Náttúrufræðingurinn - 2008, Síða 30

Náttúrufræðingurinn
1. mynd. a. Rauðir hringir sýna vöktuðu varpsvæðin sex við sunnanverðan
Steingrímsfjörð og sitt hvorum megin við mynni Kollafjarðar. b. Breyting á
varpútbreiðslu í Strandasýslu frá því um 1955. Svæði 12, 32, 34: óstöðugt varp, 1-4 pör.
- a. Red circles indicate the six monitored Black Guillemot colonies in Steingrímsfjörður
and Kollafjörður. b. Changes in breeding distribution in Strandasýsla area since ca. 1955.
Colonies 12, 32, 34: unstable with 1-4 pairs.
O = Aflögð varpsvæði. - Deserted colonies.
O = Varpsvæði í notkun 2005. - Colonies in use 2005.
oft vör við ummerki minks í vörp-
unum. Er við hófum vöktun tiltek-
inna varpsvæða var ekki gert ráð
fyrir því í upphafi að kanna afrán
minks sérstaklega, en þar sem
minkur reyndist nær eini afræning-
inn ákváðum við að skoða áhrif
hans frekar. Rannsóknir á afráni
geta að vísu verið aðferðafræðilega
erfiðar, m.a. vegna þess að sjaldan
verður vart við afránið sjálft en
meta verður af ummerkjum eftir á
hvað gerst hefur.
Fyrstu heimildir um mink á rann-
sóknarsvæðinu eru frá árinu 1949,
er hans varð vart í botni Hrútafjarð-
ar, og hann var kominn norður á
vöktuðu svæðin um 1955.10 Minkur
hefur því haft um hálfa öld til að að-
lagast aðstæðum og þar með hafa
áhrif á fuglalíf á þessum slóðum.
Talið er að vel hafi verið staðið að
minkaleit við Steingrímsfjörð og
Kollafjörð frá upphafi, mun betur en
annars staðar í sýslunni (GS 1995).
Minka er einkum leitað með sjó á
vorin, enda þá talið mest í húfi
vegna æðarvarps. Þótt stök dýr og
greni hafi verið unnin við ströndina
að vori í nágrermi vöktuðu svæð-
anna birtust stundum minkalæður
með stálpaða hvolpa þar síðari hluta
júlí. Minkaveiðimenn geta sér þess
til að þar séu á ferð læður sem gotið
hafi inn til landsins, þar sem síður
eða ekki er leitað, og sæki til sjávar
með hvolpana þegar þeir eru orðnir
stórir og þurftafrekir (GS 1996).
Minkar virtust yfirleitt drepa alla
unga í teistuvarpi, eða a.m.k. sam-
felldum hluta þess, kæmu þeir á
annað borð á ungatíma. Minkar bíta
fugla í hnakkann og oft sést áverk-
inn ekki nema vel sé að gáð. Stund-
um eru ungar fjarlægðir strax en oft
getur liðið nokkur tími, frá klukku-
stimdum til sólarhringa, frá því ung-
ar eru drepnir þar til þeir eru fjar-
lægðir úr holu ef þeir eru á annað
borð teknir. Minkbitnir teistuungar,
eða leifar þeirra, fundust einkum í
varpholunum sjálfum eða í bælum
þar sem minkahvolparnir héldu til
en stundum í öðrum holum í vörp-
unum eða í nágrenni þeirra.
30