Náttúrufræðingurinn - 2008, Qupperneq 76

Náttúrufræðingurinn
áfastar steinsugur. Einstaka sinnum sést til nokkurs
fjölda steinsugna við landið og seinni hluta sumars
2004 bar til að mynda töluvert á þeim í sjónum út af
Reykjanesi (sjá annál 2004).
Fuglar
Staða rjúpunnar virtist veik og fækkaði henni á ný
eftir aðeins tveggja ára uppsveiflu þrátt fyrir takmark-
aðar veiðar. Miðað við friðunaraðgerðir árin
2003-2005 og fyrri stofnsveiflur hefði mátt búast við
uppsveiflu í 4-5 ár áður en stofninn tæki að dala á ný.
Staða arnarstofnsins var hins vegar sterkari en verið
hefur í langan tíma þótt aðeins hafi þriðjungur
þekktra arnarsetra verið í ábúð og útbreiðsla stofnsins
enn aðallega bundin við vestanvert landið. Um vorið
var vitað um 66 pör auk ungfugla og hafa ernir aldrei
verið jafnmargir síðan stofninn var friðaður árið 1914.
Minna bar á flækingsfuglum til landsins en oft áður.
Við Baulutjörn á Mýrum sást til stúfgoða (Podilymbus
podiceps) þann 26. apríl og mun það vera í annað sinn
sem tegundin sést hér á landi svo vitað sé. Þistilfinka
(Carduelis carduelis) sást við Brunnhól á Mýrum 12.
október, nánast á sama stað og sama dag og árið 2005
þegar fyrst sást til tegundarinnar hérlendis. Daginn
eftir sáust þistilfinkur á Höfn í Hornafirði og við Horn
á Norðfirði. Þann 1. nóvember sást enn á ný til teg-
undarinnar og nú við Djúpavog. Hugsanlega var þar
á ferð annar af fuglunum tveim sem sáust á Austur-
landi tveimur vikum fyrr.
Fiskar
Afar sjaldgæf surtlutegund veiddist við karfaveiðar
djúpt suðvestur af landinu. Fiskurinn hefur ekki
hlotið íslenskt nafn en ber vísindanafnið Linophryne
maderensi. Áður hefur tegundin aðeins fundist úti fyr-
ir ströndum Madeira og því er fundur hennar svo
norðarlega nokkuð sérstakur.
Hvalir
Fréttir bárust af sérstæðum hvalreka fyrir botni Lóna-
fjarðar á Þistilfirði þann 20. janúar. Hvalurinn reynist
vera náhvalur, sem er hánorræn tegund og fremur
sjaldgæf við strendur íslands. Annar hvalur frá norð-
lægari slóðum sást á sundi í nokkra daga inni í Seyð-
isfirði í júní. Þar var kominn mjaldur, sem líkt og ná-
hvalur er fremur sjaldgæfur hér við land og yfirleitt
líða mörg ár milli þess sem til hans sést hérlendis.
Skordýr á flækingi
Sumarið 2006 bar óvenjumikið á tveimur flækingum
skordýra sunnanlands. Jóhannes Skaftason skrifaði
Náttúrufræðingnum minnispunkta um þá. Þetta eru
kálmölur Plutella xylostella og netvængja sem líklegast
er Chrysoperla carnea. Kálmölinn mátti sjá strax í byrj-
un júní víða sunnanlands og var allmikið af honum.
Um miðjan ágúst var nokkuð um að púpur væru að
sýna sig og ný kynslóð af kálmöl sem hafði þroskast
hér um sumarið. Púpur þessar eru sveipaðar neti og
sitja gjarnan nokkuð frá verksummerkjum lirfunnar,
t.d. uppi í grasstrái eða á fersku og óskemmdu kart-
öflublaði. Netvængjan var hér á ferðinni allavega frá
miðjum júní og fram eftir júlí og það um allt sunnan-
vert landið, þ.e. í Reykjavík og Hafnarfirði, í grennd
við Grindavík, við Svínafell í Öræfum, undir Eyjafjöll-
um og í allnokkrum mæli í grennd við Hveragerði.
a) Gullglyrna (Chrysopa carnea). Reykjakoti Ölfusi 25. júlí 2006. b) Kálmölur (Plutella xylostella). Þingvöllum 15. júní 2006.
c) Nýklakinn kálmölur á kartöflugrasi. Kópavogi 15. ágúst 2006. d) Púpa kálmöls á grasstrái. Kópavogi 15. ágúst 2006.
76