Fréttablaðið - 21.07.2009, Blaðsíða 12

12 21. júlí 2009 ÞRIÐJUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is
og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Jón Kaldal jk@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Þeir Ragnar H. Hall, lögmaður og Eiríkur Tómasson laga-
prófessor hafa á opinberum
vettvangi haldið því fram að
skuldbindingar vegna innstæðu-
trygginganna í Icesave málinu
hafi verið rangt reiknaðar. Tak-
markaður rökstuðningur hefur
fylgt fullyrðingum þeirra en þó
verður helst skilið að þeir telji
að réttur lagaskilningur leiði
til þess að krafa ábyrgðarsjóðs
innstæðutrygginga eigi að njóta
einhvers konar aukins forgangs
fram yfir aðrar forgangskröfur
við úthlutun úr þrotabúi Lands-
banka. Í því sambandi er vísað
til þeirra reglna sem beitt hafi
verið við úthlutun til Ábyrgða-
sjóðs launa eftir að hann hefur
leyst til sín hluta af forgangs-
kröfu launamanns.
Þessi skilningur á gildandi
framkvæmd um úthlutun til
Ábyrgðasjóðs launa er okkur
framandi. Þó höfum við bæði
fengist mikið við gjaldþrotarétt,
bæði sem skiptastjórar og sem
kennarar í fullnusturéttar fari.
Þvert á móti teljum við að gild-
andi framkvæmd sé eindregið
þannig að Ábyrgðasjóður launa
eignist einungis hliðsetta stöðu
við launamanninn sem hann
keypti hluta kröfu af þegar
kemur að úthlutun úr þrotabúi
en alls ekki neina frekari for-
gangsstöðu. Þetta teljum við að
hafi verið óumdeild framkvæmd
við gjaldþrotaskipti hérlendis
um árabil. Á þetta hefur þó ekki
reynt fyrir dómstólum svo okkur
sé kunnugt.
Rétt er að taka fram að neyðar-
lögin svokölluðu koma þessu
máli ekki við að öðru leyti en
því að þau áskildu að innstæður
skyldu taldar meðal forgangs-
krafna. Í 112. gr. laga um gjald-
þrotaskipti o.fl., eru innstæð-
ur ekki taldar upp meðal þeirra
krafna sem njóta forgangs við
gjaldþrotaskipti. Forgangur
innstæðna helgast hins vegar
af ákvæðum neyðarlaganna og
síðar laga nr. 44/2009 um breyt-
ingu á lögum um fjármálafyrir-
tæki. Í þeim er tekið fram að við
slitameðferð fjármálafyrirtækis
skuli: „kröfur um innstæður
samkvæmt lögum um innstæðu-
tryggingar og tryggingakerfi
fyrir fjárfesta jafnframt teljast
til krafna sem njóta rétthæðar
skv. 1. og 2. mgr. 112. gr. laga um
gjaldþrotaskipti o.fl.“
Í 115. gr. laga um gjaldþrota-
skipti o.fl. er tekið fram að „Við
framsal eða önnur aðilaskipti
að kröfu fylgja réttindi á hend-
ur þrotabúi skv. 109.–114. gr. “
Í þessu felst árétting á þeirri
almennu reglu, sem ævinlega
hefur verið talin gilda, að gjald-
þrotaskiptarétti og raunar hvar-
vetna í kröfurétti einnig, að
framsalshafi kröfu eignist þann
rétt sem framseljandi átti en
ekki betri rétt einsog Ragnar og
Eiríkur virðast álíta.
Í 3. mgr. 10. gr. laga um inn-
stæðutryggingar og trygginga-
kerfi fyrir fjárfesta segir: „Komi
til greiðslu úr sjóðnum yfirtekur
hann kröfu kröfuhafa á hendur
hlutaðeigandi aðildarfyrirtæki
eða þrotabúi. Krafa sjóðsins
nýtur rétthæðar í samræmi við
1. mgr. 112. gr. laga um gjald-
þrotaskipti o.fl. ...“ Trygginga-
sjóðurinn yfirtekur því hluta
kröfu innstæðueiganda, að því
marki sem sjóðurinn hefur greitt
innstæðueiganda innstæðu sína.
Þá verður í raun um að ræða
tvær kröfur sem lýst verður í bú
fjármálafyrirtækis vegna einnar
innstæðu. Krafa Tryggingar-
sjóðs annars vegar og krafa
innstæðueiganda vegna þeirrar
fjárhæðar, sem hann hefur ekki
fengið bætta, hins vegar.
Það er því ljóst ef ákvæði lag-
anna eru lesin að allar kröfur
um innstæður samkvæmt lögum
um innstæðutryggingar teljast
forgangskröfur á grundvelli
112. gr. laga um gjaldþrota-
skipti o.fl. Ekki verður séð að
neins staðar í þessum eða öðrum
lagaákvæðum sé mælt fyrir um
mismunandi rétthæð þeira eftir
því hver kröfuhafinn er.
Í 112. gr. laga um gjaldþrota-
skipti o.fl. segir: „Næstar kröf-
um skv. 109.–111. gr. ganga að
réttri tiltölu við fjárhæð hverrar
kröfu:“ Er því síðan lýst hvaða
kröfur flokkist þar undir. Ekki
er gerður neinn greinarmunur á
tegund krafna innbyrðis, eins og
er t.d. gert í 110. gr. laganna. Þá
er hvorki í lögum um innstæðu-
tryggingar að finna ákvæði sem
kveður á um að kröfur Trygg-
ingasjóðsins skuli vera rétthærri
en aðrar forgangskröfur, né
heldur er fjallað um það í lögum
um fjármálafyrirtæki.
Þau lagaákvæði sem veita
Tryggingasjóðnum og almenn-
um innstæðuhöfum forgangs-
rétt við úthlutun, vísa einungis
til 112. gr. laga um gjaldþrota-
skipti o.fl. Þar er ekki gert ráð
fyrir innbyrðis forgangi þessara
krafna heldur þvert á móti tekið
fram að greiðast skuli upp í kröf-
urnar samkvæmt tiltölu. Til að
unnt væri að líta svo á að sumar
forgangskröfur gengju fram-
ar öðrum þyrfti að vera til þess
lagastoð eða sérstaklega um það
samið milli upphaflegs forgangs-
kröfuhafa og þess sem eignast
hluta kröfu hans að sá síðar-
nefndi skuli njóta forgangs við
úthlutunina.
Höfundar eru
hæstaréttarlögmenn.
ÁSA ÓLAFSDÓTTIR OG
ÁSTRÁÐUR HARALDSSON
Í DAG | Icesave
Reiknað á röngum
forsendum
D
Y
N
A
M
O
R
E
Y
K
JA
V
ÍK
MUUUUUU
D
Y
N
A
M
O
D
Y
N
A
M
O
D
Y
N
A
M
O
D
Y
N
A
M
O
N
A
M
OO
D
Y
N
A
M
OO
M
O
D
Y
N
A
M
O
D
Y
N
A
MM
D
Y
N
A
D
Y
R
E
Y
K
J
R
E
Y
K
J
R
E
Y
K
J
R
E
Y
K
J
R
E
Y
K
JJ
R
E
Y
K
J
R
E
Y
K
R
E
Y
K
R
E
Y
K
R
E
R
A
V
A
V
A
V
A
V
A
V
A
V
A
V
A
V
A
V
A
ÍKÍKÍKÍKÍKKÍÍKÍKÍKÍ
TILNEFNDUR
TIL ÍSLENSKU BÓK
MENNTA-
VERÐLAUNANNA F
YRIR
LANDSLAG ER ALD
REI
ASNALEGT (2003)
4. SÆTI
SKÁLDVERK
METSÖLULISTA
EYMUNDSSON
www.bjartur.is
Til að unnt væri að líta svo
á að sumar forgangskröfur
gengju framar öðrum þyrfti
að vera til þess lagastoð eða
sérstaklega um það samið milli
upphaflegs forgangskröfuhafa
og þess sem eignast hluta kröfu
hans að sá síðarnefndi skuli
njóta forgangs við úthlutunina.
Auglýsingasími
– Mest lesið
Hann er laaaaangbestur
Sigurjón Þórðarson, fyrrum alþing-
ismaður, hefur skoðun á ýmsum
málefnum. Þau setur hann helst fram
á bloggsíðu sinni. Sigurjón tók nýverið
út ráðherra Íslands og komst að því að
einn væri langbestur; Kristján Möller
samgönguráðherra. „Eini ráðherrann
sem virkilega stendur undir væntingum
er Kristján sem heldur allur sjó.“
Að allt öðru. Tólfta þessa mán-
aðar sagði Sigurjón frá því þegar
hann þreytti frumraun sína í
sjósundi og vann til gullverð-
launa. „Mér fannst einkar
skemmtilegt að skíðakappinn
Kristján Lúðvík Möller
samgönguráðherra
skyldi afhenda mér
verðlaunin.“
Eftirlýstir
Eiríkur Jónsson blaðamaður vekur á
síðu sinni athygli á vali á viðskipta-
fræðingi ársins í fyrra. Að valinu stóð
stjórn Félags viðskiptafræðinga og
hagfræðinga. Eiríkur undrast ekki
valið skuli yfir höfuð hafa farið fram,
frekar en val á til dæmis sagnfræð-
ingi ársins, heldur að Karl Werners-
son hreppti titilinn eftirsóknarverða
í febrúar í fyrra. Líklega
hefur ný stjórn
komið að valinu nú
í ár; því þá hlaut
Vilhjálmur Bjarna-
son titilinn.
Formfesta hvað?
Nokkra athygli vakti hve snöggir á sér
Íslendingar voru að skila inn umsókn
um aðildarviðræður að Evrópusam-
bandinu. Flestir höfðu búist við því
að hún yrði afhent við hátíðlega
athöfn síðar í mánuðinum, en þess í
stað var bréf sent út og sendiherrann
afhenti það.
Þetta mun hafa farið heldur illa í
yfirstjórn sambandsins, ekki síst Svía,
en þeir eru nú forysturíki. Þeir höfðu
hugsað sér myndamóment með for-
sætisráðherra vorum, en fengu einn
sendiherra. Þeir munu víst heimta
engu síður að Jóhanna fari út og nú
er verið að vinna að því að finna
tíma til þess. Svo segja menn að
ESB sé ekki formfast.
kolbeinn@frettabladid.is
Þ
rátt fyrir góða menntun og að maðurinn telji sig full-
komnustu lífveru á jörðinni þá tekst okkur illa að
þróa sjálfbæra lifnaðarhætti. Okkur tókst að brjóta
niður fjárhagskerfi heimsins árið 2008 og sérstak-
lega vorum við Íslendingar duglegir við þá iðju enda
tókum við rösklega til hendinni. Mannskepnan hefur verið að
brjóta niður lífkerfi heimsins í áratugi og afleiðingar þess eru
smátt og smátt að koma í ljós með hlýnun jarðar og öðrum
alvarlegum afleiðingum. Enn eru til þeir sem vilja ekki viður-
kenna þetta, rétt eins og þeir sem töluðu um heilbrigt banka-
kerfi alveg fram á síðustu stundu.
Það er tækifæri núna að taka upp ný gildi og gera sjálf-
bærni eitt af lykilorðum í stefnumörkun okkar Íslendinga til
framtíðar. Við getum orðið til fyrirmyndar í þessu efni. Þótt
við höfum ekki alltaf sýnt gott fordæmi þá eigum við mögu-
leika á því núna m.a. á sviði sjávarútvegs, landbúnaðar, orku-
nýtingar, umhverfisverndar og mannlegra gilda. Það getur
m.a. orðið framlag okkar til alþjóðasamfélagsins og aukið þar
áhrif okkar.
Sjálfbærni er orð eða hugtak sem hefur vafist fyrir mörg-
um, en er í raun einfalt. „Sjálfbærni snýst um það að mæta
þörfum okkar kynslóðar án þess að skaða möguleika komandi
kynslóða til að uppfylla sínar þarfir til viðunandi lífsskilyrða.“
Þetta snertir flesta þætti í okkar lífi; lífríkið, fjárhag, þróun
borgarsamfélags, lífsgæði og hvernig við umgöngumst hvert
annað.
Þrátt fyrir góða viðskipta- og tæknimenntun hér á landi og
erlendis, hefur ekki verið lögð næg áhersla á skapandi hugsun,
siðferði, heilbrigða stjórnarhætti, samfélagslega ábyrgð og
mannleg gildi og sjónarmið. Margt sem snéri að umhverfis-
málum og sjálfbærni var vanrækt, en er nú að verða eitt mest
krefjandi viðfangsefni stjórnenda og leiðtoga á þessari öld.
Viðskiptamenntun þarf meðal annars að snúast um langtíma
fjárhagslega sjálfbærni, gott siðferði og stjórnarhætti, fremur
en skammtímagróða, skuldabréfavafninga og afleiður. Við
hönnun mannvirkja og skipulag borga þarf að taka meira tillit
til umhverfismála og mannlegra þátta. Löggjöf þarf að taka
meira mið af mannréttindum, siðferði og umhverfismálum.
Fólk þarf að vera í fyrirrúmi.
Það er ekki hægt að mæla eingöngu þjóðarhag og velsæld á
þróun hagvaxtar, gengi hlutabréfa eða hagnaðar. Þeir mæli-
kvarðar byggja oft á mikilli einföldun. Auknar þjóðartekjur
geta grundvallast á mengandi eða óarðbærum framkvæmdum,
þurrkun votlendis eða eyðingu skóga. Erlendis hefur hagvöxtur
víða falist í framleiðslu vopna, ofbeldismynda fyrir unglinga
eða gífurlegum náttúruspjöllum sem munu skaða komandi kyn-
slóðir og jafnvel gera heil landsvæði óbyggileg.
Líklega eru fáar þjóðir betur í stakk búnar en við Íslendingar
til að vera í fremstu röð þjóða í sjálfbærni á næstu áratugum.
Við eigum öll bara eitt heimili, jörðina, og það er okkar að gera
það heimili áfram byggilegt fyrir komandi kynslóðir.
Við getum komist í fremstu röð í sjálfbærni:
Sjálfbært Ísland
ÞORKELL SIGURLAUGSSON SKRIFAR