Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 39

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 39
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 33 kvæmt mælingu Björns var gosmökkurinn á 63° 29' 54" n.br. og 25° 57' 16" v.l. Hér er miðað við París, miðað við Greenrvich er lengdargráðan 23° 37' 02" v.l. Sé sjókortið hins vegar skoðað 1. mynd) getur ekki hafa gosið á þessum stað nýlega, botninn er marflatur og engar mishæðir að sjá. Líklegast er, að staðarákvörð- un Björns sé of austlæg, og gosið hafi á hryggnum, sem er aðeins um 4 km í VNV þaðan (4. mynd). Kemur þetta heim og saman við þær upplýsingar Þorvaldar Thoroddsen (1925), að eldstöðvarn- ar séu um 4 km frá Eldeyjarboða. Eldstöðvarnar frá 1879 voru aldrei staðsettar nákvæmlega, en sagt, að þær væru nálægt Geirfuglaskerjum (Heilbrigðistíðindi Jóns Hjaltalíns 1879). Fjarlægð var talin um 12 vikur sjávar frá Höfn- um, en 8 vikur skemmstu leið frá yzta tanga Reykjaness. Þorsteinn Sæmundsson, stjörnufræðingur, segir, að 1 vika sjávar hafi verið breytileg mælieining frá einum tíma til annars, en á 19. öld hafi hún sennilega gilt það sama og ein míla, eða 7,4 km. Eftir þessu að dærna ættu gosstöðvarnar frá 1879 að hafa verið um 60 knr frá yzta tanga Reykjaness, eða nálægt Eldeyjarboða. Þetta stangast illa á við hina fullyrðinguna, að gosið hafi verið nálægt Geirluglaskerj- um, og eins stenzt heldur ekki, að 4 vikur (30 krn) séu á milli Hafna og Reykjaness, miðað við stefnu á Geirfuglasker. Sé hins vegar gert ráð fyrir, að ein vika sé hér um 4 km (4 vikur sé sama og u. þ. b. 15 knr, sem er fjarlægðin á milli Hafna og Reykjaness), þá er fjarlægðin frá yzta tanga Reykjaness að gosstöðvununr um 30 km, senr er skamnrt SV af Geirfuglaskeri, eins og sýnt er í 4. nrynd. Frásagnir af gosi á Reykjaneshrygg árið 1884 stangast allmikið á (fsafold 1884). Vitavörðurinn á Reykjanesi og ýnrsir aðrir nrætir nrenn töldu sig hafa uppgötvað nýja eyju, að sjá norðvestan við Eldey. Þetta var í lok júlí. Áhafnir tveggja skipa, er konru á vett- vang í ágúst, urðu einskis vísari. Ýnrsir menn í landi sáu samt enn eyjuna og töldu lrana vera nálægt Geirfuglaskerjum. Ýmislegt við þessar frásagnir er nreð ólíkindum, t. d. sást aldrei neitt gos. Sanrt verður varla gengið á nróti vitnisburði nrargra nranna. Gert er ráð fyrir gosstöðvunr þessunr við Geirfuglasker og þær merktar þannig á 4. mynd, þótt raunar sé mjög í óvissu, hvar þær eru. Loks er að geta frásagnar um lítið gos, senr varð í júní 1926 (Sigurður Þórarinsson 1965), skanrnrt NA af Eldey. Nokkrir sjó- 3
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.