Náttúrufræðingurinn - 1962, Blaðsíða 41

NÁTTÚRUFRÆÐIN GURINN
85
smágervar, skýrar rispur — á Hrómundarey (þ. e. litlu austar en
suður).
Stefna eldra rákakerfisins — því sem næst í framhaldi af stefnu
fjallgarðsins milli fjarðanna — sýnir, að þær rákir eru hvoi'ki ristar
af Berufjarðar- né Hamarsfjarðarjöklinum, heldur af undirlendis-
jökli til orðnum við samruna þeirra beggja framan við Búlands-
tind og Hálsfjall. Hún sýnir enn fremur, að jöklarnir, sem þarna
mættust, voru því sem næst jafnháir, og loks, að þeir voru meira
en 100 m þykkir þar sem nú eru fjarðarstrendunrar beggja vegna,
þ. e. bæði lijá Teigarhorni og Hálsi. En á þessum stöðum telur
T. E. jafnan hafa verið jökullaust á síðasta jökulskeiði.
Og gætum betur að. Rákakerfin tvö sýna snúning á skriðstefnu
jökulsins um h. u. 1). 45°. Eftir að eldri rákirnar höfðu verið ristar
þarna á jöklamótunum uppi á Hálsum, hefur Beruf jarðarjökullinn
unnið á og tekið að skríða skáhallt suður yfir Hálsana, en Hamars-
fjarðarjökullinn látið undan síga. Ekki er sennilegt, að þessi afls-
munur liafi stafað af því, að Berufjarðarjökullinn hafi færzt í auk-
ana — tekið eins konar fjörkipp — undir ísaldarlokin, lieldur munu
báðir jöklarnir yfirleitt hafa farið minnkandi um þessar nrundir,
en sá í Hamarsfirði — af einhverjum ástæðum — þynnzt á undan
hinum.
Eftir stefnubreytinguna var þykkt Berufjarðarjökulsins enn ylir
100 m hjá Teigarhorni. Fyrir stefnubreytinguna má ætla, að hún
hafi verið miklu rneiri.
Því miður leitaði ég ekki að jökulrákum uppi á Hálsum annars
staðar en þar, sem þegar er getið, á skemmstu leið milli Háls og
Teigarhorns; og T. E. getur þess ekki, að hann liafi leitað nokkurs
staðar á Hálsunum. Ekki kemur mér á óvart, þó að jökulrákir eigi
eltir að finnast utar á Hálsunum, þar sem þeir eru þó hærri (upp
í 170 m y. s.). En það er ókannað.
Ekki er að efa, að sá jökull, sem rákaði klappirnar uppi á Háls-
um, hefur rist sams konar merki á klappirnar á undirlendinu beggja
vegna, þar sem hann var 100 m þykkari og mæddi að því skapi
lastara á. En, eins og fyrr segir, þar liafa engar jökulrákir fundizt.
Heldur eru klappirnar þar étnar sundur í bríkur og dranga á þann
hátt, sem sjógangi einum er lagið.
Þegar hækkaði í sjónum af öllu því leysingarvatni, sem til lians