Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1949, Blaðsíða 13

Þorsteinn Ársœlsson
Skólaskip
Frá upphafi Islandsbyggðar hefur sjósókn
verið önnur stærsta atvinnugrein íslenzku þjóð-
arinnar, og sú stétt manna, sem afkoma þjóð-
arinnar byggist nú mest á, er tvímælalaust sjó-
mannastéttin. Það fer því þjóð vorri hin mesta
nauðsyn, að eiga röskum drengjum á að skipa,
til þess að inna af hendi hin margvíslegu störf,
sem sjósóknin hefur í för með sér. Forráða-
mönnum þjóðarinnar er skylt að sjá mönnum
þeim, er sjóinn stunda, fyrir viðunandi kennslu
í siglingafræði, meðferð og notkun véla skips-
ins og fleiru, sem lýtur að siglingu skipa um
höfin.
Þjóðin hefur eignazt stóran og glæsilegan
Sjómannaskóla, þar sem ungum mönnum gefst
tækifæri til að stunda bóklegt nám, unz þeir
teljast færir um að taka við störfum á skip-
unum.
Það liggur þó í hlutarins eðli, að margir þeir,
sem eru brautskráðir úr Sjómannaskólanum,
hafa takmarkaða verklega þekkingu til að bera,
og verða að afla sér hennar á eigin spýtur.
Víða erlendis meðal stórþjóða, eru skipshafn-
ir þjálfaðar á sérstökum skólaskipum. Þeim
mun þó aðallega vera ætlað að stjórna herskip-
um eða öðrum þeim skipum, sem notuð eru í
hernaðarskyni. En hvers vegna skyldi ekki eins
mega þjálfa skipshafnir til friðsamlegra starfa?
Islendingar þyrftu að eignast skólaskip, til þess
að gefa nemendum Sjómannaskólans tækifæri
til að fá rétta tilsögn og æfingu í verklegum
störfum stéttar sinnar.
Þetta er sérstaklega áríðandi nú, þar sem á
ári hverju bætast ný og glæsileg skip við skipa-
flota landsmanna, en á sama tíma fullnægir
Sjómannaskólinn ekki eftirspurn eftir faglærð-
um mönnum og á ég þar einkum við vélstjór-
ana. Eins og kunnugt er, ríkir tilfinnanlegt
neyðarástand í þessum málum, þar sem orðið
hefur að fá undanþágur fyrir fjölmarga menn,
sem ekki hafa réttindi til að gegna störfum
vélstjóra á hinum ýmsu skipum.
Það er staðreynd, að vélstjórn veiAur ekki
kennd eingöngu bóklega svo að vel fari, þar
eð starfið byggist að mestu leyti á hinu verk-
lega. Geta því allir séð, hve brýn nauðsyn okkur
íslendingum er á að fá skólaskip. Sá, sem oftast
hefur bent á þetta nauðsynjamál, er Ólafur
Hvanndal prentmyndasmiður. Hann byggir rök
sín á eigin reynslu af sjósókninni, og segir á
einum stað:
„Bóklega fræðslan er nauðsynleg og sjálf-
sögð, en allir, sem til sjómennsku þekkja, vita
ofur vel, að hin verklega fræðsla er ekki síður
þarfleg. Án hennar getur enginn verið sjó-
maður“.
Heyrzt hefur, að von sé á nýju og hraðskreiðu
strandgæzluskipi, sem jafnframt eigi að nota
sem skólaskip, og er það vel. Vonandi verður
þess ekki langt að bíða, að skip þetta komi til
landsins og nemendur Sjómannaskólans fái
tækifæri til að læra verkleg störf jafnframt
bóklegu námi.
sum alveg ný og fullkomin, með öllum nýjasta
búnaði. Aúk þess koma svo hinir nýju togarar,
sem eiga að verða um 40 að tölu, allir af nýj-
ustu og fullkomnustu gerð. Að vísu ekki nema
örfáir af þeim mótorknúnir, sem kallað er, en
í hverjum þeirra eru samt 3 hjálparmótorar,
sem knýja rafala, og allar hjálparvélar skip-
anna, 16-—17 að tölu, eru knúnar með rafmagni.
Þessi skip eru því að öllu leyti útbúin sem mót-
orknúin væru, að öðru leyti en því, að aðalvélin
og togvindan eru eimknúnar.
Nú er þá svo komið, að ekkert skip er smíð-
að handa íslendingum, nema mótorknúið sé,
eða að öllu leyti útbúið sem mótorskip, að
undantekinni aðalvél og togvindu flestra nýju
togaranna. Öll þessi skip eru að sjálfsögðu
mönnuð íslenzkum vélstjórum, og nú efast eng-
inn um, að óhætt sé að trúa þeim fyrir vél-
stjórn á þessum nýju og vönduðu skipum, með
hinum margbrotna búnaði, því þeir vélstjórar,
sem hingað til hafa haft þar vélstjórn á hendi,
hafa fyrir löngu fært sönnur á það með verk-
um sínum, að þeir eru fullkomlega þeim vanda
vaxnir.
Því verður þó ekki neitað, að með þessari
öru fjölgun mótorskipanna breytist viðhorfið
þannig, að við þurfum meira á að halda hin-
um ungu mönnum, sem koma beint frá próf-
borðinu, oft með litla verklega þjálfun, til
vandasamra starfa við margbrotin vélakerfi.
Það virðist því vera kominn tími til að ríkis-
valdið búi Vélskólann í Reykjavík betur út, en
hingað til hefur verið gert, bæði hvað snertir
húsnæði, mótora og tæknileg áhöld, svo þar geti
farið fram fullkomin verkleg kennsla í mótor-
fræði, samhliða þeirri fræðilegu. — Þ. L.
V I K I N G U R
61