Náttúrufræðingurinn - 1972, Blaðsíða 67

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
141
ir nafnið til hins fyrrnefnda,
enda vex það víða í klettum,
þar sem skarfar o. fl. fuglar
sitja.
Víða erlendis er það frá
fornu fari kallað skyrbjúgs-
jurt. Sjómenn í vestanverðri
Evrópu kölluðu það líka
læknisskeiðina eða spón-
inn, enda eru blöð sumra af-
brigða spónlaga. Vísindanafn-
ið Cochleria þýðir líka skeið
og síðara nafnið officinalis,
bendir til þess, að það var not-
að í lyf eða til lækninga.
I Færeyjum er skarfakálið
kallað Eirisgras og á Finnmörk
í Noregi Eiriksgras eða Eriks-
gras. Óvíst er við hvað það
nafn er kennt e. t. v. við ein-
hvern blessaðan Eirík eða
læknagyðjuna Eir? Gæti líka
staðið í einhverju sambandi
við sögnina að eira; þ. e. hlífa,
þyrma, líkna eða eitthvað á þá
leið?
Talið er, að til séu 25 teg-
undir skarfakálsættkvíslar (Co-
chlearia) á norðurhveli jarðar,
margar hverjar í fjalllendum
Asíu og við saltvötn inni í
landi. Aðrar tegundir vaxa að-
allega út við ströndina eins og
íslenzka skarfakálið, bæði á vesturströndum livrópu og á Grænlandi.
Einnig er það allvíða ræktað, sem salatjurt og lækningajurt, t. d. í
Mið-Evrópu. Hér er auðvelt að safna fræi af því, og fræið fæst h'ka
stundum í blómabúðum (innflutt fræ).
Skarfakál þrífst vel í sæmilegri garðmold. Sá má til skarfakáls að
hausti eða vori. Þykir hæfilegt að hafa um 25 cm milli raða og 5 cm
1. mynd. Skarfakál.