Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1984, Síða 8

Finnst gott að vera einn
með mínar hugsanir, segir Erlendur Jónsson
skipstjóri á Álafossi
Farmaöurinn er einfari á hafinu, eftir því sem Jónas stýrimaöur skráði í síðasta tölu-
blaö Víkingsins. Nú er rabbaö við farmann, Erlend Jónsson skipstjóra á Álafossi, um
einfarann og margt annað. Víöa er komið viö í rabbinu, allt frá æsku við Látrabjarg,
þar sem ungur strákur hætti lífi sínu í klettaklifri, og allt þar til strákurinn er skipstjóri
á einu glæstasta fleyi íslenska kaupskipaflotans.
Texti og myndir
Sigurjón
Valdimarsson
8 Víkingur
Fyrstu sporin.
„Faðir minn var sjómaður og
afarnir báðir voru sjómenn,
svo þetta liggur kannski svo-
litið í blóðinu, þvi að snemma
hafði maöur talsvert af sjónum
að segja. Afarnir voru bændur
á Látrum og ég var i sveit hjá
afa minum, Erlendi Kristjáns-
syni á Látrum og ef til vill getur
maður sagt að þar hafi ég
fengið fyrirmyndina að þvi
sem síðarvarð.
Eftir barnaskóla og ungl-
ingaskóla réði ég mig til sjós á
opnum báti, hjá Hafliða Hall-
dórssyni á Hvallátrum,
1939—40. Eftir það fórég á is-
fiskflutninga á Dagný, til Eng-
lands, og svo1942 réðist ég til
Eimskips, og hef verið hjá
Eimskip síöan. Það eru komin
42 ár, það er ágætur timi og
ágæt reynsla, finnst mér.
Þegar Dettifoss fórst.
Fyrst var ég ráöinn sem við-
vaningur á Dettifossi og var á
honum, þangað til hann var
skotinn niður, en fór á Brúar-
foss og var reyndar á ýmsum
skipum öðrum.
Jú, það fórust þrettán
manns með Dettifossi, þegar
hann var skotinn niður, að mig
minnir fimm farþegar og átta
skipverjar.
Sennilega hefur maður litiö
allt öðrum augum á lifið og
hætturnar sem unglingur,
heldur en menn sem höfðu
fyrir fjölskyldu að sjá, og hefur
kannski ekki tekið þetta eins
nærri sér eins og menn sem
áttu stóran barnahóp. Eg var
hjá móður minni og hún gat vel
séð um sig sjálf, þannig að
það var kannski ekki svo mikil
eftirsjá tengd mér.
Eins og mynd sem
prentastísálina.
Jú, svona atvik eru auðvitað
mjög skír í huga manns, bæði
þetta og önnur svipuð. Þetta
er eins og Ijósmynd, sem
prentast inn í sálina, ef maður
getur sagt svo, og verður
ótrúlega eftirminnilegt.
Ég hef verið tuttugu og eins
árs, þegar þetta var. Nei, ég sá
ekki félaga mina drukkna, en
það heyrðist til þeirra og mað-
ur varö var við og vissi að þeir
höfðu ekki komist af. Þetta
skeði allt með ótrúlegum
hraða, svo það varð lítill timi til
umhugsunar á meðan á þessu
stóð. En eftir á, eftir að við vor-
um komnir i land, kom auðvit-
að þessi mannlega tilfinning,
sársauki, af að félagar manns
hafa horfið.
Um hættur...
Ég skal ekki segja hvort
maður hefur i annan tima veriö
nær dauðanum. Það eru auð-
vitað mörg atvik i lifi manns,
sem maður getur sagt að
maður hafi verið nálægt dauð-
anum, en hvenær maður er
næst því, það veit maður
aldrei. Maður sem elst upp við
sjó, við bjarg og klúngur barna,
það er líka hættulegt. Þannig
getur maður nefnt ýmislegt og
spurt hvort það hafi ekki verið
hættulegra manni heldur en
þetta atvik á Dettifossi.
... og dauðann
Eg held nú, og ég vona að
ég sé nú ekki beinlínis hrædd-
ur við sjálfan dauðann, heldur
bara við, tja maður getur bara
sagt aðskilnaðinn. Hvað skilur
maður eftir þegar maður fellur
frá? í gegnum árin hefur mað-
ur verið fyrirvinna og það er
sársaukakennt að hugsa um
eigið fráfall og þá upplausn
sem það getur skapaö. Sem
betur fer er maður nú kominn
yfir það tímabil, svo að sú
hugsun er ekki svo ofarlega
hjá manni. En ég held að sjálf-
ur dauðinn þurfi ekki að vera
neitt til að hræðast, þvi að
maður hefur séð svo mörg
dæmi um að t.d. helkuldi þurfi
ekki að vera svo sársaukafull-
ur. Svo að þess vegna vona
ég að ég geti verið tilþúinn
hvenærsemer.
Þá var meira framboð
á stýrimönnum.
Já, við skulum snúa okkur
að lífshlaupinu aftur. Þegar ég
var búinn að ná tilskyldum