Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1961, Page 4

Hvalmóðir með nýfæddan unga. (Myndin er tekin úr flugvél).
Skotar „suðvestur veiðarnar".
Stundum veiddu þeir allmarga
hvali í apríl, einkum ef ísinn
rofnaði seint lengra í norðri.
í mní er ísinn farinn að rofna,
ocr mikill ís er kominn á rek.
Norðhvalurinn. eða þeir fáu.
sem eftir eru, löerðu af stað til
norðnrs í mars. í maí hraða beir
ferðinni. Á Davissundi halda
beir sisr miðsvæðis, bar er ís-
inn meira eða, minna dreifður
aila leið norður að Melvilleflóa.
Þar er ísinn enn órofinn, oor
verða hvalirnir bess veerna að
bíða bar. Þeir virðast una bví
vel oer breprða á leik öðru hvoru.
tnð er vissuleara stórfenaleet að
berfa á bessi 60 til 70 tonna
bimo-n dvr, eða meira. taka sig
broinieo-a, á loft UDn úr s.iónum
oo* skvetturnar. þeerar þeir lenda
á siónnm aftur. eru ekkert smá-
ra“ði. Vestur á Kyrrahafi er grá-
hvalnrinn einnig á norðurleið.
AHstaðar hafa sDendýrin nú til-
hneiningu til að komast eins
nærri landi og ísinn leyfir.
í júní halda bæði náhvalurinn
og hvíthvalurinn sig þó langt úti
á rúmsjó og koma þá ekki ná-
lægt strönd Grænlands. En hinu
megin á Baffinsflóa, rétt norður
af Baffinsey, safnast margir
Eskimóar saman á Bylotey, þar
sem heitir Buttonoddi og bíða
þess, að náhvalurinn komi upp
að landi, en það er stærsti við-
burður ársins. Náhvalurinn kem-
ur ekki af fúsum og frjálsum
vilja, en í júní rofnar ísinn.
Stórar íshellur myndast og auð-
ar rennur á milli þeirra. Ná-
hvalurinn og hvíthvalurinn
sveima um auðan sjó utan við
ísinn, en á hverju ári koma torf-
ur af háhyrningum (Orcinus
arca). Allar skepnur sjávarins
óttast háhyminginn, nema rost-
ungurinn. Ekki er kunnugt um,
að dauður rostungur hafi fund-
izt og verið drepinn af háhyrn-
ing. Slíkt myndi þó ekki leyna
sér, vegna þess hvernig háhyrn-
an rífur í sundur fórnardýr sín.
Rostungurinn hefur höggtennur
og kann að beita þeim sér til
vamar. Sú skoðun er því almenn
að ekkert dýr í sjónum geti yfir-
bugað hann. Við Buttonodda
leggur náhvalurinn á flótta inn í
hinar auðu rennur undan há-
hyrningnum. Þar heldur hann
sig stundum tímunum saman á-
samt hvíthvalnum, en utan við
ísröndina svamlar háhymingur-
inn fram og aftur, á verði, en
virðist ekki hafa tilhneigingu til
að elta bráðina inn í hinar auðu
rennur. Þannig tekst íbúunum
að drepa nokkur hundruð ná-
hvali, venjulega á hverju ári.
Skinnin kaupir Hudsonflóafé-
lagið og leggur þau í salt, þau eru
notuð í skíðabönd, en ólar úr ná-
hvalaskinni ei'u alltaf mjúkar,
hvort sem þær vökna eða frjósa.
Þær eru líka mjög sterkar.
Hin mikla áta á sunnanyerðu
Norðuríshafinu dregur að sér
fjölda stórra hvala sunnan af
Atlantshafi á sumrin. íshafs-
hvalirnir þrír, náhvalurinn,
hvíthvalurinn og norðhvalurinn,
fylgja ísröndinni til norðlægra
svæða og hafast þar við á sumr-
in og para sig. Atlantshafshval-
imir eru suðrænni. Þeir forðast
ísinn og fara aldrei mjöa langt
norður. Fáeinir þeirra sýna sig
á sunnanverðu íshafinu síðast í
apríl, þegar ísinn fer þaðan.
Þeim fjölgar í maí og júní, þá
komast þeir næstum að takmörk-
um hinna norðlægari svæða
(high-arctic zone). Algengustu
tegundir þessara hvala eru
steypireyður (Balaenophteramu-
sculus), langreyður (Balaenovht-
era physalus) , hrafnreyður (Bal-
aenoptera acutorostrata), hnúfu-
bakur (Meyaptera nodosa) og
hnísa (Phocaena . . phocaena),
mest er af hrefnunni, eða henn-
ar verður mest vart. Hún kemur
oft inn á flóa og firði á eftir
loðnu og öðrum fiski. Rituhópar
og máfa fylgja hrefnunni og
stinga sér eftir fiskinum, sem
flýr upp að yfirborði, undan
neðansjávar árásum hvalsins.
Kvrrahafsmeerin á íshafinu er
Kalifomíu-gráhvalurinn. er held-
ur sig við vesturströnd Mexico
á vetrum.
Á Hudsonflóa heyrist blástur
hvíthvalsins, þegar hann kemur
upp milli ísjakanna til að anda.
Þangað kemur hvíthvalurinn í
júní í hundruð þúsunda tali á
ári hverju og þykir mikill við-
burður. Snjóstormamir í júní
koma léttara niður á hvíthvaln-
um en landdýrunum, hann get-
ur verið í skjóli við ísinn og
farið langt upp eftir ánum
lengra í suðri. Ósar Churchill-
árinnar eru uppáhaldsfæðuöflun-
VÍKINGUR
4