Náttúrufræðingurinn - 1957, Side 55

ÍSLENZKIR FUGLAR XIV
209
sem byggja lönd við norðanvert Kyrrahaf (Beringshaf) og nálæg ís-
haislönd, halda á haustin suður með vesturströnd Ameríku og lík-
lega alla leið suður fyrir syðsta odda Suður-Ameríku. Eins og kríur
í Atlantshafi þræða þær tiltölulega kalda og átuauðuga hafstrauma
á ferðum sínum.
Syðst í Atlantshafinu og í Suður-íshalinu er sól og sumar, þegar
vetur ríkir í hinum norðlægu varplöndum kríunnar. Þar ntorar sjór
af átu, sem er undirstaða að fjölbreyttu æðra dýralífi, og þar unir
krían hag sínum vel, unz hausta tekur á suðurhveli jarðar. Þá legg-
ur hún aftur upp í hina löngu ferð til hinna norðlægu átthaga sinna
og kemur þangað, einmitt þegar sumarið hefur haldið Jrar innreið
sína. Krían býr því við eilíft sumar, en til þess að geta notið hinna
góðu lífskjara, sem því eru samfara, þarf hún líka að leggja mikið á
sig. Að því er bezt er vitað, er vegalengd sú, sem krían fer haust og
vor, lengri en hjá nokkrum öðrum farfugli. Kríur hafa fundizt verp-
andi á 82i/C° n. br., J). e. í aðeins 7i4° fjarlægð frá Norðurskautinu,
en á suðurhvelssumri liafa kríur fundizt gerjandi í átu við strendur
Suðurskautslandsins í kringum Weddellflóa. Endurheimtar, merkt-
ar kríur sýna líka á ótvíræðan hátt, að það eru engar smáræðis vega-
lengdir, sem krían fer í Jressum árstíðabundnu ferðum sínum. Met-
ið á kríuungi, sem var merktur í júlí 1951 við Diskóflóa á vestur-
strönd Grænlands og náðist aftur í október sama ár hjá Durban á
austurströnd Suður-Afríku, en sá staður er í 18000 km fjarlægð frá
merkingarstaðnum.
Hér á landi er krían ákaflega algengur fugl. Hún er algengust við
sjávarsíðuna, Jrar senr luin verpur í smáum og stórum byggðum á
strandlengjunni sjálfri eða í eyjunr og skerjunr nreð ströndum fram
allt í kringum land. En hún verpur líka við ár og vötn langt uppi í
landi, jafnvel uppi á heiðunr og í sumum af gróðurverunr Miðlrá-
lendisins. Meðal annars verpa kríur við vötn eða í vatnahólmum á
Arnarvatnsheiði, og svolítill slæðingur af kríu verpur í gæsabyggð-
unum í Þjórsárverum við Hofsjökul. Við Mývatn verpur talsvert
af kríu í smáhólmum í vatninu, en nrikil kríuvörp eru Jrar hvergi. í
Breiðafjarðareyjunr eru víða nrikil kríuvörp og í Grímsey (Eyf.) er
mjög nrikið kríuvarp. Aftur á móti verpa kríur ekki í Vestmanna-
eyjum nema aðeins eitt eða örfá pör öðru hvoru. Kríuvörpin eru
mjög mismunandi að stærð. Fyrir kemur, að eitt og eitt par verpi
alveg út af fyrir sig, en það er fremur sjaldgæft. í smæstu kríuvörp-