Samvinnan - 01.03.1944, Blaðsíða 15

3. HEFTI
SAMVINNAN
hugsunarhátt og starfsaðferðir kommúnista, er Tíma-
ritið í þeirra augum aðalatriðið í útgáfustarfsemi
Máls og menningar. Tímarit þetta flytur gyllingar á
kommúnistiskum sjónarmiðum, lof um kommúnista
og níð um andstæðinga þeirra til þúsunda af körlum
og konum, ungum og gömlum, í sveit og í borg, og
Kommúnistaflokkur íslands eða Alþjóðasamband
kommúnista í Moskvu þurfa ekki að borga grænan
eyri til þess að koma þessu á framfæri — nei, ekki
einu sinni lítils háttar ritlaun, heldur þvert á móti:
Ýmsir ágætir flokksmenn fá drjúgan skilding frá
áskrifendum bókanna, allra flokka mönnum, fyrir
starf sitt við að þýða, frumsemja, senda út bækur,
skrifa bréf o. s. frv. Og nöfn tryggingarsveitarinnar,
hinna „borgaralegu" herra í stjórn fyrirtækisins,
kosta kommúnista ekki heldur nokkurn skapaðan
hlut.---------Þetta eru sannarlega vildarkjör fyrir
kommúnista, og satt að segja hef ég margoft undr-
azt hina einstöku liðvikni hinnar „borgaralegu varð-
sveitar“ postulanna með hamarinn og sigðina í
hjartastað.
„Hinn heimspólitíski gjaldeyrir“.
Hinn 6. ágúst 1939 ritar Halldór Kiljan í Víðsjá í
Þjóðviljanum um griðasáttmála þann, sem Danir
höfðu gert við Þjóðverja, og kemst m. a. svo að orði:
„—-------Á úrslitatímum, þegar þjóðirnar skipa sér
í fylkingar til væntanlegra átaka, hefur Danmörk
valið sér stöðu. Hvort það hefur verið tilgangur
danskra stjórnarforkólfa að kaupa sér frið við Þjóð-
verja með þessum skrípasáttmála eða ekki, þá getur
samhæfing danskrar utanríkisstefnu við Þýzkaland
ekki táknað annað í augum Bretlands en yfirlýsingu
um andbrezka stefnu“.-------
Hinn 9. sept. 1939, rúmum mánuði síðar, skrifar
sami Halldór Kiljan grein í Þjóðviljann um griðasátt-
mála Rússa og Þjóðverja, og segir þá m. a.:
„.... Með griðasáttmála þýzka ríkisins við bolsé-
vismann er .... hugmyndakerfi nazismans lamað,
þýzki fasisminn sem fagnaðarboðskapur gegn bolsé-
visma, er ekki lengur einkunnarorð, nema með tak-
mörkuðu innihaldi: broddurinn hefur verið sorfinn
af þessu hættulega vopni auðvaldsins, vígtennurnar
dregnar úr þessu villidýri, sem átti að rífa bolsann á
hol. Eftir er gamall og spakur seppi, sem enginn bolsi-
viki telur framar ómaksins vert að sparka í svo um
munar“.
í sambandi við þá heimsmálaspeki Laxness, sem
kemur fram í hugleiðingunum út af griðasáttmála
Rússa og Þjóðverja, læt ég nægja að skírskota til
þeirrar styrjaldar, er nú geisar og útvarpsáróðurs
Þjóðverja viðvíkjandi útrýmingu bolsivismans. Menn
geta svo sjálfir ályktað um tannleysi hins gamla og
spaka seppa.....En einhvern tíma var sagt: „Mikil
er trú þín kona“!
Gróður og sandfok.
„.... Laxness segir í Kaþólsk viðhorf, bls. 33: „Þór-
bergur gerir sig hér að talsmanni þessa kunna pró-
testantíska hleypidóms, að eitthvað sé til, sem heiti
frjáls hugsun eða hugsanafrelsi. Þremillinn einn má
vita, hvaðan þessi endileysa um hugsanafrelsi á ann-
ars uppruna sinn. Hver, sem hefur nógu heilbrigða
skynsemi til að gagnrýna hégómleg orðatiltæki, veit
hins vegar, að engir geta hugsað frjálst, nema brjál-
aðir menn, og með frjálsri hugsun hefur aldrei verið
komizt að öðrum niðurstöðum en vitlausum“.-----
Þessi röksemdafærsla fullnægði Halldóri Kiljan
Laxness árið 1925 til fullrar útskúfunar á hugtakinu
frjáls hugsun og hugsanafrelsi og fullnægir fjölda
manna enn þann dag í dag.
Kristinn Andrésson magister segir í Rauðum penn-
um árið 1935:
„Utan við þá voldugu bókmenntahreyfingu, sem
hafin er, getur ekkert skáld staðið, sem ætlar sér
nokkra framtíð.-------Máttugra og glæsilegra tíma-
bil en nokkru sinni hefur áður þekkzt, er að rísa í
bókmenntum heimsins“.----------
Sýnishorn hins glæsilega tímabils kemur fram í
kvæðinu Barnamorðinginn María Farrar, sem birtist í
Rétti árið 1935. Það er eftir þýzka skáldið Bert Brecht,
frægan mann sem skáld og kommúnista, en Halldór
Kiljan hefur séð þörf þjóðar sinnar og þýtt kvæðið.
Eins og allir vita, er Halldór Laxness mikill snillingur
og mikið skáld, og við skulum því ætla, að ekkert
hafi í þýðingunni farið forgörðum af töfrum kvæðis-
ins. Fyrsta vísan er svona í þýðingu Laxness:
„Ungfrú María; ættarnafn Farrar; í apríl fædd;
ómyndug. Sérstök einkenni: engin. Illa frædd;
munaðarlaus, en órefsað áður; eitlaveik; sár;
myrti, að því henni sjálfri segist, snemma í ár
barn sitt nýfætt, og sem hún segir, að strax í haust
í kjallara hjá konu ’ún reyndi að kreista laust,
þær gerðu tilraun með tveimur sprautum,
en tókst þó ei,
hún kveður sig hafa sárkennt tii; þó sat það. Vei.
En griða bið eg, herra, af ykkur hinum,
því hvað er líf án-samhjálpar frá vinum.“
Já, þarna er þá fyrsta vísan í þessu meistaraverki
hinnar endurfrjóvguðu listar, samanber orðið endur-
fæðing, sem er eitt hið algengasta í munni allra ofsa-
trúarmanna.--------
83