Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1957, Qupperneq 39

Náttúrufræðingurinn - 1957, Qupperneq 39
FRJÓGREINING FJÖRUMÓS ÚR SELTJÖRN 195 III. Frjólínuritinu úr Sogamýri er skipt niður í fjóra kafla eða skeið, (I, II, III og IV), en línuritinu úr Seltjörn aðeins í tvö, í sam- ræmi við myndunarsögu mósins (II og III). Einkennandi fyrir neðsta hluta (skeið I) frjólínuritsins úr Soga- mýrinni, sem er 30 metra yfir sjávarmáli, er það, að birkifrjó koma tæplega fyrir. Á skeiði II beggja frjólínuritanna koma birkifrjóin til sögunnar, þ. e. birki er tekið að vaxa í grenndinni, og eykst fjöldi þeirra fljótt upp að hámarki á miðju þessu skeiði. Birkifrjóum fækkar síðan nið- ur að lágmarki, sem er rétt ofan svarta öskulagsins k og lýkur þar þessu skeiði. Skeið III liefst með því, að birkifrjóum fjölgar að nýju upp í hámark rétt ofan öskulagsins Hs (í Sogamýrarsniðinu). Um þýðingu frjóa annarra plantna verður eigi rætt að sinni. Frjó plantna af maraættinni (Myriophyllum) koma þó nokkuð við sögu á skeiði III í Seltjarnarsniðinu. Þess skal og getið, til glöggv- unar á Sogamýrarsniðinu, að öskulagið G er að öllum líkindum það sama og Sigurður Þórarinsson nefnir VIIb í doktorsritgerð sinni og hefur liann síðar rakið upptök þess til gígs við Frostastaða- vatn og telur aldur þess um 1200 ár. Samanburður á frjólínuritunum tveimur leiðir eftirfarandi í ljós: ísskjöldur síðasta jökulskeiðs hafði liörfað af Reykjavíkursvæð- inu og sjávarmörk voru komin niður fyrir 30 m hæð nokkrum þús- undum ára áður en mór tók að myndast í Seltjörn. Þar eð allra elzti Seltjarnarmórinn er, samkvæmt C14 ákvörðuninni, um 9000 ára, má líklegt telja, að efstu fjörumörk á Reykjavíkursvæðinu, í 43 m hæð, séu a. m. k. 12 000—14 000 ára gömul. Þegar sjórinn var í þeirri Ineð, héldust hækkun lands (isostatisk) og hækkun sjávar (eustatisk) í jafnvægi um skeið, en það leiddi aftur af sér myndun brimþrepa, t. d. í Öskjuhlíð, og marbakka, t. d. í Blesugróf. Jafnvægi þetta rask- aðist brátt, landið hélt áfram að rísa, en í sjónum hækkaði ekki að sama skapi, svo að ströndin þokaðist smátt og smátt út og niður á við. Fyrir 9000 árum samkvæmt C14 ákvörðuninni, þ. e. 3—5 þús. ár- um eftir að efstu sjávarmörk mynduðust, eru sjávarmörkin komin a. m. k. 2 m niður fyrir núverandi fjöruborð, því að mór er tekinn að myndast í Seltjörn. Þessi landliækkun frá efstu sjávarmörkum
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.