Náttúrufræðingurinn - 1950, Blaðsíða 33

Jóhannes Áskelsson:
Nokkrar fornskeljar úr bökkum
Þorskafjarðar
Við rætur Reykjanesi'ialls og yíða annars staðar við Þorskafjörð
og Berufjörð eru greinileg forn fjörumörk. Guðmundur G. Bárðar-
son1 getur fornra stranda norðanmegin Gilsfjarðar og út til Reykja-
ness. A þessum slóðum eru fjöruhjallarnir greinilegastir í 50—60 m
liæð yfir núverandi fjöru. Þessar fornu strandmyndanir eru yfirleitt
gerðar (a) neðst úr ísaldarleir, (b) ofar úr lagskiptum leirsteini og
sandsteini og (c) efst úr fjörumöl. Úr bökkum Múlaár, við ósa, milli
Gilsfjarðarmúla og Garpsdals, safnaði Guðmundur fornskeljum,
(loc. cit.) er hann telur mestar líkur fyrir, að séu frá sama tíma og
jökultoddulögin í Kaldrana- og Tjaldanesbökkum í Saurbæ, eða
nánar tiltekið, frá því að sjór hækkaði hér við land síðast á jökul-
tíma.
Umhverfis Hafrafell í Reykhólasveit eru hin fornu fjörumörk sér-
staklega greinileg. Koma þar í ljós tvær misgamlar fornfjörur. Hinar
eldri í 90 m hæð og hinar yngri í 51 m hæð. Á mynd þeirri, ér fylgir
greinarstúf þessum, sjást þessi fjörumörk allgreinilega. Eldri forn-
fjörurnar eru þær hæstu, sem athugaðar hafa verið á þessum slóðum.
í mjög svipaðri Iiæð (90 m) koma fornfjörumörk í ljós í Miðhúsa-
hyrnu og Barmahlíð. Hæðamælingarnar voru alltaf gerðar með’E. R.
WATTS’ hæðarmæli (Surveying Aneroid, E. R. WATTS 8c Son,
London, 1142) og miðað við efstu hrúðurkarlamörk á fjörusteinum.
Madingarskekkja nemur varla meiru en ± 1 m.
Inn með Þorskafirði að austan, strax og inn fyrir Stað kemur,
liggja að firðinum 20—30 m háir bakkar. Ná þeir næsfum óslitið inn
undir Laugaland. Alls staðar þar sent ég skoðaði þessa bakka voru
1) Guðmundur G. Bárðarson: „Fossile Skalaflejringer fra Breiðifjörður i Vest-Is-
bnd", Geol. Fören. Förhandl., Bd. 43, Stockli., 1921.