Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1949, Blaðsíða 72

I fótspor Eiríks rauða
Islendingar senda þrjá fiskveiðileiðangra
á Grænlandsmið
EINS og alþjóð manna er kunnugt, hefur verið unnið að því undanfarnar vikur, að búa út þrjá fiskveiðileið-
angra til Grænlands. Hið gamla og góðkunna strandferðaskip, Súðin, verður móðurskip stærsta leiðangursins, og
mun fylgja henni allmargir vélbátar og nokkrir trillubátar. Nýstofnað fyrirtæki, „Útvegur h.f.“, stendur að þeirri
framkvæmd. Þá hefur Björgvin Bjarnason, útgerðarmaður á fsafirði, sent fiskiskip sín, fjögur að tölu, á Græn-
landsmið. Móðurskip þriðja leiðangursins er Eldborg frá Borgarnesi, og fylgja henni tveir fiskibátar.
Þar sem hér er um gagnmerka tilraun að ræða, sem orðið getur uppliaf mikillar Grænlandsútgerðar í fram-
tíðinni, ef vel tekst til, vildi Víkingur afla sér nokkurra upplýsinga um þetta efni. Brá ritstjóri blaðsins sér því
á fund eins forgöngumanns hins fyrirhugaða Súðarleiðangurs, Jóns Kjartanssonar forstjóra, og spurði hann
frétta. Leysti Jón greiðlega úr öllum spurningum, og var auðsætt, að þeir áhugasömu menn, sem að fyrirtæk-
inu standa, hafa kynnt sér eftir föngum aðstæður vestur þar, enda leggja þeir ríka áherzlu á, að allur undir-
búningur og útbúnaður leiðangursins verði svo góður, sem framast eru tök á. Þótt undirbúningstiminn hafi að
vísu verið helzt til skammur að þessu sinni, hefur tekizt vonum framar að ryðja úr vegi mörgum örðugleikum,
svo að forystumenn fyrirtækisins ala í brjósti vonir um farsælan árangur. Mega þeir og vera þess fullvísir, að
meginþorri þjóðarinnar óskar þeim farsældar, svo að framtak þetta og brautryðjendastarf megi bera rikulegan
ávöxt.
Fer hér á eftir viðtalið við Jón Kjartansson.
Land Eiríks rauða er annað og meira
en jökulbreiður einar.
— Þú hefur trú á því, að við íslendingar get-
um með árangri stundað fiskveiðar við Græn-
land?
— Já, tröllatrú. Og það er raunar ekki að-
eins trú, heldur fullkomin vissa. Við vitum, að
aðrar þjóðir, Færeyingar, Norðmenn, Danir,
Portúgalar og Grænlendingar sjálfir, hafa afl-
að þar ágætlega. Við vitum einnig, að fiskveið-
ar eru, stundaðar þar með sömu veiðarfærum
og svipuðu sniði og hér við land, svo að íslend-
ingar ættu að hafa öll skilyrði til að taka þátt
í þeim með góðum árangri. Loks er það alkunna,
að íslenzkir sjómenn standa öðrum fiskimönn-
um fyllilega á sporði, hvar sem þeir hafa við
þá keppt, svo að ekki sé meira sagt.
— Eru ekki aðstæðurnar að sumu leyti aðrar
þar en hér?
— Þær eru sízt verri við Grænland, að mörgu
leyti betri, a. m. k. frá náttúrunnar hendi. Þar
eru að sumrinu stillur miklar og góðviðri, svo
að ógæftir hamla þar lítt eða ekki veiðum. Öll-
um ber saman um, að fiskmergð sé þar flest ár
mjög mikil, þótt að því séu nokkur áraskipti.
Stundum hefur hún verið svo gífurleg, að undr-
un sætir.
— Blæs nú ekki stundum svalt ofan af jökl-
um?
— Þess misskilnings virðist gæta mjög hér
á landi, að Grænland sé nálega ekkert annað
en samfelld jökulbreiða, lífvana auðn, nema
mjóar ræmur hér og þar meðfram strandlengj-
unni, og þó naumast byggilegar nema Eskimó-
um einum. Þetta er mjög röng mynd af land-
kostum í Grænlandi. Hálendið er að vísu allt
jökli hulið, eins og kunnugt er, og miðað við
stærð hins mikla jökuls er undirlendið ekki stór-
vaxið. Það er þó miklu meira en margir ætla.
Á austurströndinni eru landspildur þær, sem
ekki eru jökli huldar, sums staðar meir en 300
km. breiðar, og á vesturströndinni er það víða
100—180 km. á breidd. Samtals er strandlendi
Grænlands 314 þús. ferkílómetrar, eða meira
en þreföld stærð fslands. Og þar sem skilyrðin
eru bezt, má dýra- og jurtalífið heita f jölbreytt,
ef miðað er við okkar land. Mönnum hættir við
að gleyma því, vegna þess hve Græniand nær
firnalangt í norður, að það nær einnig langt
suður fyrir ísland. Hvarf á Suður-Grænlandi
er fyrir sunnan 60° nbr., nokkru, sunnar á
hnettinum en Björgvin í Noregi, á sömu breidd-
argráðu og Stokkhólmur. Syðst í landinu er
líka allmikill gróður, grösugar sléttur, kjarri
212
V I K I N G U R