gert kröfu til landsstjórnar-
innar um að hún hlutaðist til um, að menn ættu
kost á að læra vélstjórastarfið hér innanlands.
Reynsla var erlendis fengin fyrir því, að vélar
voru því aðeins ábyggilegur aflmikill, að þeirra
væri gætt af kunnáttumönnum. En hér voru
menn ekki á þeirri skoðun fyrstu árin, og jafn-
vel ekki enn þann dag í dag, hafa menn skilið
til fullnustu, hve starf vélstjórans er þýðing-
armikið íyrir fjárhagsafkomu fyrirtækisins,
hvort heldur er á sjó eða landi. Svo er það eitt
þýðingarmesta öryggi hvers skips, að vélar þess
séu jafnan í lagi.
54
V í K I N G U R