Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1956, Qupperneq 7

Sögulegur réttur.
1 4. lið brezku greinargerðarinnar segir svo
m. a.:
„I orðsendingu til íslenzku ríkisstjórnarinn-
ar, dags. 2. maí og 18. júní 1952, mótmælti
ríkisstjórn hennar hátignar kröfum íslenzku
stjórnarinnar um fjögurra mílna takmörk.
(Ríkisstjórn hennar hátignar hafði ekki borið
á móti kröfum Noregs til slíkra takmarka, með
því að hún áleit þær réttlætanlegar á söguleg-
um forsendum)“.
Þessi liður greinargerðarinnar brezku er at-
hyglisverður og að öllu leyti hinn mikilvægasti,
einmitt fyrir þá beinu viðurkenningu á sögu-
legum rétti, sem í honum felst. Þarna hefði
verið tækifæri til að fjalla um sögulegan rétt
Islands í þessu deilumáli, sem enn í dag hlýt-
ur að vera hinn sami og hann var fyrir rúm-
um 50 árum, er dansk-brezki landhelgissamn-
ingurinn var gerður, með öðrum orðum skýlaus
réttur til 16 sjómílna landhelgi. En það er stað-
reynd, hvað sem veldur, að tal um sögulegan
rétt vorn virðist vera eitur í beinum þeirra
manna, sem um þessi mál fjalla fyrir hönd
íslenzku stjórnarinnar, og mér er ókunnugt
um, að þeir hafi nokkru sinni haldið fram á
alþjóðlegum vettvangi þessum rétti vorum til
16 sjómílna landhelgi.
I III. kafla viðbætisins er mörgum orðum
eytt að því að hrekja þá furðulegu ábendingu
Breta, að koma hefði mátt á friðun við Island,
í samræmi við samning um möskvastærð
frá 1946; en jafnframt er því haldið fram
af íslands hálfu, að utan lögsögu hlutað-
eigandi strandríkis séu alþjóðlegar friðun-
arráðstafanir eina lausnin. Hins vegar er engin
skýring gefin á því, hvað felist hér í orðinu
lögsaga og sagt berum orðum, að hún þurfi
ekki að hafa sömu víðáttu sem landhelgi. Hér
fer höfundur í kringum kjarna málsins, eins
og köttur í kringum heitan graut, og sannar-
lega hefði ríkisstjórnin getað sparað sér slíkar
málalengingar með því að benda á þá óbifan-
legu staðreynd, að friðunarsvæðið allt sé langt
innan fornrar landhelgi Islands og lögsögu,
en því miður virðast forn landhelgi eða 16 sjó-
mílna landhelgi vera með öllu bannhelg hug-
tök í vitund þessara manna.
Löndunarbanniö.
Löndunarbanninu er helgaður sérstakur
kafli, en líkt og í fyrri bókinni er sá kafli ekki
að öllu leyti nógu harðorður í garð Breta. I
5. lið farast Bretum svo orð um löndunar-
bannið:
v í KI N G U H
„Ákváðu þá brezkir togaraeigendur í Grims-
by, þeirri höfn, sem íslendingar notuðu aðal-
lega, að synja íslenzkum skipum löndunarað-
stöðu, sem þeir réðu yfir, til að gjalda líku
líkt, fyrir að skip þeirra voru, með einhliða
aðgerðum, útilokuð frá fiskimiðum, sem þeir
höfðu átt drjúgan þátt í að þróa (developing)
og þar sem þeir höfðu fiskað í svo mörg ár“.
Hér leggur brezka ríkisstjórnin beinlínis
blessun sína yfir þessar hefndarráðstafanir
brezku útgerðarmannanna, en þó keyrir ósvífn-
in um þverbak, er brezka stjórnin heldur því
fram, að brezkir togarar hafi „þróað“ eða
„skapað“ fiskimiðin, þegar það er staðreynd,
sem ætti að vera á allra vitorði, að einmitt þeir
hafa gengið lengst í því að rányrkja og eyði-
leggja íslenzk fiskimið.
Sem betur ber þá ei'U þessari furðulegu stað-
hæfingu Breta gerð nokkur skil í lok viðbæt-
isins.
í 37. lið grætur brezka ljónið krókódílatár-
um yfir löndunarbanninu, en þar segir svo
m. a.: „Þess vegna er orðið löndunarbann rang-
nefni. Hið raunverulega vandamál er annars
eðlis. Ríkisstjórn hennar hátignar harmar
ástand þetta, og eins þykir henni fyrir því,
hvernig íslenzka ríkisstjórnin hefur orðið þess
valdandi með einhliða aðgerðum án tillits til
langvarandi hagsmuna brezka sjávarútvegsins
og vinsamlegra viðvarana um, hvernig fara
kynni . . . . “ Hér sést bezt, hver hugur fylgir
máli, því ekki er vitað, að brezka stjórnin
hafi gert neina tilraun til að fá útgerðarmenn-
ina brezku til að létta löndunarbanninu, nema
síður sé. Hins vegar hefði brezka stjórnin ekki
átt að minnast á „vinsamlegar viðvaranir", því
öllum Islendingum er minnisstæð hin ósvífna
hótun, sem fólst í orðsendingu brezku ríkis-
stjórnarinnar, dags. 2. maí 1952, og var með
öllu ósæmandi í skiptum tveggja sjálfstæðra
þjóða.
Annars er ekki ástæða til að fjölyrða mikið
um löndunarbannið, það er að vísu gróf móðgun
og tilræði við íslenzku þjóðina, en það hefur líka
opnað augu manna fyrirþví, aðfrá þjóðhagslegu
sjónarmiði er fásinna að flytja fiskinn út óunn-
inn. I stað þess að lama íslenzkt atvinnulíf, hef-
ur löndunarbannið skapað meiri atvinnu inn-
anlands og leitt til þess, að útflutningsverð-
mæti fiskafurða hefur aukizt. Því má og bæta
við, að ísvarinn fiskur hlýtur alltaf að vera
annars eða þriðja flokks vara, jafnvel Bretar
eru farnir að gera sér þetta ljóst og smíða nú
miklu stærri togara, þar sem fiskurinn er fryst-
ur um borð, jafnóðum og hann veiðist. Því get-
ur vel farið svo, að þegar löndunarbanninu lýk-
35