Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1998, Qupperneq 21

Halldór Laxness
Hvert
áað
senda
reikn-
ing-
inn?
Frá því Halldor Kiljan Laxness lést i j'yrra
tnanuði hejhr hans verið minnst í blöðum,
utvarpi og sjónvarpi. Lcerðir og leikir hafa
jjallað um skáldverkin, leikritin og Ijóðin en
fáir minnst á ritgerðir og greinar. Þó var
hann ákaflega ajkastamikill á því sviði og
fátt mannlegt var honum óviðkomandi.
Tónninn var sleginn íAlþýðubókinni sem út
koni árið 1929.
Halldór Kiljan var alla tíð ódeigur að
brýna þjóð sína til dáða i dagblóðum og
tímaritum. Velferð alþýðunnar var honum
hugleikin, menntun hennar, þrifnaður,
htisakostur og allt er laut að jramfórum hjá
venjulegu fólki, meðal annars sjómönnum.
Fftitfarandi grein skrifaði bann árið 1944
°g kom hún út í bókinni Sjáljsagðir hlutir
arið 1946. Hér beitir hann hvössum penna
sinum til að vekja máls á hörmungarástandi
1 ötyggismálum sjómanna. Ekki skal fullyrt
hversu lengi hann hajði haft skoðun á mál-
Inu en strax íAlþýðubókinni er hannfarinn
tð hreyfa við því. Þar erþessi setning: „ Töl-
ur sýna að islenskur höfiiðatvinnuvegur er
þannig stundaður að hann skilur ejtirfleiri
tnunaðarleysingja en nokkur annar þektur
ntvinnuvegur annarsstaðar í heimi, að nú-
ttmahernaði ekki undanskildum. “
íformála jjórðu útgáfu Alþýðubókarinn-
ar segir Jóti Helgason prófessor: „En hún
mun jafimn verða talin vitnisburður um
merkileg tímamót i sögu höfundar sem aldrei
hefur láúð sinn hlut efitir liggja að rceða
vandamál líðandi stundar með einarðlegum
Halldór Laxness.
HANN HAFÐI SKOÐANIR Á
MÖRGU í ÍSLENSKU ÞJÓÐLÍFI
V HÉR ER GREIN SEM HANN
SKRIFAÐI UM DAUÐASLYS
SJÓMANNA.
• e jpv ' 1 u

L Wí -m, >• ’ 9 A
og sérkemiilegum htetti og aldrei taldi það
hlutverk skálda að einangra sigfrá stríðandi
lýði, heldur vildi berjast jyrir fegra og bjart-
ara mannlífi. “
Rétt áður ellefu; í þetta sinn tuttuguogníu
- við sjáum myndir þeirra í blöðunum: úngir
giaðir hraustir menn, kjarni þjóðarinnar. Ef
við lítum á skýrslur um skipatjón síðustu ára
kemur í ljós hvernig mannfólkinu er kastað í
sjóinn gegndarlaust einsog og ónýtu rusli.
Þessi sóun mannslífa er talin nokkurskonar
sjálfsagður skattur sem þjóðin greiðir útgerð-
inni, í hæsta lagi að einhverjar viðkvæmar
landkindur tala um „fórnir“ einsog það væri
einhver háheilög mannblót að drepa þannig
fólkið, og guðfræðíngar fara á stúfana í blöð-
urn og kirkjum og segja „þeir hafa hreinan
skjöld", rétt einsog einhverstaðar væru ein-
hverjir sem álitu þetta glæpamenn. Síðan
þegja allir þángatil næstu handíylli af úngum
glöðum hraustum mönnum er kastað niður
til fiskanna. Hvenær lýkur þessari morðöld?
Fiskveiðar á íslandi eru stundaðar með
þesskonar aðferð að mannfallið er sambæri-
legt aðeins við allra mannskæðustu höfuðor-
ustur í nútíma hernaði. Bandaríkjamenn
lýstu yfir því á dögunum að í látlausum or-
ustum á Italíu í undangeingna sex mánuði
væri manntjón þeirra rúm tvö þúsund fallnir.
Það samsvarar þvi að við íslendindíngar hefð-
um mist rúmlega tvo menn. Upp og ofan er
SjÓMANNABLAÐIÐ VÍKINGUR
21