Náttúrufræðingurinn - 1972, Blaðsíða 59

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
133
inn gamli á þeim syðri og
nær hann lengst þeirra vestur.
Hólmshraun kemur víða fyrir
á Heiðmerkursvæðinu, bæði
syðst, suðvestur af Silunga-
polli, og rétt austan við Jaðar.
Vestasta hraunröndin þar er
þó ekki þetta hraun, heldur
yngra hraun, Hólmshraun III
(sjá síðar). Hólmshraun II
myndar því hólma við rönd
yngra liraunsins rétt vestan
við Gvendarbrunna. Auk þess
kemur Hólmshraun II fram
nyrzt í kverkinni suður af
Selfjalli. í borholu austan við
Gvendarbrunna varð og vart
við það undir yngra hrauni.
Hraunið er tiltölulega gróf-
kornótt feldspat-ólívín-dílótt
hraun og mjög auðþekkt á því, en annað er þó, sem ekki síður er ein-
kennandi fyrir það, en það er að í því er rnesti aragrúi hnyðlinga. Er
sums staðar, t. d. í áðurnefndri hraunkvísl austan við Selfjall, svo
mikið af þeim, að naumast er hægt að brjóta úr því mola svo að ekki
sé í honum hnyðlingur (Jónsson 1963). Þetta eru gabbro-hnyðlingar
líkir þeim, sem fundizt liafa á fjölmörgum stöðum á Reykjanesi og
víðar hin síðari ár.
Samsetning hraunsins reyndist vera sem hér segir:
1 2 3 Meðaltal
Plagioklas 47,7% 40,2% 44,5% 44,1%
Pyroxen 37,4% 4U% 43,2% 40,5%
Olívín 5-6% 4,4% 7,6 % 5,8%.
Málmur (opaques) 9.3% 14,3% 4,7% 9,4%
Summa 100,0% 100,0% 100,0% 99,8%
Dílar:
Plagioklas 6,3% 7,4% 1,3%
Pyroxen 3,2% 0,4% 0,7%
Ólívín 1,5% 3,4%
Taldir punktar 642 567 968 í i; * / h(
hunnsneið nr 107 108 53 , j,,
I. mynd. Hólmshraunin fjögur, eins og
þau líta út á slípuðum fleti.