Náttúrufræðingurinn - 1949, Blaðsíða 47

Nýr hraunhellir í Heklu
Maður er nefndur Karel Vorovka. Hann er tékkneskur að þjóð-
erni, en á nú heima í Reykjavík, þar sem hann sólar hjólbarða af
bílum með nýrri aðferð, sem íslendingar eru nú að læra af honum.
Karel er afjáður og glöggur náttúruskoðari, og trúlegt þykir mér, að
hann sé ólatastur göngumaður á Islandi. Einna mest sækir liann í að
ferðast um nýrunnin hraun, þó naumast vegna gangfærisins, heldur
hins, að þar er margt að skoða. í „Þáttum af Heklugosinu“ (Nátt-
úrufr., 18. árg., bls. 21) hefur áður verið minnzt lítillega á ferðir
Karels um Hekluhraun.
Á hvítasunnu í fyrra vor (1948) fann Karel Vorovka helli einn
mikinn í nýja Hekluhrauninu norðan við Höskuldsbjalla, skammt
þaðan sem hestaréttin gamla liggur nú djúpt grafin. Einmitt á þess-
um slóðunt sást síðast hreyfing og glóð í hrauninu, áður en það
staðnaði nteð öllu, hér um bil þremur vikum fyrir þessa ferð Karels.
Síðar um sumarið kom Karel aftur að þessum helli. En í hvorugt
skiptið voru tiltök að komast inn í hann. Karel sá aðeins niður í
myrkt gímald um smágat í hrauninu. Aðrir munnar eru ekki á hell-
inum, en þarna varð ekki komizt niður án stiga eða vaðs, og auk þess
lagði svo mikinn hita upp úr hellinum, að lians vegna mun liafa
verið ólíft niðri í honum.
En síðastliðið vor, 29. maí, lagði Karel upp til að kanna hellinn og
liafði nú með sér reipi. Á því las hann sig niður í hellinn, sem reynd-
ist bæði stærri og fegurri en hann hafði gert sér vonir um. Erfitt
reyndist að komast upp altur, en tókst þó giftusamlega.
Fram að þessu liafði enginn séð þenna helli og því síður komizt
niður í hann nema Karel Vorovka. Þó hafði hann jafnan sagt mér
og fleirum frá ferðum sínum þangað, lýst fyrir mér hellinum og sagt
mér til vegar að honum. Ekki hafði Karel nein tæki til að mæla
hellinn, þegar liann komst fyrstur manna niður í hann, en gizkaði
furðu nærri lagi á stærð hans. Fullyrða má, að hellirinn væri enn