Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1949, Blaðsíða 24

Jön Mcitthiasson
Störf loftskeytamanna á höfum úti
I fyrra, þegar Félag ísl. loftskeytamanna varð
25 ára, var það ákveðið, að einn okkar skyldi
rita í Víkinginn um þetta efni, cn sá maður
forfallaðist og varð ekkert úr hans grein. Hins
vegar þykir það ekki hlýða, að gera einmitt
þessu efni engin skil, því upprunalega er félag
þetta einmitt stofnað af þessum mönnum og
fyrir þessa menn. Ilins vegar hefur lengi gætt
nokkurs misskilnings viðvíkjandi störfum þoss-
ara manna, og er það líklcga mest fyrir það,
að starfið er, vegna „morse“-kerfisins, svo afar
fjarskylt öllum öðrum störfum, fíngerð og hæg
vinna, líkamlega séð, en krefst hins vegar mik-
illar nákvæmni og ástundunar, og oft á tíðum
framúrskarandi langlundargeðs, þegar við
örðug hlustunarskilyrði og miklar truflanir er
að stríða. Það er vitað, að jafnvel eru til þeir
skipstjórar, þrátt fyrir það að þeir hafa haft
í þjónustu sinni ioftskeytamenn árum saman,
sem lítinn skilning hafa á því, í hverju störf
loftskeytamannsins raunverulega eru falin,
jafnvel ekki talið hann hafa neina þýðingu,
nema aðeins ef eitthvað kæmi fyrir skipið, aldrei
dottið það í hug, hvað hinn gagnkvæmi hlust-
vörður hefur mikla þýðingu fyrir heildina. Hins
vcgar hafa farþegar haldið, að störf loftskeyta-
mannsins væru aðallega í því falin að stjórna
útvarpstækinu um borð, og þótt hann, á stund-
um, slá heldur slöku, við það. En sannleikurinn
er hins vegar sá, að mjög má líkja saman starfi
stýrimannsins á brúnni og loftskeytamannsins
í stöðinni, annars heldur sjónvörð, hinn hlust-
vörð. Stýrimaðurinn lítur eftir siglingamerkjum
og vitum, sem framundan eiga að vera, hinn
hlustar eftir þessu sama, því ef einhver breyt-
ing verður á þessu, er það sent út í ,,morse“-
tilkynningum. Jafnframt hlustar loftskeytamað-
urinn eftir tilfallandi skeytum svo og neyðar-
merkjum, svo ég taki nú ekki til þann aragrúa
af tundurduflatilkynningum, skipsflökum og
Ijósbaujum, er rekið hafa úr leið, þar sem sigla
þarf í baujurennum klukkustundum saman. En
það eru afleiðingar stríðsins, sem vonandi fer
nú að gæta minna og minna. Hávaðinn af þess-
um tilkynningum fer vitanlega í ruslakörfuna,
ef sjáanlegt cr að þær eru ekki skípinu við-
komandi, og koma því aldrei fyrir sjónir skip-
stjórnarmanna. Aðeins þegar loftskeytamaður-
inn er í vafa um hvort þær séu á leið skipsins
eða ekki, sendir hann þær fram, og skcra þá
siglingarfræðingarnir úr um það, og setja út
staðinn í sjókortið. Þetta, sem hér hefur verið
sagt, gildir einnig um loftskeytaþjónustu á
fiskiskipum, alla jafna, en auk þess hafa þcir
sín sérstæðu viðskipti, sem cru hinir svokölluðu
,,coda“-tímar, það er, þcgar þeir sendast á upp-
lýsingum, og er það af og til allan sólarhring-
inn, um fiskirí, veðurfar o. fl., ásamt nætur-
verði þeim, er þeir sjálfir hafa komið á fyrir
mörgum árum, og haldið dyggilega, og orðið
mörgum til bjargar, en að því efni kem ég aftur
síðar.
,,En í hverju eru hin daglegu skyldustörf loft-
skeytamanna fólgin, t. d. í siglingum milli
landa“? myndi einhver vilja spyrja.
Þá er því til að svara, fyrst og fremst, að
samkvæmt alþjóðasanmingum eru loftskeyta-
menn skyldir að halda vörð á stöðvum sínum
sem hér segir: ,,Á siglingu austan svæðis, sem
takmarkast af 30 gr. V-lengd frá 8—10, 12—-
14, 16-—18 og 20—22, allt miðað við enskan
meðaltíma. En á siglingu vestan þess svæðis:
V í K I N 13 U R
164