Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1961, Side 30

Danska stórblaðið Politiken hefur
undanfarin ár gefiö út hagkvæmar
handbækur um ýmis efni, og eru marg-
ar þannig, að nota má þær sem nokk-
urs konar Leksikon með hinum rnarg-
víslegasta fróðleik, sem auðvelt er að
grípa tii. Ein sú nýjasta af þessari
tegund er „Verdenshistoriens Hvomaar
Skete Det?“ Er hún í tveim bindum,
hið fyrra nær yfir tímabilið 1 milljón
ár f. Krist og til 1600 e. Krist, en hið
síðara frá 1600 til 1939 e. Krist.
Fyrir þá, sem hafa áhuga fyrir
iandafræði og mannkynssögu er þarna
um ótæmandi fróðleik að ræða. Bækur
þessar er auðvelt að fá hér í bókabúð-
um og kosta bæði bindin um 150,00 kr.
Þar sem vænta má, að margir af les-
endum Víkings hafi áhuga fyrir þessu
efni, verður reynt að gefa mönnum
lítilsháttar sýnishorn af því, og þó að
sjálfsögðu aðeins stiklað á stóra, en þó
væntanlega hægt að gefa fróðlega inn-
sýn í hið víðtæka efni, meö því að taka
kafla úr bókunum í næstu blöðum.
* * *
UM það bil einni milljón ára f.
Krists fæðingu mun veðráttan á
jörðinni einkum hafa verið háð vax-
andi kulda. Á norðurslóðum eru
sumrin of stutt til þess að bræða
klakann að nokkru ráði, og þess
vegna safnast miklir ísflákar og
jökladyngjur í Síberíu, Skandinavíu
og Grænlandi.
Hin mannlega ættkvísl spendýra
jarðarinnar er talin að eiga uppruna
sinn að rekja til mannapanna á
Miocæn-tímanum fyrir um 20 til 25
milljónum ára. En í fyrsta lagi um
þetta leyti hefur þróunin verið kom-
in á slíkt stig, að hægt væri raun-
verulega að ræða um mannverur á
jörðunni.
Engir beinafundir gefa öruggar
upplýsingar um tilveru mannsins á
þessu tímabili, en nokkrir undarleg-
ir steinar eolitter (steinn morgun-
roðans), sem fundist hafa, virðast
bera það með sér, að þeir hafi verið
tilsniðnir og notaðir af einhverri
mannveru. Þeir eru þó mjög um-
deildir og margir jarðfræðingar telja
þá aðeins náttúrusniðna. Því það
hafa einnig fundizt svipaðir steinar
í 20 til 30 milljóna ára gömlum jarð-
lögum, og þeir geta að sjálfsögðu
ekki verið af mannahöndum.
En aldurinn er þó ekki nægur til
þess að hrinda hugmyndinni um
eolitterne úr menningarsögunni. —
Mannveran hefur sennilega aldrei
lifað í fullkomlega náttúruástandi.
Grundvallaratriði mannlegrar þró-
unar — meðvitandi notkun elds og
verkfæra — hefur ef til vill átt sér
stað á því tímabili, er forfeður okk-
ar hefðu frá dýrafræðilegu sjónar-
miði fremur getað talist í dýra-
flokki. Hjónabandið og samfélags-
bygging á grundvelli flokkseðlis-
hvatarinnar eru einnig sálfræðileg
arfleið mannkynsins frá dýratíma-
bilinu.
Eolitter geta því hafa tilheyrt
dýrum, sem notuðu verkfæri, og sú
ályktun kemur vel heim við þá kenn-
ingu, að það hafi tekið mannver-
una langan tíma að þroskast úr dýri
í mann — ekki aðeins líffræðilega,
heldur einnig menningarlega.
0.000.000 f. Kr.
Kuldatima-
bilið nær há-
marki og ís og snjóflákar breiðast
út. Skriðjöklar frá Skandinavíu og
Grænlandi breyta hinni norðlægari
Evrópu og Ameríku í liflausa snjó-
eyðimörk og út frá Pyreneafjall-
garði, Ölpunum og Himalaya, liðast
miklar ísbreiður út yfir nærliggj-
andi landsvæði. Jafnvel í Afríku og
hitabelti Mið-Ameríku eru fjalla-
toppar þaktir jökulkrúnum. (1. ís-
öld ,Gúnz-tíminn).
Á JAVA lifir um þetta leyti mann-
leg risavera, Meganthropus. Kjálk-
ar hans eru stærri heldur en stærstu
gorillaapa, sem nú þekkjast. Svipuð
vera Giganthropus frá Kína, var
lengi talin mannleg vera, en nýr
fornleifafundur frá 1957 er talinn
sanna, að þar hafi verið um apa að
ræða.
Á hinum opnu sléttum Suður-
Afríku halda hinir sérkennilegu
australapar til. Af líffræðilegum á-
stæðum verða þeir varla taldir til
ættkvíslar mannsins, en þó er ekk-
ert annað dýr, sem kemst svo nærri
því. Einhver kynflokkur getur ef til
vill hafa þekkt notkun elds og veitt
dýr með frumstæðum sleggjuáhöld-
um úr stórum lærleggjum. Andstætt
við Austur-Asíu risana hafa austral-
aparnir almennt verið á stærð við
Fygmæ-negrana, sem nú eru þekkt-
ir í Afríku. En báðir þessir útdauðu
frumherjar eru í mesta lagi hliðar-
grein á ættkvísl mannsins.
AUSTUR-ENGLAND er íslaust
og hefur að einhverju leyti verið
búsett. í sandklöppum við ströndina
hefur fundizt talsvert af illa til-
höggnum steinum, en ekkert er vitað
frá hvers konar lífverum þeir eru.
0.500.000 f. Kr.
Adriahafið
og Ægæiska
hafið myndast. Hugsanlegt er, að
landbrú hafi verið milli Skotlands
og Grænlands. Tungumál þróast.
Hitatímabil (1. mið-ísöld) eyðir
miklu af ísnum á láglendinu. Apa-
roaðurinn tekur bólfestu á jörðinni.
Steinrunnar beinaleifar hans hafa
fundist á J Ö V U (Pithecanthopus
erectus, hinn upprétti apamaður), í
KÍNA (Sinanthropus, Peking-mað-
urinn), og í S-Þýzkalandi (Palæan-
thropus, Heidelberg-maðurinn), lágt
og slétt enni, afarmiklar augabrúnir
og klunnalegt, hökulaust niðurand-
lit, er sameiginlegt höfuðútlit allra
apámannanna, en líkamshæðin er
nokkuð mismunandi. Peking-kyn-
flokkurinn er ca. 150 cm, en Java-
apamennirnir eru 10—20 cm hærri.
Líffræðilegar rannsóknir hafa
leitt rök að því, að apamennirnir
hafa getað talað og þá eðlilega verið
grundvöllur fyrir einhvers konar
tungumáli, en að sjálfsögðu mjög ó-
fullkomið og takmarkaður orða-
forði. Mjög keimlíkt uppruna sínum
hinu einfalda hljóðmáli dýranna, og
hefur að verulegu leyti orðið að
styðjast við tákn handahreyfingar
VÍKINGUE
30