Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1969, Qupperneq 35

Eftir Guðfinn Þorbjörnsson.
v*
Skynsemin skilin eftir
Fyrir um það bil 35 árum
lögðu tveir vélfróðir menn upp
frá Reykjavík í einkabíl og var
ferð þeirra heitið til Hafnar-
fjarðar til þess að skoða gamlan
línuveiðara, norskbyggðan, sem
lá við festar þar, og var eign Ut-
vegsbanka íslands. Áttu þessir
menn að gera sem gleggsta áætl-
un um kostnað við að koma þessu
skipi í haffært ástand eftir kröfu
Skipaskoðunar ríkisins, sem á
þessum árum var ekkert stór-
veldi, en varð af illri nauðsyn að
taka við þessum skipaflokki, jafn-
óðum og skipin voru strikuð út úr
uppi'únalegu flokkunarfélagi.
Þessi skip voru búin að gegna
sínu hlutverki og þóttu, er hér
var komið, orðin úrelt og of dýr
í rekstri. Þau höfðu smátt og
smátt orðið að láta undan í sam-
keppni við nýrri skip stærri og
minni vegna breyttra veiðiað-
ferða o. fl. Höfðu eigendur þeirra
orðið að hætta rekstri þeirra og
lánastofnanir tekið þau upp í á-
hvílandi veðskuldir.
Eins og fyrr segir, hafði Skipa-
skoðun ríkisins tekið þessi skip
í flokkun og þau höfðu verið gerð
út á síldveiðar á undangengnum
sumrum, en haffærisskírteini
þeirra aðeins bundin við þessar
veiðar yfir blásumarið og því
vitað, að mikið þyrfti að lagfæra
í þeim til þess að fullnægja full-
komlega hliðstæðum kröfum og
flokkunarfélögin gerðu. En þessi
skip voru orðin vandræðabörn
síns tíma ekki síður en „nýsköp-
unin“ varð síðar. Þetta voru
krepputímar og hugtakið velferð-
arríki óþekkt á ístandi og öll
sjónarmið minni í sniðum en nú-
tímamenn eiga að venjast.
Fyrir nokkru- hafði vaknað
VÍKINGUR
áhugi meðal dugandi sjómanna
að mynda samvinnufélög skips-
hafna og eignast sín skip sjálfir
og gera þau út. Þar með tryggðu
menn sig fyrir stopulli atvinnu
auk meiri aflavonar og gátu þá
líka frekar slegið af fyllstu kröf-
um stéttarfélaganna, ef iila
gengi, þar sem þetta var eigin
útgerð. Nokkur skip höfðu þegar
verið gerð út á þennan hátt, m. a.
þessi tegund, og hugmyndinni
var vel tekið af lánastofnunum.
Útgerðin gekk að sjálfsögðu mis-
jafnlega eins og gengur, menn
höfðu þá heldur ekki frá miklu að
hverfa, því að þetta voru kreppu-
ár eins og fyrr segir.
Komið var til Hafnarfjarðar
að afliðnu hádegi, veður afburð-a-
gott og sjórinn sléttur. Skipið,
sem skoða átti, lá nokkra metra
frá bryggjunni. Söguhetjur okk-
ar náðu í pilt 15—16 ára, sem
hafði ráð á litlum árabát og
reyndist fús til að flytja þá út
í skipið og bíða meðan erindið
var rekið.
Eftir á að gizka tvo klukku-
tíma hafði allt skipið verið yfir-
farið og minnispunktar skrifaðir
upp um nauðsynlegar aðgerðir.
Hér var komið nokkuð glöggt yf-
irlit um ástand skips og véla, að-
eins var gufúketillinn ekki með.
Hafði svo verið ráðgert, að hann
skyldi undan skilinn í þessari
fyrstu skoðunargerð, þar sem
ekki var vitað, hvort hann væri
með ketilvatn eða ekki og ástand
hans nokkurn veginn þekkt af
síðustu skoðunargerðum.
Þrátt fyrir þessar ákvarðanir
vildi það þannig til, að skoðunar-
ferð um skipið endaði aftur við
ketiltopp og „topplokið" blasti
við augum. 1 þessu skipi var
þetta ketillok alveg sérstaklega
óaðgengilegt, þar sem gólf stýris-
hússins gekk rúman metra aftur
fyrir og yfir það og varð ekki
komizt að því nema að skríða
á fjórum fótum undir gólfið, sem
varla var í metershæð frá katlin-
um.
Þegar hér var komið, fór elcki
hjá því að ,,rjátlað“ væri við lok-
ið, og kom þá í ljós, að það var
aðeins lauslega fyrir og því opn-
anlegt án verkfæra. Var ketillinn
því opnaður og lýst með vasa-
ljósi niður í hann. Kom í ljós, að
hann leit vel út og var hreinn og
þokkalegur hið innra, eða það,
sem séð varð ofan frá.
Var nú tekin skyndiákvörðun
um að skreppa niður í ketilinn,
svo að hægt væri að sjá betur nið-
ur eftir ketilrörum.
Báðir mennirnir, sem voru í
samfestingum, tæmdu í flýti alla
vasa sína og losuðu sig við úr og
annað, sem til baga mætti verða,
og tróðu sér án frekari tafa nið-
ur í ketilinn.
Eldri maðurinn, sem mun
hafa verið um fertugt, og jafn-
framt fararstjóri, fór á undan,
en hinn, sem var fáum árum
yngri, strax á eftir. Hinn ungi
ferjumaður geymdi plögg þeirra.
Þessi skyndilega ákvörðun var
tekin án undangenginnar um-
ræðu, og þá einnig án þess að
nokkur skynsemi væri spurð ráða
— hún var skilin eftir uppi, þrátt
fyrir það, að báðum þessum
mönnum hafði verið kennt það,
að aldrei má fara ofan í ketil eða
tank án þess að gera þær örygg-
isráðstafanir að láta kertaljós
fara á undan til þess að kanna
súrefni loftsins. Þeir höfðu auk
þessa um árabil brýnt þetta
35