Náttúrufræðingurinn - 2008, Qupperneq 65

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Endaflot
Flottóg
Buröarflot Buröarlína
3. mynd. Uppsetning línuræktar. - The long-line system.
mun meiri, jafnvel 15 mm á fyrsta
ári.15 Ofarlega í sjónum er meira
fæðuframboð handa kræklingnum
en niðri við botn og því betri skil-
yrði til vaxtar. í fjöru nær krækling-
ur sem er ofarlega og flæðir undan
aldrei mikilli stærð, sama hversu
gamall hann verður, og hefur lítið
fæðuframboð þar mest áhrif. Kræk-
lingur þolir vel seltubreytingar og
getur lifað við litla seltu sjávar, eða
allt niður í 4-5 %o. Seltuþol þeirra fer
þó eftir hita. Talið er að kræklingur
þoli um það bil 15 %o við 15°C en
þurfi meiri seltu við hærri hita. Efri
seltuþolmörk eru á bilinu 30-35 %o.17
Ræktunaraðferðir
4. mynd. Stoppari á lirfusafnara. Ungur
krossfiskur hefur étið krækling afstoppara
og afbandinu næst sér. - A young starfish
has eaten juvenile musselsfrom the stopper
and the spat collector. Ljósm./photo:
Valdimar Ingi Gunnarsson.
til næsta vors. Hérlendis hefur
borið á því að kræklingur hrynji af
söfnurum fyrsta veturinn eftir ásetu
vegna mikils ölduróts. Hægt er að
sökkva burðarlínunni nokkra metra
undir yfirborð sjávar til að draga úr
álagi á línuna og flotin vegna
ölduróts, halda fjölda flota eða um-
framburðargetu þeirra í lágmarki
eða hafa flotin ílöng til að minnka
mótstöðu þeirra. Hér á landi eru
safnarar léttari fyrsta veturinn en
almennt þekkist erlendis. Ástæða
þess er að kræklingslirfur setjast
seint á safnara hér og eru litlar og
léttar fyrsta veturinn. Því er mikil-
vægt að hafa lóð af réttri þyngd á
endum safnaranna.
Talið er að hægt sé að koma í veg
fyrir að kræklingur hrynji af söfnur-
um með því að hafa stoppara á
þeim, þar sem kræklingurinn tollir
á stopparanum og á bandinu upp
við hann. Stopparar eru úr hörðu
efni (plasti) og ölduhreyfingar hafa
því engin áhrif á lögun þeirra (4.
mynd).
í ræktun er oftast hagkvæmt að
grisja kræklinginn og setja ákveðn-
ar stærðir í netsokka til framhalds-
ræktunar (5. mynd). Grisjun fylgir
ýmis kostnaður, svo sem kaup á
búnaði og efni auk rekstrarkostnað-
Við ræktun á kræklingi eru notaðar
ýmsar aðferðir eins og botnrækt,
stólparækt, grindarækt, flekarækt
og línurækt. Val á ræktunaraðferð
ræðst af aðstæðum á hverjum stað.
Við línurækt, sem er nýjasta aðferð-
in við kræklingarækt, er notuð
burðarlína sem haldið er uppi af
floti og í hvorum enda er botnfesta
sem heldur búnaðinum stöðugum.
Neðan í burðarlínuna eru hengd
bönd (lirfusafnarar og/eða ræktun-
arbönd) eða netsokkar þar sem
kræklingurinn er ræktaður (3.
mynd). Línurækt er algengasta
ræktunaraðferðin í Norður-Atlants-
hafi og eina aðferðin sem notuð er á
íslandi.
Eftir að kræklingur hefur sest á
lirfusafnara síðla sumars er mikil-
vægt að hann haldist á söfnurunum
\ '■ L 7

5. mynd. Stærðarflokkun og sokkun kræklings við Hrísey. - Declumping andfilling socks
ofyoung mussels in Hrísey. Ljósm./photo: Valdimar Ingi Gunnarsson.
65