Náttúrufræðingurinn - 1960, Side 32

24
N ÁT TCRUFR/EÐINGURINN
þessu nalni, getur það vel stutt þá tilgátu, að það hafi einmitt verið
Jiinn eitraði Amanita muscaria.
Athyglisvert er, að orðið reiðikúla er ýmist skrifað með y eða i.
Birni Halldórssyni, sem fyrstur skráir nafnið, þykir sennilegra, að
það sé komið af rauður en ekki reiði og skrifar það með y. Gæti þó
eins verið, að reiðikúla
væri réttari stafsetning
orðsins. Og liefði svepp-
urinn því upphaflega
Iilotið nafn af því að
valda reiði á mönnum,
en þessi merking síðan
gleymzt. Væri það rétt-
nefni, ef hann Iiefði ver-
ið notaður af berserkj-
um, þar sem hamslaus
reiðiköst einkenndu
ð
fyrst og fremst hegðun
þeirra í bardögum. Þess
háttar ofsa í hernaði
höfðu Rómverjar orðið
varir við hjá germönsk-
um þjóðflokkum og köll-
uðu „furor Teutonicus".
Ekki munu vera til
neinar fyrri tíma heim-
ildir um jiað, að hinn
forni berserksgangur
2. mynd. Flugusveppur, Amanita muscaria L. hafi verið tengdul
(C. J. Hylander). neyzlu reiðikúlna eða
flugusvepps. Það er fyrst
norski grasafræðingurinn prófessor Schúbeler, sem kemur jieirri
kenningu á framfæri með riti sínu Viridarium Norvegicum. 1U) 15)
Segist Schúbeler hafa hugmyndina eftir sænska prófessornum
Samuel Ödman (1784), en leiðir síðan ýmiss rök að því, að forn-
menn hali notað flugusveppinn sem eiturlyf í jieirn tilgangi að æsa
sig upp til vígaferla. Til Jiess að styðja þá tilgátu vitnar liann í
fornsögur okkar og sömuleiðis í lýsingar á Kamtschatkabúum, er