Samvinnan - 01.03.1944, Page 12

SAMVINNAN
3. HEFTI
tvöföldum vegg. í þessa 85 steina þarf rúml. 1000 kg.
af möl og sandi. Eins og áður er tekið fram, verður
mölin að vera smágjör eða ekki mikið grófari en
venjuleg perlumöl, en sandur bæði grófur og fínn
til fyllingar.
Ég set hér mynd af litlu íbúðarhúsi, ef menn vilja
glöggva sig nánar á steinasteypunni í sambandi við
ákveðna stærð og gerð húss. Er þá gert ráð fyrir, að
um einfalda steina sé að ræða af stærðinni 19X38X10.
Húsið er einlyft íbúðarhús, og mundi henta fyrir
fremur fámennt sveitaheimili. Aðalhúsið er 9.90 m.
á lengd og 6.10 m. á breidd, en álman með geymslunni
7.00 m. X 4-25- Húsgrunnur yrði steyptur á venjulegan
hátt og svo hár, að góður tröppupallur geti verið við
aðaldyr. Grunnflötur er urðaður eins og venja er til
og síðan steypt yfir, en rakavörn sett í gólfið og torf
eða vikureinangrun til varnar gólfkulda. Útveggir eru
síðan hlaðnir úr steini, tvöfaldir með 15 cm. tróðholi,
fyllt þurri mómylsnu, og skilveggir einfaldir, hlaðnir
úr sams konar steini. Vegghæð er 2.40 cm. innan
húss, og þarf þá 12 steinahæðir í vegghæðina. Steina-
talan skiptist þannig:
Útveggir aðalhúss ......... 1500 steinar
Útveggir geymsluálmu .... 950 steinar
Skilrúmsveggir allir ...... 1100 steinar
Samtals 3550 steinar
í þessa steina þarf um 40 tunnur af sementi (170
kg. tn.) og um 50 tonn af sandmöl. Auk þessa efnis-
magns fer að sjálfsögðu töluvert í húsgrunninn af
sementi, sandmöl og grjóti, svo og í gólfið, og loks er
sement það, sem fer til múrlímingar steinanna og
múrhúðun hússins, og er það mjög breytilegt, hvernig
á því er haldið. Enginn vinningur er það, að hafa
múrlagið milli steinanna þykkt, og ætti það ekki að
vera yfir einn centimetra. Rétt er að minnast þess, að
nauðsynlegt er að blanda kalki saman við múrlíming-
una, svo að hún fái mýkt og seigju. Verður múrefnið
við það drýgra í notkun og vatnsþéttara. Sjálfsagt er
að drýgja grunnsteypuna með grjóti svo sem hægt er,
en gæta verður þess jafnframt að hafa grunninn
traustan og óhagganlegan. Það fer mjög eftir stað-
háttum, hve efnisfrekur grunnurinn er, en óvarlegt
mun vera að reikna með minna en 28 tunnum af
sementi í gólf, grunn og annað múrverk auk steina-
steypunnar, og í ýmsum tilfellum yrði það meira. Fara
þá um 70 tunnur af sementi í húsið. — Ensku mótin
hafa verið fáanleg hér í Reykjavík fyrir kr. 260,00, en
lausu fjalirnar fylgja þá ekki, enda geta menn auð-
veldlega sagað þær niður sjálfir. Efnið er IX4, venju-
leg fura, en fjöldi fjalanna fer eftir því, hvað menn
steypa mikið í einu.
Styrjöldinni er senn lokið. Ef okkur tekst að koma
fjárhagsmálum okkar í sæmilega skynsamlegt horf,
verður mikið byggt af húsum að stríðinu loknu. Und-
irbúningurinn er aldrei of snemma hafinn. Takið nú
ráð hins góða bónda á Sámsstöðum: Steypið steina,
og byggið svo góða bæi.
Smjörlíki — smjörleiga.
í síðasta hefti Samvinnunnar var vitnað í tvær ljóð-
línur eftir herra Magnús Ásgeirsson, ritstjóra Helga-
fells, á þessa leið:
„Að vísu er ég skynugri skrumurum flestum,
skólatorfsklyfberum, smj örlíkisprestum“.
Síðan hefur hr. M. Á. skrifað alllanga grein í Al-
þýðublaðið og lýst yfir því með tiltakanlega ósiðsam-
legu orðalagi, að þessi tilvitnun væri ekki aðeins
rangt með farin, heldur sé hún vísvitandi ritfölsun af
hendi eins af ritstjórum Samvinnunnar. Hins vegar
varast hr. M. Á. að nefna í hverju þessi ritfölsun sé
fólgin. Þykir því bæði rétt og skylt að birta hér ljóð-
línur þessar, eins og þær eru prentaðar í jólahefti
Helgafells í vetur:
„Að vísu er ég skynugri skrumurum flestum,
skólatorfsklyfberum, smjörleiguprestum."
Þarna er þá „ritfölsunin“, — svo ægileg sem hún
er. Hún er ekki með vilja gerð, en eitt orð hefur mis-
lesist í setningu, og prófarkalesurum hefur láðst að
bera tilvitnunina saman við heimildina, sem að vísu
má alltaf telja til óvandvirkni. Það er líka alveg auð-
heyrt á grein hr. M. Á., að hann skilur þetta ofurvel,
en hann kýs aðeins að falsa ásökun sína með því að
nefna augljósa og tiltölulega þýðingarlitla prentvillu
„vísvitandi ritfölsun“. — En hvað sem því líður, er
ekki nema sjálfsagt að biðúa afsökunar á þessari
prentvillu, sem virðist hafa espað vanstilltan mann til
óþarflegrar reiði, og breytir það engu í því efni, þótt
hið misprentaða orð sé ekki annað en hortittur, því að
hver og einn á rétt á að ráða sínum hortittum sjálfur,
og þá vitanlega hr. Magnús Ásgeirsson líka. — Það er
ekki heldur sýnileg ástæða til þess, að það skipti
verulegu máli, hvort skoðanakönnun Helgafells í sjálf-
stæðismálinu né andlegar hugleiðingar hr. M. Á. í
sama tímariti, séu kostaðar af smjörlíkis- eða smjör-
leigugróða.
Hitaveitan.
Fyrst eftir að hitaveitan komst í framkvæmd, bar á
ýmsum kenjum og smábilunum, eins og oft vill verða
um ný fyrirtæki. Um þetta var kveðið:
Reykjavatnið óþekkt er | með alls kyns skollaleikjum.
Það með illsku og ólund fer | ofan að — frá Reykjum.
Menn ei undra þarf á því, | þó að það vilji dvína:
Það er að strjúka aftur í | átthagana sína.
80