Náttúrufræðingurinn - 1964, Blaðsíða 38

84
NÁTTÚRUFRÆÐINGURI NN
gróðri, lauftrjám, pálmum, sykurreyr, orkídeum o. fl. Óvíða ann-
ars staðar hefur verið unnt að fylgjast með landnámi lífs á ör-
dauða eylendi.
Nýsköpun Snrtseyjar er því svo einstakt náttúrufyrirbrigði, að
hér er um alþjóðlegt áhugamál að ræða. Þótti því nauðsynlegt,
að kanna landnám lífsins á eynni frá upphafi, en líf getur ýmist
flutzt með eigin afli eða borizt af öðrum ástæðum til eyjarinnar.
Þannig mun maðurinn sennilega óhjákvæmilega verða valdur að
einhverjum aðflutningi, jrótt æskilegt væri, að þau áhrif væru tak-
mörkuð að ýtrasta megni.
Fuglar komast til eyjarinnar af eigin rammleik og einnig hugs-
anlega sum fljúgandi skordýr. Aðflutningur lífvera, sem ekki geta
flutzt með eigin afli, getur verið með fuglum, með loftstraumum
eða af sjó.
Eðlilegt er að álíta, að flutningur þess lífs komi til eyjarinnar
fyrst og fremst frá íslandi, og þá einna helzt frá Vestmannaeyjum.
Er Geirfuglasker næst Surtsey í um 5.5 km fjarlægð. Þar er hins
vegar mjög lítið um æðri jurtir. Heimaey er aftur á móti gróður-
sæl og er í rúmlega 20 km fjarlægð frá Surtsey. Vegalengdin frá
Surtsey að meginlandinu er yfir 30 km.
Gróður Vestmannaeyja er að mörgu leyti sérstæður og frábrugð-
inn gróðri meginlandsins og jafnframt er gróður einstakra eyja
misjafn (Baldur johnsen, Visindafélag íslendinga, 22, 1939). Vegna
hinna mismunandi vaxtarstaða ætti að vera unnt að ákveða, hver
sé hin skemmsta vegalengd, sem einstakar tegundir hafa þurft að
flytjast um, til þess að berast til Surtseyjar.
Enda þótt mestar líkur séu fyrir því, að lífverur berist til eyjar-
innar frá öðrum svæðum hér á landi, getur þó verið um bein-
an flutning frá Evrópu að ræða. Vegna þessa möguleika þótti með-
al annars æskilegt að hefja athuganir á eynni strax á þessu vori.
Surtsey er nú syðsti hluti landsins, og mætti ætla, að þar hefðu
vorfuglar fyrst viðkomu eftir flugið yfir úthafið. Kann að vera, að
einhver aðflutningur sé með þessum fuglum. F.r ef til vill einmitt
á Surtsey unnt að sýna fram á þátt fugla í aðflutningi tegunda
milli landa, með því að rannsaka farfugla eða úrgang j)eirra áður
en þeir hafa komizt í snertingu við hérlendar lífverur. Þegar frá
líður munu fuglar efalaust einnig bera lífverur lrá Islandi til
eyjarinnar.