Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1996, Page 48

veiðimörkum okkar í tvennt; grunnsjávar- og
djúpsjávargæslu. Eins og við vitum er meg-
inhluti fiskveiðiflota okkar, minni skipin, að
fiska frá landi og uppundir fimmtíu míl-
unum. Þar verða slysin helst þannig að að
sjálfsögðu þurfhm við að hafa góð skip þar þó
svo að við þurfum ekki eins stór skip og á
svæðinu milli fimmtíu og tvö hundruð míln-
anna - djúpsjávarsvæðinu. Það þyrfti að vera
útbúið til löggæslu og björgunarstarfa, það
þyrfti að vera með gott mengunareftirlit og
sjúkraliða um borð, það gæti líka verið út-
búið þannig að vísindamenn hefðu aðstöðu
um borð — alhliða skip. Ég tala nú ekki um
hvað það gæti verið mikill öryggishlekkur
fyrir þyrluna ef hún þyrfti að fara langar
leiðir. Þá gæti hún lent þarna um borð
og/eða tekið eldsneyti.
Reglugerðafrumskógur
OG ÁSTLEITINN SÍMHRINGJANDI
Stjórnvöld hafa verið gagnrýnd harðiega
að undanförnu, einkum efdr uppsögn
Höskuldar Skarphéðinssonar skipherra,
fyrir að slá slöku við gæslumálin. Helgi vill
ekki skipa sér í þann hóp þó að hann segi að
vissulega megi margt betur fara. „Við höfum
orðið að herða sultarólina eins og önnur rík-
isfyrirtæki og það er ekkert við því að segja.
Það er alltaf hægt að skipuleggja betur og
reyna að spara. En það má ekki vera of mikið.
Við höfum sett áhafnirnar niður í nítján
manns og þar erum við komnir í lágmark.
Það þarf alltaf jafnmarga menn til að bjarga
skipi. Og þegar við erum komnir með svona
lága tölu þurfum við að breyta aldurssam-
setningunni um borð. Við verðum að hafa
alla mennina á herskyldualdri. Ef eitthvað
kemur upp á þurfum við að nota alla menn-
ina, hvort sem þeir eru í vél eða eldhúsi!“
Helgi man tímana tvenna og aldrei hefur
hann upplifað jafn margslungna fiskveiði-
stjórnun og nú er — hún hafi sannarlega und-
ið upp á sig.
„Eins og allir vita eru lög og reglugerðir
varðandi fiskveiðar hér innan tvö hundruð
mílnanna orðin heill frumskógur. Það eru
lög sett um það hvar bátar með þessi og þessi
veiðarfæri mega fiska, stærðarmörk hversu
nálægt landinu þau mega fara. Svo er það
möskvastærðin eftir því hvort þú ert með
botnvörpu, dragnót, á rækjuveiðum og svo
framvegis og svo framvegis. Þetta er nánast
óendanlegt. Þetta þurfum við eiginlega allt
að hafa í kollinum. Það er hringt í okkur dag
og nótt, fiskimenn að spyrja okkur um hin
og þessi bönn og leyfi. Við verðum að standa
klárir á því og svo fram eftir götunum. Það er
alltaf hætta á að þarna geti orðið misskilning-
ur sem orsakar leiðindi og vesen. En við er-
um með segulbönd hér uppi í stjórnstöðinni,
segulbönd sem fara í gang um leið og hringt
er. Það er allt tekið upp, þannig að við getum
alltaf farið yfir hlutina og komist að því hvar
mistökin liggja ef þau koma upp. Við erum
hér með vakt allan sólarhringinn árið um
kring. Því miður er aðeins einn maður á vakt
á nóttunni og eins og við þekkjum getur
þetta komið í hrinum. Jafnvel svo að sumir
eru að skemmta sér á nóttunni og spyrja
Landhelgisgæsluna um atriði sem koma
henni lítið við.“
Og Þeir sem hringja eru misskemmtilegir.
„Það getur reyndar ýmislegt skondið komið
upp á. Milli jóla og nýárs hringdi hingað í
mig ungur maður. Hann sagði að ég gæti
örugglega gert sér greiða og ég vildi auðvitað
fá að vita hvað það væri. Hann sagðist þekk-
ja unga og fallega stúlku sem ætti sér þá ósk
heitasta að láta einkennisklæddan mann af-
klæða sig á nýársnótt. Ég hélt að þarna væri
komið gott starf fyrir mig en þá var það ekki
aldeilis, því þrjóturinn vildi fá lánuð ein-
kennisfötin mín. Ég hélt nú ekki.“
Landhelgisbrjótar með
SJÖUNDA SKILNINGARVITIÐ
Helgi segist aðspurður lítið hafa sett sig
inn í kvótamálið. „Ég hef hálfpartinn leitt
það hjá mér en hef oft hugleitt það, bæði í
gríni og alvöru, þar sem Landhelgisgæslan
stóð í þessu stríði við að koma öllum þessum
útlendingum út og átti stóran þátt í því að
tvö hundruð mílna efnahagslögsagan náðist
fljótt og vel, hvað kvóti Landhelgisgæslunnar
ætti nú að vera stór? Af hverju á hún ekki að
eiga kvóta líka? Væri það ekki sterkur leikur
ef hún ætti kvóta sem hún gæti selt eða leigt
og fengið þannig pening til að reka
varðskipin og flugvélarnar? Ja, þetta er spurn-
ing.“
Víkingi lék forvitni á að vita hvort eitt-
hvert byggðarlagið væri verra með landhelg-
isbrot en önnur. Helgi kvað það upp og ofan.
„Ég man að þegar þrjár mílurnar voru þá
voru Vestmanneyingarnir alltaf taldir verstir,
að minnsta kosti hvað landhelgisbrot á tog-
bátum snerti. Svo kom annað tímabil. Þá
voru þeir hér við Faxaflóann og þar um kring
taldir þeir alverstu hvað dragnótaveiðaland-
helgisbrot snerti. En ég hef nú ekki orðið var
við að þetta sé bundið við sérstaka staði. Það
er alls staðar einn gikkur í hverri veiðistöð. Ég
segi eins og lögreglan: Við höfum átt góð-
kunningja á öllum hornum landsins."
En hvað um einstaka skipstjóra?
„Það hefur alltaf komið fram einn og einn
sem við höfum verið að eltast við. Það er í
fyrsta lagi eins og þeir hafi ekki getað athafn-
að sig nema fyrir innan og að brjóta lögin.
Og svo er eins og þeir hafi eitthvert sjöunda
skilningarvit, því þeir hafa alltaf vitað ein-
hvern veginn af Gæslunni. Ég man eftir ein-
um, það eru mörg ár síðan, við reyndum
mikið við hann. Við vorum alls staðar að
frétta af honum í landhelgi. Það voru engar
lygasögur. Það var búið að senda Fokkerinn,
það var búið að senda þyrlur, bæði að degi
sem nóttu. Það var búið að senda varðskip,
smábáta frá þeim og það var búið að liggja í
tjaldi með kíki til að reyna að veiða hann og
ekkert gekk. Hann vissi alltaf af okkur og við
náðum honum aldrei. Þetta stóð lengi yfir og
48
Sjómannablaðið Víkingur