Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1954, Blaðsíða 5

Matthías Þórðarsoti, fyrrv. ritstjóri:
Mæfi hafsins og hagnýting þeirra
VI. Norðurlandaþjóðirnar koma til sögunnar.
Víkingafer'öir og landnám.
Það er fyrst hér um bil þúsund árum fyrir
tímatal vort, að þjóðflokkar frá strandhéruð-
unum við Norðursjóinn, hinir svonefndu Kelt-
ar, fara að láta á sér bera og koma til sögunn-
ar. Heimkynni þeirra var írland, England, Bret-
agne og suðurströnd Norðursjávarins. „Sumir
ætla, að þeir hafi verið ættaðir frá Jótlandi og
Fríslandi, þaðan, sem svo margar menningar-
þjóðir eru ættaðar", skrifar franskur sagnrit-
ari, en Strabo segir, að heimkynni þeirra hafi
verið „við hafið langt til vesturs", eða Atlants-
hafsströndin, og er það sennilegast.
Keltar voru háir vexti, ljóshærðir og bjartir
á hörund. Rómverski rithöfundurinn Claudius
skrifar: „Þeir voru hreyknir af hæð sinni, og
fyrirlitu Rómverja fyrir það, hve lágir þeir
voru“. Rómverjar nefndu þá líka „Galla“ og
Ammianus Marcéllinus, rómverskur rithöfund-
ur frá 4. öld ritar, að þeir, sem þá voru uppi,
hafi farið mjög svo halloka fyrir hinum risa-
vöxnu Göllum, og til þess að ráða niðurlögum
eins Galla, hafi þurft ekki allfáa útlendinga.
Galliskar konur virðast heldur ekki hafa ver-
ið nein lömb að leika við. Ammianus lýsir þeim
einnig og segir: „Fg hef áður látið þess getið,
að ekki hafi þurft allfáa útlendinga til að yfir-
buga einn Galla, en ef hann beiddi konu sína
um liðveizlu, þá gránaði fyrst gamanið. Afl
hennar var engu minna en hans og kæmist hún
í geðshræringu, varð ásýnd hennar ógurleg. —
„Þið hefðuð átt að sjá hana“, skrifar hann, „þeg-
ar hún með mjallhvítu, sterku handleggjum sín-
um lamdi frá sér og lét höggin dynja stór og
þung eins og barið væri með sleggju“.
Keltum er lýst þannig, að þeir hafi verið
framúrskarandi duglegir, því nær á öllum svið-
um. Veldi þeirra stóð með mestum blóma á 4.
öld fyrir vort tímatal. Þá höfðu þeir lagt undir
sig Bretland hið mikla, Spán og allt Frakkland,
nema strönd Miðjarðarhafsins. „Ennfremur
drottnuðu þeir yfir Þýzkalandi og héruðunum
við Dóná og miklu landflæmi í Rússlandi, eða
yfir stærra ríki en Karls mikla og Napoleons,
VÍKINGUR
ríki, sem náði alla leið frá Gibraltar til Svarta-
hafsins. Aðal atvinnuvegir brezku Keltanna
voru fiskveiöar og dýraveiðar. Enda voru þeir
frábærir sjómenn og hermenn.
Þjóðflokkar þeir, sem bjuggu í strandbyggð-
unum við Noröursjóinn, Eystrasalt og á dönsku
eyjunum, fengu smám saman, eftir að þeir komu
til sögunnar, mörg mismunandi nöfn hjá þeim
þjóðflokkum, er fjær bjuggu. Þeir voru kallaðir
Germanar, Gotar, Englar, Saxar eða jafnvel
fleiri nöfnum, eftir staðháttum heima fyrir.
Ptolemaios telur ströndina við Holtsetaland og
þrjár eyjar í Norðursjónum heimkynni Saxa.
Sagt er, að Englar hafi búið á Angelskaganum
og eyjunni Síld. Gotar áttu heima á eyjunum
Ölandi og Gotlandi, og á ströndum Skánar
(Gautar). En allur þorri Germana bjó á Jót-
landi, dönsku eyjunum og Skandinavíuskagan-
um.
Ærið snemma á öldum fara Englar og Jótar
að gerast ágangsamir við nágranna sína fyrir
sunnan og ráðast á Keltana, sem þá voru orðnir
úrættaðir, kynblendingar og sem þeir hröktu
með hægð smátt og smátt vestur eftir til Rínar-
fljótsins og inn í Gallíu, og að lokum færa þeir
byggð sína svo langt suður á bóginn, að þeir
rekast á útverði Rómverja við landamæri róm-
verska ríkisins og gera herhlaup á þetta volduga
ríki. Atburðir þessir gerast í byrjun tímatals
vors, eða fyrir hér um bil 2000 árum. Hér verða
Rómverjar ennþá einu sinni frá sér numdir af
hinum stórvöxnu mönnum, sem þeir mæta, „há-
um og sterklegum, ljóshærðum og bláeygum,
karlmönnum, fríðum konum og börnum með gló-
bj art hár“.
Á dögum Nerós höfðu Gotar föst verzlunar-
viðskipti við Rómverja. Árið 200 eða þar um
bil, eftir voru tímatali, fóru Gotar herskildi alla
leið suður til Svartahafs. Nokkru síðar herjuðu
þeir á Dónárlönd Rómverja, fóru herferðir til
Litlu-Asíu og Grikklands og að lokum gersigr-
uðu þeir aðalstöðvar Vestur-Rómverja og helztu
skattlönd þeirra í Evrópu. Saga Gota er stutt,
en glæsileg. Þeir urðu upphafsmenn þjóðflutn-
inganna og leiddu þá til lykta. Bæði í menning-
169