Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1963, Blaðsíða 46

Náttúrufræðingurinn - 1963, Blaðsíða 46
40 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN er síðan ha£i hlutazt í sundur. Þessu víðáttumikla meginlandi hefur verið gefið nafnið Gondwanaland (3. mynd). Kenningin um Gondwanaland er alls ekki ný af nálinni, því að hún er upphaflega sett fram 1885 af austurrískum jarðfræðingi, Edward Suess. Þar sem Suðurskautslandið var þá alls ekki þekkt, var það ekki talið vera hluti af Gondwanalandi. Suess reiknaði ekki með neinni tilfærslu meginlandanna, heldur taldi hann, að svæðin á milli þeirra hefðu sokkið í sjó. Það var þýzki landkönnuð- urinn Alfred Wegener (1880—1930), sem fyrstur ruddi þeirri kenn- ingu til rúms, að núverandi meginlönd á yfirborði jarðar hefðu færzt til. Taldi hann m. a., að N- og S-Ameríka hefðu eitt sinn verið áfastar við Evrópu og Afríku, og bentu strandlínurnar beggja megin Atlantshafsins á, að svo hefði verið. Önnur rök fyrir þess- ari kenningu voru fellingafjöllin á vesturströnd bæði N- og S- Ameríku, sem hefðu myndazt, þegar þessi meginlönd færðust vestur á bóginn. Fellingafjöll þessi eru frá fyrri hluta tertiertímabilsins, og ætti þessi tilfærsla landanna að hafa átt sér stað þá. Nú vill svo til, að fellingafjöllin á þeim hluta Suðurskautslands- ins, sem veit að Kyrrahafinu, eru beinlínis framhald af Andes- fjöllunum, svo að vafalaust má telja, að þau hafi myndazt sam- tímis og á sama hátt. Ætti þá Suðurskautslandið að hafa færzt vestur á bóginn um leið og meginlönd Ameríku. Þær rannsóknir á jarðlögum Suðurskautslandsins, sem gerðar hafa verið síðustu árin, eru taldar styðja kenninguna um tilveru Gond- wanalands og tilfærslu meginlandanna. Bendir margt til þess, að Suðurskautslandið hafi verið þar sem nú er Indlandshaf, en hafi færzt þaðan á tertiertímabilinu og á þann stað, sem það er nú. Und- ir lok tertiertímabilsins tók að kólna á allri jörðinni, þar á meðal Suðurskautslandinu, sem þá var komið á suðurskautið. Yfir það lagðist síðan ísaldarjökull á sama tíma og á sama hátt og gerðist á norðanverðu norðurhveli jarðar. Norðurhvelið hefur nú löngu losnað við meginhlutann af sínum ísaldarjökli, en suðurhvelið geymir ennþá á Suðurskautslandinu stóran hluta af jöklum ísaldar- innar. Má segja, að enn sé ísöld á Suðurskautslandinu. Aðalheimildirnar að þessari grein eru sóttar í nokkrar greinar í Scienlific American, september 1962. Teikningarnar gerði Petrína Jakobsdóttir, að nokkru eftir sömu lieimild og að nokkru eftir korti, sem National Geographic Society gaf út í febrúar 1963.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.