Náttúrufræðingurinn - 1950, Blaðsíða 21

HITAFARSBREYTIN GAR Á ÍSLANDI
83
tali er úrkoman 3.5% undir meðallagi til 1920, en 7.8% yfir eftir
þann tíma.
Eftirmáli
Tölur þær og línurit, sem hér hafa verið gerð að umtalsefni, virð-
ast staðfesta þann almannaróm, að veðrátta hafi verið óvenjulega
mild hér á landi síðustu 20—30 árin. Mætti mörg sýnileg dæmi nefna
þessu til stuðnings fram yfir þau, sem getið var í upphafi. Jöklar
hafa stórum minnkað á öllu norðurliveli jarðar — og sennilega einn-
ig við Suðurskautið, en úr því munu leiðangrar þeir skeia, sem nú
eru þar syðra. Prófessor Ahlmann í Stokkhólmi mun hafa orðið til
þess fyrstur manna að benda á hina stórfelldu og samstiga jöklaeyð-
ingu við norðanvert Atlantshaf, og kom Jrá einnig brátt í ljós, að
veðrátta hafði verið óvenjulega hlý um nokkurt árabil, einkum vetr-
armisserið. Mest hefur hlýnað í nyrztu löndum jarðar, umhverfis
Norðurskautshafið, en breytinga gætir að minnsta kosti suður í Mið-
Evrópu og á tilsvarandi breiddarstigum í öðrum heimsálfum, að jiví
er vitað verður. — Frá Oslo eru til mælingar frá 1836 og sýna þær, að
vetrarhiti hefur aukizt um 1.9 st., vorhiti 1.0 st., haustið 0.7 st., en
sumar ekki teljandi. Eru Jiessar tölur Jrví nær hinar sömu og í Rvk.
og Sth. Á Svalbarða hefur vetrarhiti aukizt gríðarlega, allt að 7 st.
í febrúarmánuði, og hafís er þar miklu minni en áður. Á árunum
1909—1912 var að meðaltali hægt að sigla þangað eftir kolum í 95
daga á ári, en 1930—1938 yar meðalsiglingatími til sömu hafna 203
dagar á ári. Rússar telja, að hafísbreiðan norður af Rússlandi og
Síberíu hafi dregizt saman um eina milljón km- frá 1924—1944.
Suðurtakmörk freðjarðar í Síberíu hafa og færzt mjög norður á bóg-
inn. — Hér við land hefur hafís lítið gert vart \ ið sig flest ár eftir
1920. Sýnir 8. mynd í fljótu bragði hafís hér við land síðan um alda-
möt. Árin 1901 — 15 eru gerð eftir ís-annál Þ. Thoroddsen (Árferði
á Islandi), en framhaldið hef ég tekið saman eftir Nautisk-Meteoro-
logisk Aarbog og heimildum frá Veðurstofunni.
Hverjar eru orsakir þessara hlýinda, sem hófust fyrir 25—30 árum
í öllum norðlægum löndum og er nú tekin að móta gróður og dýra-
líf á þeim slóðum? Þessari spurningu verður ekki svarað með neinni
vissu enn Jiá. Það er ekki hægt að fullyrða, að þau stafi af auknu
geislamagni frá sólinni, Jiví að samkvæmt hinum fullkomnustu
geislamælingum, sem völ er á, hefur ekki orðið vart óvenjulegra
breytinga eða aukningar á geislamagni sólar síðustu 30 árin, — Hins