Náttúrufræðingurinn - 1957, Page 30

186
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Se/Yyorn
3
Rannsóknir Þorleifs Einarssonar og Jóns
Jónssonar, sem þeir gera grein fyrir í eft-
irfarandi ritgerðum, skera úr um það, að
sjór hefur ekki gengið yfir fjörumóssvæð-
ið í Seltjörn frá því að fjörumórinn tók
að myndast þar til í fyrsta lagi fyrir um
3000 árum, þ. e. seint á hlýþurra (subbo-
real) skeiðinu. Hér af leiðir, að allar nrinj-
ar, hér nærlendis a. m. k., um sjávarstöðu
hærri en núverandi og eldri en um 3000
ára liljóta að vera nokkru eldri en 9000
ára. Nú hefur Guðmundur Kjartansson
sýnt fram á það í ritgerð í Nfr. 1952, að
við Rauðhól sunnar Hafnarfjarðar liafi átt
sér stað sjávarstöðuhækkun, „a. m. k. upp
fyrir 15 m hæðarlínu" eftir að sjávarborð-
ið hafði lækkað þar niður fyrir núverandi
10 m hæðarlínu. Minjar þessarar sjávar-
hækkunar eru ægisandur með skeljum.
Hala þar fundist eftirfarandi tegundir:
Mytilus edulis, Modiola modiolus, Mya
tvuncata, Litorina rudis, L. obtusata, Nu-
cella (Purpura) lapillus og Buccinum unda-
tum. Flestar tegundirnar er enn að finna allt
í kringum ísland, en tvær þeirra veita at-
hyglisverðar upplýsingar um yfirborðshita
nærri ströndinni á þeim tíma, er skeljalag-
ið myndaðist. Nucella (Purpuva) lapillus
hefur um langan aldur verið iitdauð við
norðurströnd íslands og það er fyrst nú síð-
ustu áratugina, sem hún hefur tekið að
breiðast þar út að nýju, vegna hlýnandi
loftslags (Þórarinsson 1955). Norðurtak-
mörk Litorina obtusata eru nyrzt á Vest-
fjörðum (Thorson 1911). Það virðist því
mega draga þá ályktun af skeljunum við Rauðhól, að yfirborðshiti
sjávar við ströndina hafi ekki verið minni í Faxaflóa þá, en hann
er nú utantil í ísafjarðardjúpi, en vel getur hitinn hafa verið svip-
5. myn<l. Snið í Seltjarnar-
mónum. — Section Ji
through the Seltjörn peat.