Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1956, Blaðsíða 8

Hefur reynzlan sýnt, að fiskgöngur upp á grunnmiðin
vvrðast bókstaflega stöðvast við þessa margföldu
girðingu botnvörpuskipanna fyrir utan. Segja tog-
araskipstjórar t. d., að í haust hafi verið slík fisk-
gengd úti fyrir Djúpál, að þeir muni tæpast annað
eins. En staðreynd er það, að þær fiskigöngur hafa
ekki komið inn á bátamiðin, og hafa vélbátar búið við
sama tregfiskið og verið hefur, síðan línunni var
breytt.
Er nú svo komið, að útgerðamenn og sjómenn á
Vestfjörðum eru að gefast upp á vélbátaútgerð, sem
þó hefur lengstum verið aðallífsbjargarvegur fólks-
ins í þessum landshluta.
Hér er líka um það að ræða, að friðun landgrunns-
ins á Vestfjarðarsvæðinu hefur orðið fyrir skerðingu
vegna aukins ágangs innlendra og erlendra togveiði-
skipa. Um nauðsynina á því að tryggja fiskimiðum
vélbátaflotans á Vestfjörðum aukna friðun eða
vernd, er ekki hægt að deila. Reynslan hefur þegar
sýnt, að hér liggur við, að aðallífsbjargarvegur fólks-
ins í heilum landshluta sé að leggjast í örtröð, ef
ekkert verður að gert.
Þá stendur hér og alveg sérstaklega á: Hvergi hag-
ar þannig til annars staðar við strendur landsins,
að Ihmveiðasvæðin liggi öll utan við friðunarlínu og
auðug togaramið, eins og „Halinn", liggi ]>ar fyrir
utan og valdi því, að enginn friður er fyrir vélbátana
að athafna sig á liinum hefðbundnu vélbátamiðum.
Það má því segja, að hér sé um að ræða lifsnauð-
synjamál, sem ékki getur skapað neitt almennt for-
dæmi annars staðar“.
í því máli, sem hér er rætt, vil ég einkum leggja
áherzlu á orð frumvarpsflytjanda, að það sem á sér
stað á Vestfjörðum „getur ekki skapað neitt alment
fordæmi annarsstaðar". Það var því síður en svo af
fyrirhyggju gjört eða af vinsemd við málstað Vestfirð-
inga, að þingmenn Austurlands, að heita má allir með
tölu, ruku upp með breytingartillögur við þingsálykt-
unartillögunni um stækkun friðunarsvæðisins fyrir Vest-
fjörðum, enda fæ ég ekki séð, að leitast hafi verið við
í þingskjali 501, að rökstyðja hana á nokkurn hátt.
Nær hefði verið að doka við, sjá hvernig þingsályktunar-
tillögunni reiddi af, bæði innan Alþingis og utan, held-
ur en setja straks fyrir hana fótinn. Ég kemst svona
að orði sökum þess, að í fyrsta lagi hefir skapast alveg
sérstakt neyðarástand við Vestfirði og stækkun frið-
unarsvæðisins er miðað við nefnt ástand þar, en þing-
menn austfirðinga krefjast nú hvorki meira né minna,
en að friðunarlínan fyrir öllu Austurlandi og Suðaustur-
landi njóti sömu stækkunar þ. e. sé færð 16 sjómílur
utar en núgildandi grunnlínupunktar ákveða. Mér er
spurn? Á hvaða rétti eru þessar kröfur reistar? Þær
styðjast ekki við forsemdur eða dómsorð dómstólsins
í Haag, og ekki er svipað því eins þröngt fyrir dyrum
eystra eins og vestra.
Síðar í þessum pistíi mínum mun ég aftur víkja
lítillega að 16 sjómílna landhelgi, en halda fyrst í stað
ferðinni áfram inn í hinn mikla Breiðafjörð og er það
aðeins Þórólfur Ágústsson, sem að þessu sinni hefir-
bænheyrt mig. Breiðfirðingar gerðu svo góð skil 1953,
að ég má vel við una, enda alþjóð kunnugt orðið úr
fréttum dagblaðanna og útvarpsins, hvílíkur uppgripa
afli var í Ólafsvík og Grundarfirði á þessu líðandi ári,
sem eflaust er að mestu leyti friðuninni að þakka.
Bréf Þórólfs er skrifað í marzlok s. 1. og ber því
vott um hversu mjög hafa aukist fiskigöngurnar um
Kolluál þegar á árinu 1954, og segist honum þannig:
„Eins og hið fyrra sinn snéri ég mér til for-
manns Fiskideildar .Stykkishólms, hr. Ágústar Páls-
sonar, skipstjóra, og fer hér á eftir álit hans á
því, hve áhrif friðunin hefur haft á fiskigöngur og
aflabrögð hér í þessari verstöð.
Þó skammt sé umliðið síðan landhelgislínan var
færð út, og Breiðafjörður alfriðaður fyrir botn-
vörpu og dragnót, gætir þess samt í auknu afla-
magni, og þá sérstaklega virðist sumarafli hafa
glæðst að mun. Það verður alstaðar vart við fisk,
þar sem síli finnst, en áður var það svo, þó síli
væri nokkuð, varð ekki fiskivart, sem heitið gæti.
En nú má ganga að því vísu, þar sem síli sést
er ávallt meira og minna af fiski að sumrinu, það
er eins og maður sjái fjárbreiður dreifa sér óhult-
ar um grösug afréttarlönd.
Um vetrarafla er það áberandi munur, hvað afla-
magn hefur aukist ár frá ári, og aldrei verið annað
eins og það sem af er þessari vertíð, síðan árið
1947.
Þess hefir ljóslega gætt í vetur frá byrjun hvað
fiskur hefur verið staðfastur við Kolluálsdýpið,
sunnan fyrir Öndvarðanes og aðallega að Skútu-
grunni, og má heita að fiskur hafi aldrei verið
fyrir ofan 100 faðma dýpi og ofaná 160 faðma og
er það alit góður og sérstaklega feitur fiskur,
lifrarmikill. Hvað því veldur er ekki gott að slá
neinu föstu um, en sjómönnum dettur í hug að
nokkru valdi ágengni togara út í Jökuldjúpi, sem
eru þar staðfastir árið um kring, og leita eins
fast að landhelgislínunni, eins og þeir þora, og
margir lóðabátasjómenn telja þá innan línunnar á
stundum, og gera þeim oft þungar búsifjar á lóð-
um þeirra.
Það hefir vakið eftirtekt sjómanna, hvað fiskur-
inn kemur seint á grunnið á þessari vertíð. Hvað
því veldur er ráðgáta. Mönnum hefir dottið margt
í hug, svo sem breytt hitastig, og þar af leiðandi
lítið æti, eða skemmt „haglendi“, sem ekki hefir
náð jafnvægi eftir öll þau ár sem botnvarpa og
dragnót gnauðuðu á þessum slóðum“.
Framhald.
4 4 4
— Smœlki —
— Hæverskasti maðurinn, sem ég nokkru sinni hef
kynnzt á lífsleiðinni, er fyrsti vinnuveitandi minn, mælti
þekktur atvinnurekandi. Dag nokkurn stefndi hann mér
til skrifstofunnar og er ég stóð þar, mælti hann:
— Sonur sæll. Ekki veit ég hvernig við förum að því
að komast án þín, en við ætlum samt að reyna það og
byrja næstkomandi mánudag.
64
V í K I N G U R