Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1956, Qupperneq 10

unarefni, að þessi fiskur skuli koma í svo vax-
andi mæli í hlut Breta, en ekki íslendinga, sem
eiga miðin að réttu lagi og sú spurning kann
að vakna, hvort ekki sé rétt að leyfa takmark-
aðar dragnótaveiðar á vissum tímum árs á til-
teknum svæðum innan veiðimarkanna.
Líklegt má telja, að spádómar fiskifræðing-
anna um aukið fiskimagn, sem Bretar vitna
til, séu byggðir á árgöngum, sem eldri eru en
frá árinu 1950, því þorskur segir að jafnaði
mest til sín í heildarafla 7—10 ára og ýsa á
5—7 ára aldri og því vafasamt, að þakka frið-
uninni fyrir Norðurlandi frá 1950 það ein-
göngu, þó hún eigi án efa sinn þátt í henni.
Móti því verður ekki borið, að Bretar virðast
í orðsendingu sinni fara að nokkru leyti með
rétt mál, einkum að því er varðar aflamagn
miðað við ákveðna fyrirhöfn. Sannarlega skiptir
meira máli að sannprófa aukningu þess afla,
heldur en aukningu heildaraflans, því fleira
getur valdið henni en friðunaraðgerðir einar
saman, svo sem aukinn fiskifloti, stórvirkari
veiðitæki, breytileiki klaks og lengri veiðitími,
þá kemur það og til, að enda þótt veiðisvæðið
á grunnsævi sé minna, þá er togað á æ meira
dýpi, svo að á þann hátt hefur veiðisvæðið
stækkað.
Niðurstaða þessara hugleiðinga um þennan
hluta greinargerðanna hlýtur því að verða sú,
að það sé jafn hæpið, að ekki sé sagt óvísinda-
legt, hjá okkur að rekja aukningu heildarþorsk-
afla Breta við Island á umræddum tíma ein-
göngu til friðunarráðstafananna, og það er hjá
Bretum að vilja ekki eigna reglugerðinni frá
1952 neiná hlutdeild í þessu aukna aflamagni.
1 Alþýðublaðinu 16. okt. 1954 fórust mér m.
a. svo orð um hvítu bókina íslenzku, kafla þann
er hér um ræðir:
„Fjórði kafli fjallar um áhrif friðunarað-
gerðanna, og skal ekki fjölyrt um hann hér.
Þó skal því ekki leynt, að maður fær naumast
varizt þeirri hugsun, að fiskifræðingar vorir
hafi verið nokkuð bráðir á sér að draga álykt-
anir af rannsóknum sínum, því enda þótt það
sé fullvíst, að fiskigengd hafi aukizt innan
fjarða og flóa vegna friðunarinnar, þá er ekki
jafnvíst, að aukið fiskimagn hjá brezkum tog-
urum sé eingöngu vegna sömu aðgerða“.
Því verður nú ekki neitað, að framangreind
ummæli höfðu við rök að styðjast og betur
væri að þannig hefði verið á málum haldið,
að niðurstöður fiskifræðinga vorra hefðu ekki
orðið vopn í höndum Breta, eins og hér virðist
hafa gerzt. Þetta er ekki hvað sízt mikilsvert
atriði, vegna þess að íslenzka ríkisstjórnin hef-
ur mestmegnis haslað sér völl á þessu sviði
málsins, verndun fiskstofnsins.
Leiðinleg mistök.
Það er stór-vítavert, að íslenzka ríkisstjórnin
skuli ekki hafa talið sér skylt að taka upp
hanzkann fyrir Svein heitinn Björnsson, for-
seta, í tilefni af því, hvernig brezka greinar-
gerðin víkur að ummælum hans sem fulltrúa
íslands í Haag 1930. 1 því sambandi hefði ís-
lenzku ríkisstjórninni gefizt tækifæri til þess
að benda á svo margt, t. d. það, að hann hélt
þar óbeinlínis fram kröfu íslands til 16 sjó-
mílna landhelgi en ef til vill hefur einmitt það
atriði valdið því, að íslenzka ríkisstjórnin vildi
ekkert á hann minnast í viðbæti sínum. En
þó hvergi hefði verið minnzt á 16 sjómílna land-
helgina fornu, þá hefði á allan hátt átt að gera
nánari grein fyrir því, að aðstæðurnar 1930
voru allt aðrar en í dag, m. a. þær, að nú er
ísland orðið sjálfstætt lýðveldi, sem fer sjálft
með utanríkismál sín, landhelgissamningurinn
frá 1901 úr sögunni, þriggja sjómílna reglan
nær aldauð o. fl. Og enda þótt hr. Sveinn heit.
Björnsson hafi talað um fiskimiðin umhverfis
fsland semalþjóðamið,þá átti hann naumastvið,
að þau væru alþjóðaeign, heldur hitt, að þau
væru mikils verð frá alþjóðlegu sjónarmiði sem
matvælaforðabúr, er margar þjóðir nytu góðs
af, og það gæti orðið alþjóðlegt vandamál,
ef þau yrðu eyðilögð. En friðunaraðgerðirnar
frá 1952 eru einmitt til þess ætlaðar að sporna
við, að þau verði upp urin.
Ástæða hefði verið til þess að víkja sérstak-
lega að því, er Bretar í lok greinargerðar sinn-
ar skjóta sér á bak við orðsendingar Belga,
Hollendinga og Frakka varðandi reglugerðina
frá 1952. Vafalaust eru allar þær orðsendingar
fram komnar samkvæmt pöntun frá Bretum,
því þær báru allar sama blæ nýlendukúgunar-
andans og fram kom í brezku orðsendingunni
frá 2. maí 1952. f þeim öllum var og fólgin
sú móðgun, að þessi ríki gætu gert kröfu til
eða ættu rétt á hlutdeild í fornu lögsagnarsvæði
íslendinga.
Hér hefur verið vikið að nokkrum helztu
efnisatriðum viðbætisins og bent á önnur, sem
nauðsynlega hefðu þurft að koma fram í slíku
riti. Því miður eru mistökin auðsæ, og í heild
má segja, að betur hefði verið heima setið.
Það er leitt til þess að vita, að þeir menn, sem
með þessi mál fara, skuli ekki vanda betur verk
sín, svo mikilvægt sem það er fyrir íslenzku
þjóðina.
3E3
V í K I N □ U R