Náttúrufræðingurinn - 1960, Side 7

Náttúrufr. - 30. árgangur - 1. hefti - 1.-54. síða - Reylijavík, april 1960
Sturla Friðriksson:
íslenzku hreindýrin
Á öræfum norðaustan Vatnajökuls bjóða hreindýrin íslenzkri
vetrarveðráttu birginn. Þar er viðkoma þeirra eðlileg og, hvað
þroska snertir, standa þau sízt að baki frændum sínum, lappahrein-
unum í Noregi og Finnlandi.
Síðan fyrstu hreindýrin voru flutt hingað til landsins árið 1771
hefur oltið á ýmsu um hagi þeirra. Hafa þau stundum notið full-
kominnar friðunar, og þeim þá jafnan fjölgað, en annað veifið
hefur verið leyfð veiði á stofninum, og þá oft verði gengið svo nærri
honum, að hreindýrum hefur jafnvel verið útrýmt í sumum byggða-
lögum, þar sem þau höfðu áður numið land.
Fyrstu dýrin, sem flutt voru til landsins voru ættuð úr norður
Noregi. Var þeim komið fyrir í Vestmannaeyjum, en þar dó helm-
ingur hópsins strax á fyrsta vetri. Var þeim, sem eftir lifðu þá
sleppt á land í Rangárvallasýslu.
Seinna á 18. öldinni voru hreindýr þrívegis send til landsins og
þeim sleppt á land, ýrnist á Reykjanesskaga, eða norðan við Eyja-
fjörð og síðast í Múlasýslu árið 1787. Allir þessir hópar náðu að
auka kyn sitt og mynda heilar hjarðir, sem reikuðu um öræfi og
heiðarlönd.
í upphafi var það ætlun þeirra, sem að innflutningi hreindýr-
anna stóðu, að landsmenn kynnu að geta nytjað dýrin á svipaðan
hátt og Lappar, og var jafnvel ráðgert, að Lappafjölskyldur yrðu
fengnar til þess að kenna íslendingum að temja og meðhöndla þau-
Var þó fallið frá því ráði og talið líklegra, að hreindýrin kæmu
landsmönnum að meiri og betri notum, ef þau væru látin ganga
villt og aðeins höfð til veiða.
Stöku sinnum hefur þó verið reynt að handsama kálfa og temja