Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1969, Blaðsíða 21

Það vita allir að landafundir
íslendinga eru sannaðar og ör-
uggar heimildir og að ferðir Col-
umbusar voru beinar afleiðingar
af þeim. Hinn kunni norski vís-
indamaður Helge Ingstad, sem
mest má þakka að viðurkenning
hefur fengizt á fundi Leifs Ei-
ríkssonar á Ameríku, hefur tvisv-
ar komið til lands og flutt fyrir-
lestra um hinn merkilega fund
sinn á ævafornum byggðarrúst-
um við ,,L’Anse aux Meadows"
nyrst á Nýfundnalandi, eða Is-
lendinga-tóftirnar á Bjarnareyju,
og um rannsóknir á tóftunum —
síðari fyrirlesturinn, nú fyrir
skömmu.
Þau hjón eiga bæði miklar
þakkir skyldar fyrir þrotlausa
baráttu þeirra fyrir að reyna að
leiða í Ijós eitthvað, sem sannar
ferðir Islendinga á þessum slóð-
um. Ég segi íslendinga, því
sannarlega voru engir aðrir
Evrópumenn þarna á ferð um
þetta leyti. Það var ekki fyrr en
um árið 1100 að einstaka norsk
skip hófu siglingar til Græn-
lands. Fæst, ef þá nokkur þeirra,
náðu heilu og höldnu heim aftur,
en sögur okkar segja frá hræði-
legum endalyktum þeirra og skip-
verjanna, slíku sem íslendingar
fóru heldur ekki varhluta af á
sínum ferðum.
Helge Ingstad gerir Islending-
um mikla skömm til, hvað alla
þjóðrækni snertir. Flestir höfum
við sofið á verðinum, og ekkert
haft okkur í frammi til að standa
á rétti okkar eða til að halda á
lofti siglingaafrekum forfeðra
okkar. tJtyfir tekur, þegar ís-
lenzkir blaðamenn og jafnvel svo-
kallaðir menntamenn, virðast
ekki þekkja nafnið á þjóð sinni.
Kalla það allt norræna menn,
þegar ekki er um aðra að ræða
en íslendinga, fædda og uppalda
á Islandi. Þá kalla þeir það nor-
rænt, sem er sérkennilega ís-
lenzkt og þar fi’am eftir götum.
Þeir hefðu gott af því að kynna
sér heimskringlu Snorra Sturlu-
sonar. Þar er maður nefndur
Hjalti Skeggjason, . kunnur ís-
lenzkur höfðingi, sem bjó þar sem
VÍKINGUR
Henry Hálfdansson.
nú er reist Búrfellsvirkjun. Hann
var staddur í Noregi um líkt leyti
og Leifur Eiríksson. Hjalti réðist
í hina frægu för á fund Svía-
konungs fyrir Ólaf konung helga,
til að biðja handa honum dóttur
Svíakonungs fyrir konu. Sú för
þótti bráður bani hverjum sem
færi, vegna fjandskapar milli
konunganna. En Hjalti sagði:
„Ek mun fara til konungs, ef þér
viljið. Ek em ekki norrænn
maðr.“ (ólafs saga helga bls. 91)
Allt þetta þvaður um norræna
menn í Vesturheimi, er komið frá
Dönum, sem hafa gert það að
þjóðaríþrótt sinni að reyna að
skafa heiður af Islendingum, hafi
þeir séð sér leik á borði. Nær-
tækustu dæmin eru handritin og
rannsóknir á byggðum og bein-
um forn-íslendinga í Grænlandi.
Þetta höfum við látið þá vera að
ruglast með og gefa rangar og
villandi niðurstöður, annaðhvort
viljandi eða þá af þekkingarleysi.
Helge Ingstad hefur þá afsök-
un, að hann gerir ekki mun á
Norðmönnum og Islendingumhér
heima. Aftur töldu sögualdar Is-
lendingar Norðmenn, Dani og
Svía vera þeim fjarskylda út-
lendinga og kölluðu þá einu nafni
Austmenn, og þannig voru þeir
titlaðir í íslenzkum lögum og
landamæri ákveðin milli þeirra í
miðju hafi. I Grænlandsátt var
umráðasvæði Islendinga ótak-
markað — allt til Vínlands.
En það sem Helge Ingstad á
engar þakkir fyrir eru hinar
röngu ályktanir hans af því sem
hann finnur hér. Staðhæfingar
hans að Islendingatóftirnar nyrzt
á Nýfundnalandi séu Leifsbúðir
og að þar hafi Islendingar kallað
Vínland fær á engan hátt staðizt.
Sagan er öll hrópandi mótmæli
gegn því, og mér skilst, eftir því
sem heyrðist á ummælum hans
hér heima um daginn, að hann sé
farinn að sjá þetta sjálfur. En
Ingstad hefur látið skrá þetta á
landabréf og bækur, það á eftir
að skapa mikla ringulreið og
þessu verður að mótmæla kröftug-
lega, sem hreinustu fjarstæðu.
Það þarf mikla skammsýni til
að láta sér detta í hug að íslend-
ingar hefðu reist sér byggðir og
bú á Nýfundnalandi án þess að
kanna löndin fyrir sunnan. Sigl-
ing Leifs og Karlsefnis suður á
bóginn er svo nákvæmlega lýst í
sögunni að engum blöðum þarf
um það að fletta, hvert þeir hafi
komizt. Það er bersýnilega vestan
við Fundaflóann á austurströnd
Bandaríkjanna. Sennilega ná-
lægt Cape Cod, þar sem Kennedy-
arnir búa, þetta er skaginn sem
kallaður er (Promontorium Win-
landiae) sem þvælist svo mjög
fyrir ýmsum sagnfræðingum.
Þessi skagi, Cape Cod, er líka
sú furðuströnd (skrýtna strönd-
in) sem sagan segir frá og sem
virkar ennþá furðulega á þá sem
þarna eiga leið um, ekki síður nú
en hún gerði það á þá Leif Ei-
riksson og Karlsefni og þeirra
menn fyrir 1000 árum. Að halda
að íslendingar hafi kallað nokkra
km. langa og beina strandlengju
á Marklandi Furðuströnd, verður
maður að kalla skemmtilega vit-
leysu. Hvað hefðu þeir þá átt að
kalla hinn mörg hundruð km.
löngu halalausu suðurströnd Is-
lands?
Þá er það íslenzka nafnið á Ný-
fundnalandi, sem ég tel vera
Bjarnarey. I sögunni er talað um
eyju, sem staðsett er suður af
landinu (Marklandi) , er hún köll-
uð Bjarney, og sagan segir að það
21