Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1949, Blaðsíða 10

Þorsteinn Loftsson
Mótorskipm og vélstjórastéttin
Það mun hafa verið 17. febrúar 1912 er hið
fyrsta dieselmótorskip heimsins, Selandia hét
það, fór í reynsluferð frá Kaupmannahöfn út
á Eyrarsundi. Það var sagt að ferðin gengi vel,
og nokkru síðar .var skipinu haldið til hafna á
Englandi og meginlandi Evrópu til þess að sýna
það. Hvar sem það fór, dáðust menn að skip-
inu og vélum þess, og vélaverksmiðjan, sem
smíðaði hinar nýju vélar, og stjórnendur henn-
ar, fengu mikið lof fyrir framtakssemi, áræði,
hugvit og allan frágang á vélunum. t ræðu og
riti voru hinar nýju vélar taldar mesta völund-
arsmíð og ósegjanlega stór sigur á vélrænu
sviði, sem myndi gerbreyta allri véla- og skipa-
tækni til hins betra.
Þegar þetta skip hafði lokið sýningarferðinni,
var það sent í fyrstu ferð sína til austurlanda.
I þeirri ferð var skipið um það bil hálft ár,
en er það kom heim aftur, var sagt að allt
hefði gengið vel og skip og vélar reynst prýði-
lega. Blöð og tímarit birtu lofgreinar um vél-
arnar og skipið, og spáðu glæsilega um framtíð
þessarar nýju tækni. Vélaverksmiðjan hélt á-
fram að smíða vélar af þessari gerð, með nýj-
um endurbótum. •
Við, sem þá vorum ungir menn hér heima á
fslandi, og vorum rétt að byrja að fá nasasjón
af véltækni, hlustuðum á mál manna og lásum
um allar þessar framfarir, sem voru að gerast
úti í heiminum, eins og ævintýri, og líklega
hefur fæsta okkar þá dreymt um, að við ætt-
um eftir að kynnast þeim að nokkuru ráði.
Við höfðum að vísu komizt í kynni við hina
svonefndu mótora í fiskibátunum, því um 10
ára skeið höfðu þeir verið notaðir hér, eða frá
árinu 1902, að framtakssamir útgerðarmenn á
ísafirði keyptu fyrsta bátamótorinn hingað til
lands, það var tveggja hestafla lágþrýstur stein-
olíumótor með glóðarhaus, smíðaður í Moller-
upsverksmiðjunni í Esbjerg í Danmörku.
Fiskibátamótorunum fjölgaði upp frá því
nokkuð ört og þóttu það miklar framfarir, til
hagsbóta fyrir útgerðina og fiskimennina, en
þekking manna á mótorum var þá mjög af
skornum skammti, og kynni okkar ungu mann-
anna af þeim, urðu mjög misjöfn, sem von var,
og varla til þess fallin að vekja áhuga og skapa
okkur glöggar hugmyndir um nytsemi og fram-
farir hinnar nýju tækni.
Um líkt leyti og m.s. Selandia hafði lokið
50
VIKINGUR