Náttúrufræðingurinn - 1931, Blaðsíða 6

148
NÁTTÚRU'F'R.
öðrum og mjög skýr og athugull maður. Við tókum fyrst svartan
sand um fjöru, eins neðarlega og við gátum náð honum, og þvoð-
um hann út í skál, eins og við værum að leita að gulli. Við at-
huguðum svo jmrkaðar leifarnar með smásjá. Kom Oddur fyrst
auga á sársmá hvít málmkorn, sem láu hér og hvar innan um
sandinn, stundum í hrúgum. Af því eg hafði hvorki tekið með'
mér nein áhöld eða efni til rannsókna, skrapp eg heim til að
sækja þau, til þess að geta, þar á staðnum, séð hvaða málmar
þetta væru. Við tilraunirnar og ítrekaða töku sandsins kom fram,
að í sandinum fundust málmarnir vismút, tin og silfur. Sum.
silfur- og tinkornin voru svo stór, að vel var auðið að rannsaka
hvert korn fyrir sig. Er það í fyrsta sinn, sem eg hefi fundið tin
hér á landi; mun þykja ólíklegt að það finnist hér, því að sjald-
gæft mun vera, að tin finnist nema í praníí-bergtegundum. Nú
er megnið af sandinum við sjóinn á Eyrarbakka ljós skelsandur,.
mér datt því í hug, að athuga þann sand líka. Eg muldi því dá-
lítið af honum, þvoði það mesta burt, og leysti svo afganginn.
í kaldri þynntri saltsýru til þess að fjarlægja kalkið. Eftir urðu
smá, hvít og gul málmkorn, sem segulstál tók ekki, og önnúr, ó-
leyst efni. Eg leysti nú afganginn í kongavatni, lét sýruna gufa.
burt, þurkaði leifarnar, vætti ]>ær aftur í saltsýru og þurkaði á
ný og leysti síðan með saltsýru. Eftir að eg hafði síjað, felldi eg'
lausnina með sínki, og fékk talsvert af svörtu botnfalli. Botn-
fall Jætta leystist alveg í ])ynntri saltpéturssýru. Eg felldi svo>
lausnina með ammoníaki. Kom ]>á fram greinilegt vismút-botnfall.
Eg síjaði nú vismút botnfallið frá, og felldi á ný með natríum
sulfid, en fékk ekkert botnfall. Hér gat Jm ekki um annað verið að
ræða en hreint vismút. Ekki rannsakaði eg í það sinn með bræðslu,
hvort silfur var í óleysta afganginum.
Þegar eg var kominn að ]>essari niðurstöðu við rannsókn
skelsandsins, datt mér í hug að athuga heilar skeljar, sem fund-
ust við sjóinn. Tók eg öðuskel, kúskel, kufungsskel og sáralitla
krabbaskel. Þessar skeljar rannsakaði eg hverja fyrir sig á
sama hátt og skelsandinn, og komst að þeirri niðurstöðu, að
hreinn málmur, eingöngu vismút, var í öllum skeljunum. Og við
síðari rannsóknir mínar hefir komið í ljós, að málmurinn ligg-
ur eins og samhangandi varnarlag í yzta lagi skeljanna. Það
má ]>ví nota ]>á einföldu aðferð, að sverfa lagið utan af skelinni,
t. d. ofan í aggat mortér, með ])jöl, hreinsa svarfið með saltsýru,
koma kornin ]>á í ljós, og sjást stundum með berum augum og;