Náttúrufræðingurinn - 1970, Síða 20

N ÁTTIJRUF RÆ ÐINGURINN
162
1,0 fóðureining (f.e.) á dag fyrir 100 kg lifandi þunga (Persson,
1962a). Á sumarbeit er reiknað með 40% aukningu á fóðurþörf
þeirra vegna hreyfingar, og hækkar hún þá í 1,4 f.e./dag/lOO kg
(Skjenneberg og Slagsvold, 1968).
Á veturna er fóðurþörfin meiri. Þá þurfa dýrin að hreyfa sig enn
meira í leit að fæðu, orka eyðist við að krafsa eftir fóðri, og hita-
tapið eykst í vetrarkuldum. Fóðurþörfin til viðhalds dýrunum á
veturna er því áætluð um 2.2 f.e. Aukið orkutap á veturna er talin
vera aðalstæðan fyrir því að hreindýrin eru þá spakari en á sumrin.
Til samanburðar við þessara tölur má nefna, að fóðurþörf sauð-
fjár við innifóðrun er um 0,9 f.e./dag/lOO kg eða að meðaltali
um 0,6 f.e. fyrir íslenzkar ær. Fóðurþörf hreindýrakúa er því um
fjórðungi meiri og tarfa liðlega helmingi meiri en áa.
Fœðuöflun hreindýra
Fæðuöflun og beitarvenjur hreindýra hafa verið rannsakaðar
allítarlega víða erlendis, einkum á Norðurlöndum, Alaska og
Sovétríkjunum (Skjenneberg og Slagsvold, 1968). Skal hér gefið
stutt yfirlit um niðurstöður þeirra rannsókna, en eins og að fram-
an greinir, er yfirleitt um tamin hreindýr að ræða og því óvíst
að hve miklu leyti þær niðurstöður eiga við um íslenzka lireindýra-
stofninn.
Eftir því sem hálendisgróðurinn þroskast á vorin og lyrri hluta
sumars, verða beitarskilyrði betri og fjölbreyttari, og hreindýrin
eiga þá margra kosta völ í plöntuvali. Þau fylgja vorinu hærra og
hærra upp á hálendið.
Komið hefur í ljós, að plöntuval dýranna er breytilegt, m.a.
eftir tíma sólarhrings og eftir veðurfari. Á morgnana bíta þau
helzt grös, meðan það er döggvott. Á heitum dögum er beitartím-
inn stuttur, og þá bíta þau frekar trjákenndan gróður, sem gefur
fyrr fylli. Á slíkum dögum flytja hreindýrin sig ofar í hálendið,
en þau þola illa mikinn hita og þrífast bezt í rökum og frekar
köldum sumrum.
Hreindýrin liafa sérstaka hæfileika til að nýta hinn næringar-
ríka fjallagróður þann stutta tíma, sem hann er fyrir hendi, og
þau eru fljót að jafna sig að nýju eftir fæðuskort harðinda-
vetra. Þau safna fyrir í líkamann fitu, steinefnum, fjörvi og fleiri